Λόγος ἀρχιμ. Νεκταρίου Ν. Πέττα, γιὰ τὸν Γέροντα Διονύσιο τὸν Κολλυβᾶ, τὸν Ἐπιφανιάδη.

Λόγος ἀρχιμ. Νεκταρίου Ν. Πέττα, ἱεροκήρυκος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως ἐπ’ εὐκαιρίᾳ ἐκδηλώσεως στὸ Ἐμπορεῖο τῆς Θήρας γιὰ τὸν Γέροντα Διονύσιο τὸν Κολλυβᾶ, τὸν Ἐπιφανιάδη, κατὰ τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς τοῦ 2018 (τῆ 18ῃ Φεβρουαρίου). 

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Θήρας, Ἀμοργοῦ καὶ Νήσων κ. Ἐπιφάνιε. Εἶναι μεγάλη τιμὴ γιὰ τὴν ἐλαχιστότητά μου ποὺ μοῦ ἀναθέσατε νὰ κηρύξω αὐτὴ τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς. Κατόπιν προσκλήσεώς σας φθάσαμε στὸ ὄμορφο νησί σας μὲ τὸ ἐκλεκτὸ καὶ εὐλαβὲς ζεῦγος Ἄριστου καὶ Γεωργίας Δωρίτη. Εἶμαι κοντά σας καὶ μὲ τὴν κανονικὴ εὐλογία τοῦ Ποιμενάρχου μου, τοῦ Μητροπολίτου Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως κ. Ἱερεμίου, τὸν ὁποῖο εὐσεβάστως εὐχαριστῶ.

Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, μᾶς φέρνει στὸ κατώφλι τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ποὺ ἀρχίζει ἀπὸ αὔριο, Καθαρὰ Δευτέρα, ἕως καὶ τὴν Παρασκευὴ πρὸ τοῦ Λαζάρου. Ἔχει ὡς κύρια χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τὴν προσευχή, τὴν ἔντονη λατρευτικὴ ζωὴ καὶ τὴν γλυκιὰ νηστεία, καὶ σκοπὸ τὴν πνευματικὴ προετοιμασία μας, γιὰ νὰ προσκυνήσουμε τὰ ἄχραντα Πάθη καὶ τὴν ζωοποιὸ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Νὰ ἑορτάσουμε τὸ ἐτήσιο Πάσχα καὶ νὰ λάβουμε ἀφορμὴ νὰ ἑορτάζουμε τὸ Πάσχα καὶ κάθε Κυριακὴ τοῦ ἔτους.

Ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ ὅλους γιὰ σαράντα ἡμέρες νὰ μιμηθοῦμε τὸν Θεάνθρωπο Κύριό μας, ὁ ὁποῖος, προτοῦ ἀρχίσει τὴν ἐπὶ γῆς δημόσια δράση του γιὰ τὴν σωτηρία μας, νήστευσε στὴν ἔρημο ἐπὶ σαράντα ἡμερονύκτια. Ὡς πιστοὶ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ λοιπὸν ἐμεῖς καὶ πρέπει νὰ νηστεύσουμε μὲ ἀπαραίτητη προϋπόθεση τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ Κύριος διδάσκει, ὅτι «ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος». Γιὰ αὐτὸ εἶναι σημαντικὸ πρᾶγμα ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἡ ἀγάπη, ποὺ συγχωρεῖ παραπτώματα τοῦ συναθρώπου, κάνει τὸν χοϊκὸ ἄνθρωπο Θεό, ἐνῶ στὴν ἀντίθετη περίπτωση τὸν καθιστᾶ κληρονόμο τῆς κολάσεως. Κάποιοι δὲν συγχωροῦμε καὶ ὁμοιάζουμε στὴν μνησιακακία μὲ τὶς καμῆλες. Ὅσοι συγχωροῦμε μὲ τὰ χείλη, ὁμοιάζουμε μὲ τὸν Κάιν καὶ μὲ τὸν Ἰούδα! Διότι προδίδουμε τὸν Κύριο, καὶ ἐκεῖνος ὀνομάζει αὐτὲς τὶς καταστάσεις ὑποκριτικὲς καὶ τὶς βδελύσσεται. Ἀκόμη ὁ Κύριος τοὺς κατατάσσει στοὺς ὑποκριτές, ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἔχουν ὡς στόχο νὰ τιμηθοῦν μὲ τὴν νηστεία οἱ ἴδιοι καὶ ἀσχολοῦνται μὲ τὰ παραπτώματα τῶν ἄλλων, τοὺς ὁποίους κατακρίνουν, ἐπαινώντας συνάμα τὸν ἑαυτό τους.

