Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης

Ο Άγιος Ισίδωρος στο Κάβο Σίδερο, το ανατολικότερο άκρο της Κρήτης (4 Φλεβάρη)

Στο ανατολικότερο άκρο της επαρχίας Σητείας που είναι και το ανατολικότερο άκρο της Κρήτης στο ακρωτήριο Κάβο Σίδερο το αρχαίο Σαμώνιο και πάνω σε ένα κωνικό λόφο κοντά σε βράχια που τα δέρνουν μανιασμένα κύματα είναι φωλιασμένο το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτη .

Ο όσιος Iσίδωρος ο Πηλουσιώτης (περ.370 – περ.435 ή 450 μ.Χ.) ήταν μοναχός, εκκλησιαστικός πατέρας και συγγραφέας από την Αίγυπτο. Ονομάζεται Πηλουσιώτης επειδή πιθανώς ασκήτευσε και ήταν ηγούμενος μονής κοντά στο αρχαίο Πηλούσιο στο σημερινό Πόρτ Σάιντ.

Ασχολήθηκε με τη μελέτη των Γραφών και την υπεράσπιση της Ορθοξίας (εναντίον του Νεστορίου)

Κατά το λεξικό του Σούδα,  ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης συνέγραψε τρεις χιλιάδες επιστολές, που είναι αφιερωμένες στην ερμηνεία της Αγία Γραφής.

Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Φεβρουαρίου.

Όταν κατέκτησαν την Αίγυπτο οι Άραβες,  κυνηγημένοι μοναχοί από το μοναστήρι του Αγίου Ισιδώρου κατέφυγαν στον Ανατολικό άκρο της Κρήτης και ίδρυσαν νέα  μονή. Από αυτό το μοναστήρι πήρε το όνομά του όλο το ακρωτήρι το Κάβο Σίδερο (Ακρωτήριο Ισίδωρος).

Η ύπαρξη ναού του Αγίου Ισιδώρου στην περιοχή (ναός με δυο μοναχούς), αναφέρεται από τον Φλωρεντινό ιερέα Μπουοντελμόντι που περιηγήθηκε το νησί κατά το 1415. Η ανασκαφική έρευνα που έγινε το 1985, απεκάλυψε πράγματι ερείπια εκκλησίας που τα ευρήματα της δείχνουν πως η διάρκεια της ζωής της ήταν από τα μέσα του 14ου μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα οπότε προφανώς καταστράφηκε από τις τούρκικες επιδρομές.

Κοντά στα ερείπια της είναι το νεότερο ταπεινό εκκλησάκι που φαίνεται πως ανοικοδομήθηκε την εποχή της θρησκευτικής ανοχής.

Κάποια στοιχεία άντλησα από την Βικιπέντια και από το άρθρο του Μιχ.  Πατεράκη στην εφημερίδα Μεσόγειο για το μοναστήρι από όπου και η πιο κάτω φωτογραφία

Η πρόσβαση από τη στεριά απαγορεύεται, καθώς είναι στρατιωτική ζώνη. Οι  πύλες της ναυτικής βάσης ανοίγουν μόνο κατά την εορτή του Αγίου Ισιδώρου στις 4 του Φλεβάρη. Επισκέπτες από όλη την Κρήτη έρχονται τη μέρα αυτή στο Κάβο Σίδερο, όχι μόνο να προσκυνήσουν αλλά και για να μαζέψουν αγριαγκινάρες που φύονται στην περιοχή. Δίπλα στην εκκλησία, υπάρχει μια πολύ όμορφη μικρή παραλία

Κατά την εποχή της αραβικής κατάκτησης της Αιγύπτου από τους Άραβες μοναχοί της μονής κατέφυγαν στο ανατολικό άκρο της Κρήτης .

Σύμφωνα με τον κο Αντώνη Βασιλάκη, Αναγνώστης, μεταφραστής, Πελασγικών, μινωικών γραφών, ( βλ.επόμενη φωτο)  Το ακρωτήρι λέγεται Σίδερο, από το όνομα του Αγίου. Λέγεται και Σαμώνιον , από τον ναό της Σαμωνιας Αθηνάς, ο οποίος βρίσκεται στο σημείο που δείχνω με το Βέλος. Ακόμα παλαιότερα , σύμφωνα με την επιγραφή PRA 1, της  Πραισού, εδώ ήταν, ο ξακουστός ναός, της Μεγάλης μητέρας.

Παντού αναφέρεται ότι , Σαμωνία, ήταν το επίθετο της Αθηνάς στην Κρήτη. Κανένας όμως δεν γνωρίζει, γιατί έχει αυτό το όνομα στην Κρήτη. Δεν έδωσε η Αθηνά το επώνυμο Σαμώνιον στο ακρωτήρι, αλλά έγινε το αντίστροφο. Το τοπωνύμιο Σαμώνιον, προϋπήρχε του ναού της Αθηνάς. Μετά από αποψινή έρευνα μου, βρήκα ότι, Σαμώνιον, θα πει, το ακρωτήρι του Ποσειδώνα. Ήταν προσωνύμιο του Ποσειδώνα η λέξη Σάμιος.