Μάτι 1952, Μάτι 2018... Διαβάζοντας το παρακάτω άρθρο θα καταλάβουμε περισσότερα. Οι άνθρωποι όμως δεν γυρίζουν πίσω.

Μάτι 1952, Μάτι 2018: Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος συμβάντος μέσω μιας άλλης κριτικής…

     27 Ιουλίου 2018

     Στο Μάτι παραθερίζω ανελλιπώς από το 1952 και μόνο τα τελευταία χρόνια έχω πλέον αποχωρήσει από αυτό. Γιατί όμως λέγεται Μάτι; Υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη γιατί ήταν "το μάτι του βορρά" και η δεύτερη γιατί η θάλασσά του είχε "μάτια" δηλαδή ρουφήχτρες! Τις δεύτερες δεν της είδα ποτέ, αλλά το βορειανατολικό άνεμο, όλα αυτά τα χρόνια, τον ένοιωσα για τα καλά. Το Μάτι αποτελούσε το "επίνειο" του Χαλανδρίου μιας και τα περισσότερα οικόπεδα ανήκαν σε Χαλανδραίους. Οι κακές γλώσσες λένε ότι αποκτήθηκαν προπολεμικά λόγω των καλών σχέσεων των τελευταίων με τον τότε ηγούμενο της μονής της Πεντέλης, στην οποία ανήκε μεγάλο μέρος της περιοχής. Τότε το 1952 μικρό παιδί, θυμάμαι μια περιοχή χωρίς μάντρες, με χωματόδρομους χωρίς ρεύμα με ελάχιστα κτίσματα και ακόμη λιγότερους παραθεριστές. Στην Ποσειδώνος προς την μεριά του Αγίου Ανδρέα, υπήρχε ένα μεγάλο παραθαλάσσιο οικόπεδο μακροσυγγενών όπου τα καλοκαίρια μετατρέπονταν σε ένα αυτοσχέδιο κάμπινγκ με μεγάλες στρατιωτικές σκηνές, απομεινάρια του πολέμου…

     Πέρα μακρυά προς το κόκκινο λιμανάκι η περιοχή λέγονταν "ζούγκλα" και είχε εκατοντάδες λιλιπούτεια πεύκα μέσα στα οποία χανόσουν αν έμπαινες στην περιοχή τους.

    Η υπέργηρη σήμερα θεία μου, μας εξηγούσε τότε ότι, προπολεμικά η περιοχή είχε καεί ολοσχερώς και αυτά τα μικρά πεύκα είχαν φυτρώσει πάλι από μόνα τους! Είχαν γλυτώσει μόνο τα μεγάλα πεύκα της παραλίας σαν κι΄αυτά που υπήρχαν στο οικόπεδο.     

     Είχαν γλυτώσει επίσης και οι μετρημένοι στα δάκτυλα τότε παραθεριστές, επειδή απλά τρέξανε στις πανταχόθεν ελεύθερες παραλίες. Με τους μικρούς μου φίλους μπαίναμε στη "ζούγκλα" παίζοντας το παιχνίδι του Λαβύρινθου. Ήταν τόσο πυκνά τα πευκάκια που πραγματικά χανόσουν μέσα σ΄αυτά.

      Η θεία μας έλεγε όμως και κάτι άλλο, ότι το Μάτι κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα ξανακαεί! 
-Πότε θα γίνει αυτό; Την ρωτούσαμε και εκείνη μας απαντούσε…
- Θα γίνει όπως τότε, όταν ο αέρας με τη φωτιά κατέβει με δύναμη από το βουνό! 
    Θυμάμαι ότι αρκετές φορές είχε πιάσει φωτιά το βουνό, αλλά σχεδόν πάντοτε ο αέρας ερχόταν από την θάλασσα, οπότε η φωτιά προχωρούσε δεξιά ή αριστερά ή πάνω και πίσω από τα υψώματα.