Ἡ νηστεία, ὅπως ἀκοῦμε καὶ στὰ τροπάρια αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, δὲν εἶναι ἀποχὴ μόνο ἀπὸ ὁρισμένες τροφές, ἀλλὰ ἀποχὴ καὶ ἀπὸ τὶς κακίες, ποὺ ἡ πλέον συνηθισμένη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ μνησικακία: Νὰ θυμᾶται δηλαδὴ κάποιος τὸ κακό, ποὺ τοῦ ἔκανε κάποιος καὶ νὰ μὴν τὸν συγχωρεῖ. Ἐπίσης καὶ ἡ πλεονεξία, δηλαδὴ νὰ θέλει κάποιος ὅλο καὶ περισσότερα, πολλὲς φορὲς σὲ βάρος τῶν ἄλλων καὶ νὰ μὴν εἶναι ποτὲ εὐχαριστημένος καὶ μὲ τίποτε. Εὔκολα ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἡ νηστεία ὡς ἄσκηση δὲν σημαίνει μόνο ἀποχὴ ἀπὸ ὁρισμένες τροφές, ποὺ ἴσως εἶναι καὶ τὸ εὐκολότερο, ἀλλὰ ἡ αὐθεντικὴ ἔκφραση τῆς ψυχῆς, ποὺ ἀγωνίζεται νὰ ἀρέσει στὸν Θεὸ καὶ διακατέχεται ἀπὸ ἀρετές, ὅπως πραότητα καὶ ἀνεξικακία, ἀγάπη, δικαιοσύνη καὶ ταπείνωση. Ὁ γνήσιος ἀγωνιστὴς πρέπει νὰ ἐπιζητεῖ τὸν ἔπαινο τοῦ Θεοῦ, ποὺ βλέπει τὶς καρδιές, καὶ ὄχι τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων, γιατί ἡ πληρωμὴ τοῦ κόσμου κρύβει μελλοντικὴ διπλὴ τιμωρία. Ἐκεῖνος, ποὺ νηστεύει, ὡς ἄλλος Μωϋσῆς βρίσκεται «ἐνώπιος ἐνωπίῳ» μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἀπεκδέχεται τὴν μυστικὴ χαρὰ τῆς οὐράνιας εὐλογίας.

Σήμερα περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη ἐποχὴ ἔχουμε ἀνάγκη νὰ νηστεύσουμε, διότι ἡ ψυχὴ παρομοιάζεται μὲ τὸν οὐρανό, ἐνῶ ἡ σάρκα μὲ τὴν γῆ. Καὶ εὔλογα ἀναρωτιόμαστε πῶς θὰ μπορέσουμε νὰ νικήσουμε τὴν σάρκα. Αὐτὸ ἐπιτυγχάνεται, ἂν καταστήσουμε αὐτὴν δούλη τῆς ψυχῆς μὲ τὴν βοήθεια τῆς νηστείας.   

«Τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν ἔχει ἀνοίξει, ὅσοι θέλετε νὰ ἀθληθεῖτε, ἐλᾶτε μέσα σ’ αὐτό...» Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλωσορίζει στὰ πνευματικὰ ἀγωνίσματα τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς καὶ τῆς μετανοίας, τὰ ὁποῖα εἶναι ἀλληλένδετα καὶ μαζὶ μὲ τὴν φιλανθρωπία προάγουν τὴν πνευματική μας ἀναβάθμιση. Γι’ αὐτὸ μὲ τὴν νηστεία, τὴν ἐξομολόγηση καὶ τὴν ἀγάπη θὰ ἀξιωθοῦμε νὰ δοῦμε τὸν Χριστὸ «ἐκ νεκρῶν ἀναστάντα καὶ εἰς οὐρανοὺς ἀνερχόμενον».

Μία οὐρανοδρόμος μορφὴ ἔχει ἁγιάσει μὲ τὸ πέρασμά της ἐδῶ ἀπὸ τὸ νησί σας, τὴν Θήρα, στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰώνα, γιὰ τὴν ὁποία θὰ κάνουμε ἱερὴ μνεία. Εἶναι ὁ Γέροντας Διονύσιος, ὁ Ἐπιφανιάδης, ἢ γνωστότερος ὡς Κολλυβᾶς.

Γιὰ τὴν σεπτὴ μορφὴ αὐτοῦ τοῦ νηστευτῆ ἀσκητῆ ἱερομονάχου, ἔχουμε πραγματοποίησει ἐπιστημονικὲς ἐκδηλώσεις καὶ ἔχουμε ἐκδώσει ἀφιερώματα. Μάλιστα ἡ μικρὴ τρεμάμενη, ἀλλὰ ζωντανὴ φλόγα ἄναψε ἐδῶ στὸ νησί σας, ὅπου στὸ ναὸ αὐτὸ τὴν 12η  Σεπτεμβρίου τοῦ 2009, Σεβασμιώτατε, ὑποδεχθήκατε τὴν ἱερὴ εἰκόνα του, τὴν χρίσατε μὲ ἱερὸ Μύρο καὶ τὴν τοποθετήσατε γιὰ προσκύνηση στὸ ἱερὸ παρεκκλήσιο, ποὺ πρὸς τιμή του διατηρεῖ ὁ ἐνοριακὸς αὐτὸς ναὸς.

Αὐτὴ τὴν μικρὴ φλόγα φούντωσε ἀπὸ τὸ Φανάρι τῆς Κωνσταντινούπολης ὁ φιλάγιος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος. Ὁ Παναγιώτατος, ἐπευλογώντας ἐφετινὸ Ἑορτολόγιο πρὸς τιμὴν τοῦ Γέροντος Διονυσίου, ποὺ ἐξέδωσε ὁ κ. Ἄριστος Δωρίτης, μεταξὺ τῶν ἄλλων σημειώνει: «Χάριν καὶ εὐχαριστίας ὀφείλομεν τῷ Παντοκράτορι Κυρίῳ, Ὅστις ἐπένευσεν ἀγαθῶς εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ἀγαπητοῦ κυρίου Ἄριστου Δωρίτου, ὅπως ἀναδείξῃ τὴν μορφὴν τοῦ ἐν οὐρανοῖς πλησίον τῶν Ὁσίων καὶ Ἁγίων ἀναπαυομένου Γέροντος Διονυσίου διὰ τῆς ἀνακαινίσεως τοῦ ὑπ’ αὐτοῦ οἰκοδομηθέντος εὐκτηρίου οἴκου τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, διὰ τῆς ἀνευρέσεως τῶν λειψάνων αὐτοῦ καὶ διὰ ταύτης τῆς πανηγυρικῆς ἐκδόσεως, ἥτις προβάλλει προσηκόντως τὴν ἱερὰν αὐτοῦ βιοτήν». Ὁ Παναγιώτατος εἶναι  ἁπάσης τῆς οἰκουμένης ὀφθαλμὸς καὶ παρίσταται ὡς ἄλλος Ἰωάννης Πρόδρομος, ποὺ ἔρχεται νὰ ὑψώσει φωνὴ δικαιώσεως ὅλων αὐτῶν τὸν χριστοφοριζόντων φιλόκαλων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι ὑπέμειναν τόσα κατὰ τὴν ξενοκίνητη περίοδο τῆς Βαυαροκρατίας. Αὐτοὶ οἱ Γέροντες, ἐὰν καὶ ἀποτελοῦν μικρὸ ποίμνιο, εἶχαν ὅμως τὴν εὐλογία τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας. Βασανίσθηκαν καὶ θυσιάσθηκαν, γιὰ νὰ παρηγορήσουν, νὰ θρέψουν καὶ νὰ ποτίσουν πνευματικῶς τοὺς λαβωμένους ρωμιούς.

Ὅπως εἶναι γνωστὸ στὸ εὐλογημένο χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς Θήρας, οἱ δύο τοπικοί σας ὅσιοι Γέροντες, Χριστοφόρος ὁ Παπουλᾶκος, καὶ ὁ ὁμοϊδεάτης του, ὁ λόγιος Διονύσιος ὁ Κολλυβᾶς, ἔφθασαν ἐδῶ ὡς ἐξόριστοι. Οἱ δύο αὐτοὶ ὁσιότατοι Γέροντες φυλακίσθηκαν στὴν Μονὴ τοῦ Προφήτη Ἠλία. Ἀλλὰ ὅλη ἡ πορεία τῆς ζωῆς αὐτῶν μέχρι σήμερα, ποὺ τὸ πνεῦμα τους ἐνοχλεῖ καὶ ἐλέγχει, θυμίζει ὅτι τῆς ζώσας Ἐκκλησίας «πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν».

Καὶ πραγματικὰ αὐτὸ τὸ νιώσαμε στὸ πετσί μας. Σὲ ἐσᾶς ἀπευθύνομαι, Σεβασμιώτατε κ. Ἐπιφάνιε, καὶ σὲ ἐσᾶς αἰδεσιμολογιώτατε Γενικὲ Ἀρχιερατικέ Επίτροπε τῆς Μητροπόλεως αὔτης, πρωτοπρεσβύτερε κ. Νικόλαε Σιγάλα, καὶ σὲ ἐσᾶς ἀξιότιμε καὶ γνήσιε ἑλληνορθόδοξε ρωμιὲ κ. Ἄριστε Δωρίτη, ποὺ ὅλους μας, ὅπως εἶπα, μᾶς ἄγγιξαν οἱ φλόγες τῆς κολάσεως, ποὺ βρυχῶνταν, διότι πιστεύουμε σὲ αὐτοὺς τοὺς νεοφωτιστὲς Γέροντες. Ὁ Θεὸς φύλαξε καὶ οἱ φλόγες αὐτές μᾶς πῆραν ξώφαλτσα!