    Την δεκαετία του 60΄ τα πράγματα στο Μάτι είχαν αλλάξει. Τώρα πλέον υπήρχε άσφαλτος στην Ποσειδώνος, τα οικόπεδα είχαν μάνδρες και τα σπίτια άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στο πευκοδάσος.

    Τότε στο "κάμπινγκ" φιλοξενήσαμε για λίγο μια οικογένεια Γερμανών. Μερικά πράγματα μου είχαν κάνει εντύπωση. Πρώτον ο Γερμανός δεν έβαλε την σκηνή του ακριβώς κάτω από πεύκο, δεύτερον είχε δημιουργήσει μια αυτοσχέδια δεξαμενή νερού κοντά στο πηγάδι, τρίτον μας έβαζε να μαζεύουμε όλες τις πευκοβελόνες μαζί με τα κουκουνάρια που υπήρχαν στο έδαφος και τέταρτον έκανε σε όλα τα παιδιά μαζί και στα δικά του, ασκήσεις πυρασφάλειας! Πρώτο σφύριγμα συγκέντρωση σε προκαθορισμένο σημείο, δεύτερο σφύριγμα γρήγορο βήμα εις φάλαγγα κάτ΄άνδρα προς την παρακείμενη θάλασσα! Όλα αυτά υπό τους γέλωτες των πατεράδων που παίζοντας χαρτιά, έβλεπαν τα ξαδέλφια μου και εμένα να ακολουθούμε τις εντολές του Γερμανού.

     Στο μεταξύ νάσου και ένας εφοπλιστής κτίζει μια βίλα με πισίνα δίπλα μας. Αμέσως ρίχνει τσιμέντα στην παραλία, την οποία θεωρεί δική του. Φτιάχνει προβλήτα και φράζει με ακανθωτό σύρμα τα τσιμέντα του! Ευτυχώς κάποιος που είχε τα μέσα μιλάει στους αρμόδιους και του τα ξηλώνουν όλα…

     Επειδή όμως ο πλούσιος είναι θρήσκος δίνει ένα μεγάλο ποσόν για την εκκλησία, οπότε το Μάτι τηρουμένων των αναλογιών, αποκτά… Ιερά Μητρόπολη! Στην οποία πηγαίνουν οι πιστοί μέσω των στενών μονοπατιών… Ά… όλα κι΄όλα δρόμους δεν έχουμε, αλλά από εκκλησία σκίζουμε!

     Έχει όμως αρχίσει η περίφημη ανοικοδόμηση. Σπίτια ξεφυτρώνουν παντού μέσα στο πευκοδάσος μέχρι επάνω στο βουνό! Στενοί, στενότατοι δρόμοι φτιάχνονται με το ζόρι γιατί δεν παραχωρείται ούτε εκατοστό από τα οικόπεδα για πιο μεγάλους δρόμους. Για παράδειγμα η οδός Κυανής Ακτής, δηλαδή ο κάθετος κύριος δρόμος που συνδέει την λεωφόρο Μαραθώνος με την παραλιακή Ποσειδώνος, μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου έχει: Από την μία πλευρά ένα κάθετο δρόμο και από την άλλη μόνο δύο! Δηλαδή μιλάμε για τεράστια επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα. Ειδικά οι κάθετοι δρόμοι από την παραλιακή Ποσειδώνος προς την θάλασσα είναι ουσιαστικά δρομίσκοι πλάτους ενός μέτρου και είκοσι εκατοστών! Επειδή όμως οι οικοπεδούχοι δυστροπούν συνεχώς, δεν υπάρχουν σήμερα παρά ελάχιστοι από αυτούς τους δρομίσκους. Έτσι η πρόσβαση προς την θάλασσα είναι δυνατή μόνο από αυτούς που ξέρουν…

      Περνάνε τα χρόνια και έρχεται η χούντα. Τότε με μια φωτογραφική διάταξη που ισχύει για ένα μικρό χρονικό διάστημα δίνεται η άδεια για πολυκατοικίες δίπλα στο κύμα! Επεμβαίνουν οι αετονύχηδες μηχανικοί- εργολάβοι κ.λ.π. και το οικόπεδο της Ποσειδώνος γίνεται από κάμπινγκ, τι άλλο; Πολυκατοικία! Με μιας μαζεύονται τριάντα οικογένειες, νεόπλουτων και μή… Άλλες σε »κουτιά» λίγων τετραγωνικών και άλλες σε χλιδάτα ρετιρέ! Ουσιαστικά όμως ο ένας επάνω στον άλλο… Η πυλωτή »εξαφανίζεται» γιατί ο αετονύχης μηχανικός φτιάχνει μικρά και μεγάλα ισόγεια διαμερίσματα κατοικήσιμα, αλλά επισήμως φερόμενα ως αποθήκες… Επειδή η παράνομη πολυκατοικία απέχει ελάχιστα μέτρα από την θάλασσα, οπότε νοιώθεις μια σχετική ασφάλεια όσον αφορά τις φωτιές, παραμένω ως ενοικιαστής πλέον για πάρα πολλά χρόνια. Όταν όμως λόγω της διάβρωσης η παραλία με τα χρόνια έρχεται όλο και πιο κοντά, που σημαίνει ότι: τα υπόγεια νερά βρίσκονται ήδη κάτω από την πολυκατοικία, αποχωρώ μετά τόσες δεκαετίες στην περιοχή, φέροντας τον τίτλο του κινδυνολόγου.

     Έτσι κτίστηκε σχεδόν όλη η παραλία μέχρι το κόκκινο λιμανάκι. Είτε με μονοκατοικίες, είτε με πολυκατοικίες. Αλλά και με θηριώδη ξενοδοχεία. Όλα ουσιαστικά παράνομα και αυτά και τα υπόλοιπα στον οικισμό γιατί; Μα το Μάτι έχει χαρακτηριστεί και παραμένει, ως δασική περιοχή! Στο μεταξύ οι στρατιωτικοί έχουν από καιρό καταλάβει αυθαίρετα μια ολόκληρη περιοχή μαζί με την παραλία, αποκλείοντας κάθε πρόσβαση και αφήνοντας το Μάτι κομμένο στα δύο. Νάσου και οι κατασκηνώσεις του δήμου Αθηναίων κ.λ.π. Πιο κάτω άλλη κατάληψη ακτογραμμής από την αεροπορία και το κλου! Οι εγκαταστάσεις του ναυτικού, πού ζήλεψε τους άλλους, πέρα μακρυά μετά το Μαραθώνα, στην Αγία Μαρίνα. (Αυτές ειδικά εμείς οι φορολογούμενοι, τις πληρώσαμε χρυσές αργότερα για να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες που προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο και δικαιώθηκαν!

      Όταν ανοιγόσουν με ένα βαρκάκι στη θάλασσα και έβλεπες το Μάτι από μακρυά, πραγματικά ήταν εντυπωσιακό. Απέραντο μπλε και απέραντο πράσινο. Δένδρα μέχρι τη θάλασσα! Στο πευκοδάσος γύρω πέρα και πάνω στο βουνό ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια εκατοντάδες σπίτια. Πάντα σε στενούς δρόμους, εννοείτε χωρίς λωρίδες αντιπυρικής ζώνης. Οπότε αναρωτιόσουν όχι για το αν, αλλά για το πότε θα καεί η περιοχή; Επειδή το πεύκο όσο κι΄αν μας αρέσει είναι δένδρο-μπουρλότο. Από αυτό βγαίνει το εύφλεκτο δαδί, με αυτό ως πρώτη ύλη δούλευαν οι μπουρλοτιέρηδες πριν από δύο αιώνες.