Καί, ἂν δὲν πιστεύετε στὰ λόγιά μου, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, ὅτι οἱ ἐχθροὶ τῆς Ἐκκλησίας κατατροπώνονται, πιστεύετε στὰ ἀληθινὰ γεγονότα. Πόσοι προσκυνημένοι γραικύλοι στὴν ὀθωμανοκρατορία, ἄρχοντες πάσης μορφῆς, θέλησαν νὰ νικήσουν αὐτὲς τὶς χριστομίμητες φωνὲς τῆς Ἐκκλησίας; Πόσα βάσανα καὶ κατατρεγμοὺς πέρασαν οἱ χαρακτηριζόμενοι τότε ὡς «Παπουλακίζοντες» ἢ «Χριστοφορίζοντες» ρασοφόροι; Σὲ πόσα ἔξοδα ὑποβλήθηκε καὶ πόσες ἐκστρατεῖες πραγματοποίησε ἡ τότε ἐξουσία, γιὰ νὰ τοὺς «ἀφανίσει»; Μέχρι καὶ τὴν εὐλογημένη ἰδέα τοῦ μεγαλοϊδεατισμοῦ εὐνούχισαν οἱ πανίσχυρες καὶ ἀδίστακτες αὐτὲς ὑπόγειες δυνάμεις! Μέχρι καὶ τὴν ρωμαίικη Ἐκκλησία ἔκοψαν στὰ δύο! Ὅμως δὲν τὴν νίκησαν, καὶ ἔτσι ζεῖ καὶ συνεχίζει τὴν μαρτυρία της.

Ποῦ εἶναι ὁ Ὄθωνας καὶ ἐκεῖνοι οἱ ἀντιβασιλεῖς του; Ποῦ εἶναι οἱ προσκυνημένοι πάσης φύσεως ἐξουσιαστές; Ἔχουν σιγήσει καὶ παραδόθηκαν στὴν λήθη. Καὶ ποῦ εἶναι ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ; Λάμπει περισσότερο καὶ ἀπὸ τὸν ἥλιο. Τὰ δικά τους ὕπουλα καὶ ἀπνευμάτιστα σχέδια ἔσβησαν, ἐνῶ τὰ σχέδια τῶν «Παπουλακιζόντων» παραμένουν ἀθάνατα, διότι ἀπορρέουν ἀπὸ τὴν μακραίωνη πορεία τῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ νηστεία καὶ δάκρυα. Ἄν, ὅταν ἦταν λίγοι, δὲν νικήθηκαν πνευματικά, τώρα ποὺ ἡ οἰκουμένη γέμισε εὐσέβεια μέσα ἀπὸ τὴν δικαίωσή τους στὶς ἡμέρες μας ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο, πῶς μπορεῖ νὰ τοὺς νικήσει πάλι τὸ πνεῦμα τῶν «Παπουλακιζόντων»; «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24.35).

Καὶ πολὺ εὔλογα, στοιχώντας στὴν οἰκογενειακή μου παράδοση, ὅπως ἀκριβῶς ἔπραξαν καὶ οἱ ἀείμνηστοι γονεῖς μου, ὁ πατέρας Νικόλαος καὶ ἡ πρεσβυτέρα Ἀνθία, ζητῶ, ἔστω καὶ ἐξ ἀποστάσεως τὴν εὐχὴ καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Γενάρχη μας, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, γιὰ νὰ συνεχίσω.

Σεβασμιώτατε, σεβαστοὶ πατέρες καὶ ἀγαπητοὶ χριστιανοί, σᾶς εὔχομαι καλὴ καὶ εὐλογημένη τὴν ἐπὶ θύραις Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ μὲ τὶς εὐχὲς τοῦ ὁσιοτάτου Γέροντος Διονυσίου τοῦ Κολλυβᾶ, τοῦ ὁποίου σὲ λίγο ὁ εὐλαβέστατος καὶ πολλὰ εὐλογημένος κ. Ἄρις Δωρίτης θὰ παραδώσει στὸ Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη ἱερὴ πολύτιμη λάρνακα μὲ μέρος ἀπὸ τὰ χαριτόβρυτα λείψανά του, γιὰ νὰ ἁγιάζει τοὺς καλοκάγαθους Σαντορινιούς. Αὐτὴ ἡ θαυματουργὴ λάρνακα τοῦ ὁσίου Διονυσίου θὰ ἀποτελεῖ πνευματικὴ πεαρακαταθήκη τῆς ἐνορίας τοῦ Εὐαγγελισμοῦ Ἐμπορίου, ὅπως δήλωσε ὁ δωρητὴς της κ. Δωρίτης.