     Ας επιστρέψουμε όμως στην "ζούγκλα". Τα δενδράκια που λέγαμε στην αρχή, μέσα στις δεκαετίες θέριεψαν και έγιναν μεγάλα πεύκα. Επάνω ψηλά στην λεωφόρο Μαραθώνος υπήρχε κάποτε μια μικρή γέφυρα. Από κάτω υπήρχε ένας ξεροπόταμος που περνούσε δίπλα από την »ζούγκλα» και χυνόταν στην θάλασσα. Σήμερα αυτός έχει απλά »εξαφανιστεί». Οι μάγοι ιδιοκτήτες των οικοπέδων, τον εξαφάνισαν! Τον έχουν κάνει υπόγειο! Σαν το μετρό! Έτσι τουλάχιστον νομίζουν… Φυσικά κάποια στιγμή σε έναν κατακλυσμό, ο πρώην ξεροπόταμος θα εμφανιστεί ως χείμαρρος και θα τα κάνει όλα πραγματικά καλοκαιρινά! Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα, έξ΄άλλου όλη η χώρα έτσι είναι φτιαγμένη. Όλα αυτά τα χρόνια εμείς οι πιστοί παραθεριστές της περιοχής απολαμβάναμε την δροσιά του βορειοανατολικού άνεμου που φυσάει στην περιοχή σχεδόν όλο το χρόνο. Την δεκαετία του ενενήντα μια ζοφερή μέρα άρχισε να φυσάει ένας δυνατός καυτός άνεμος. Λίβα τον λένε και καίει τα σπαρτά!        
     Τότε δεν υπήρχε φωτιά, απλά υπήρχε αυτός ο λίβας, ο οποίος δεν ερχόταν από την θάλασσα, αλλά όπως είχε πει η θεία, ερχόταν από το βουνό! Τότε αρκετοί ηλικιωμένοι από την περιοχή κατέληξαν στα νοσοκομεία με αναπνευστικά προβλήματα… Ήταν ένα δείγμα για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν υπήρχε και φωτιά. Αυτό δηλαδή που συνέβη στις 23 Ιουλίου… Όταν όλες οι φυσικές δυνάμεις συνετέλεσαν ώστε να δημιουργηθεί ένα γιγάντιο φυσικό »φλόγιστρο» που έκαψε τα πάντα στο πέρασμά του και δημιούργησε μιαν εκατόμβη από νεκρούς. Το επίκεντρο ήταν πάλι η »ζούγκλα»! Ο πανίσχυρος λίβας πολλαπλασιάζοντας την δύναμή του με τη φωτιά και με ανέμους ταχύτητας 100 χιλιομέτρων την ώρα ακολουθώντας την κλίση του εδάφους, πάνω από τον εξαφανισμένο ξεροπόταμο έκαψε αστραπιαία τα πάντα στο πέρασμα του. Δεν νομίζω ότι θα ξαναπάω στο Μάτι. Δεν μπορώ να περπατήσω σε δρόμους και παραλίες όπου βρήκαν τον θάνατο δεκάδες συνάνθρωποί μας, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά. Δεν μπορώ να κολυμπήσω σε αυτή τη θάλασσα όπου πνίγηκαν τόσα άτομα. Δεν μπορώ να βλέπω τους υπεύθυνους να αποποιούνται, όπως πάντα τις ευθύνες τους, μη συνειδητοποιώντας τι ακριβώς έχει συμβεί. Βλέποντας από την τηλεόραση πλέον, όλες αυτές τις συγκλονιστικές εικόνες στην περιοχή , μου ήρθε πάλι στο νου εκείνη η φράση της αιωνόβιας θείας μου. -Το Μάτι παιδί μου είναι γραφτό ότι μια μέρα θα ξανακαεί», όπως τότε πριν από τον πόλεμο που τα είδα όλα με τα μάτια μου. -Πότε θα γίνει αυτό θεία; – Αυτό θα γίνει παιδί μου όταν ο αέρας με τη φωτιά, έρθουν με δύναμη πάλι από το βουνό!

Φράνκ

Υ.Γ. Θυμάμαι όμως και κάτι άλλο… Τα ειρωνικά γέλια από τους πατεράδες που έβλεπαν στην δεκαετία του εξήντα τον Γερμανό στο οικόπεδο-κάμπινγκ, να κάνει στα παιδιά του και στα παιδιά τους, άκουσον-άκουσον! Ασκήσεις πυρασφάλειας…