Πέμπτη 20 Ιουνίου 2024
«Ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος»! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ (9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
«Σὺ πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ;»
Ὁ, ἐκ γενετῆς, τυφλός!
Ὁ Κύριος διέρχεται τὰς ὁδοὺς τῶν Ἱεροσολύμων,
συνοδευόμενος καὶ ἀκολουθούμενος ὑπὸ τῶν μαθητῶν Του …! Εἴς τινα ἄκρην ἑνὸς
δρόμου, βλέπει κάποιον τυφλὸν «ἐκ γενετῆς» νὰ ἐπαιτεῖ ἀπὸ τοὺς διερχομένους … ὡς
συνήθως συμβαίνει! Τὸ ὅτι εἶναι «ἐκ γενετῆς» τυφλός, διακρίνεται καὶ μαρτυρεῖται
ἐκ τοῦ γεγονότος, ὅτι ἡ ἀπουσία τῶν ὀφθαλμῶν του εἶναι … ἐμφανής! Οἱ μαθηταὶ ἀποροῦσι
καὶ ἐρωτῶσι τὸν Διδάσκαλον: «ραββί, τίς ἥμαρτεν, οὗτος ἢ οἱ γονεῖς αὐτοῦ,
ἵνα τυφλὸς γεννηθῇ;» Θεωροῦσιν, ὅτι … τοιαῦται θλιβεραὶ καταστάσεις δὲν
εἶναι τυχαῖαι ἢ συγκυριακαί, ἀλλ’ ἔχουσιν ὡς αἰτίαν, ἐνδεχομένως τινὰς ἁμαρτίας.
Ὅμως ὁ Θεάνθρωπος Κύριος, ὅστις γνωρίζει τὰ πάντα, ἀπαντᾷ εἰς τοῦτο τὸ ἐρώτημα,
ὅτι … «οὔτε οὗτος ἥμαρτεν οὔτε οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἀλλ' ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ
Θεοῦ ἐν αὐτῷ»!
Ἐν συνεχείᾳ, ὁ Θεάνθρωπος, «ἔπτυσε
χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος, καὶ ἐπέχρισε τὸν πηλὸν ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς
τοῦ τυφλοῦ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὕπαγε νίψαι εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ»,
καὶ διὰ τοῦ τοιούτου τρόπου, ἐνεργεῖ τὴν θεραπείαν τοῦ «ἐκ γενετῆς», τούτου,
τυφλοῦ! Πολλάκις ἔχομεν εἴπει, ὅτι ὁ Κύριος, ἐνεργεῖ διὰ ποικίλων τρόπων ὅταν
θαυματουργῇ, καὶ τοῦτο, οὐχὶ ἕνεκα τινὸς ἀδυναμίας ἢ διευκολύνσεως, ἀλλ’ ἔνεκα
διδαχῆς καὶ ὠφελείας, εἴτε πρὸς τὸν δεχόμενον τὴν θαυματουργικὴν ἐνέργειαν, εἴτε
πρὸς τοὺς παρισταμένους καὶ ἀκολουθοῦντας, εἴτε πρὸς ἡμᾶς τοὺς μελετῶντας ἐκ τῆς
Γραφῆς τὰ τοιαῦτα θαύματα!
Δὲν προτιθέμεθα, βεβαίως, ἵνα
παρακολουθήσωμεν, ἐν προκειμένω, τὰς ἀνοήτους καὶ ἐμπαθεῖς συζητήσεις αἵτινες ἐπηκολούθησαν
τοῦ θαύματος, ἀλλὰ θὰ περιορισθῶμεν εἰς τὸν τρόπον διὰ τοῦ ὁποίου θαυματουργεῖ ὁ
Χριστός εἰς τὴν περίπτωσιν ταύτην!
«Ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος»!
Τοῦτον τὸν πρωτότυπον τρόπον ἐπέλεξεν
ὁ Θεάνθρωπος, - καὶ οὐχὶ «τυχαίως», - προκειμένου ἵνα ἐνεργήσῃ τὴν θεραπείαν τοῦ,
ἐκ γενετῆς, τούτου τυφλοῦ! Εἰς ἄλλας θαυματουργικὰς ἐνεργείας Του, εἴτε ἐνήργει
διὰ μόνου τοῦ λόγου Του, εἴτε ἤγγιζεν διὰ τῶν πανακηράτων χειρῶν Του τὸν νοσοῦντα,
εἴτε ἐνεργοῦσε τὴν θεραπείαν σταδιακῶς, - ὡς εἰς τοὺς δέκα λεπρούς, - εἴτε ἄλλως,
ὡς Οὗτος ἤθελεν! Ἐν προκειμένῳ, ὅμως, ἐνεργεῖ διὰ τοῦ ὡς ἄνω τρόπου, καὶ ὑπενθυμίζει
εἰς ἡμᾶς ἐκεῖνον τὸν τρόπον διὰ τοῦ ὁποίου, Οὗτος ὁ ἀληθινὸς Θεός, ἐδημιούργησεν
ἐν τῷ Παραδείσῳ, τὸν πρωτόπλαστον Ἀδάμ!
Ὡς τότε, ὅτε … «ἔπλασεν
ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς», οὕτω καὶ τώρα, εἰς τὸν ἐκ γενετῆς
τυφλόν, ὁ Κύριος καὶ Δημιουργὸς Θεός, ποιεῖ πηλὸν διὰ τοῦ ἱεροῦ πτυέλού Του καὶ
τοῦ χοός, καὶ … δημιουργεῖ τὰ ἐλλείποντα ὄμματα τοῦ τυφλοῦ! Δημιουργίαν ἔχομεν ἐν
προκειμένῳ, συνεπῶς, καὶ οὐχὶ θεραπείαν!
«Καὶ ἑώρακας αὐτὸν καὶ ὁ λαλῶν μετὰ σοῦ ἐκεῖνός ἐστιν»!
Ὅτε, ὁ Κύριος, ἐνεργεῖ τοῦτο τὸ
τεράστιον θαῦμα, … ὁ τυφλὸς μόνον ἀκούει! Δὲν βλέπει! Ἀκούει ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα καὶ
ἐξιστορεῖ ἐν συνεχείᾳ, ἀνακρινόμενος ὑπὸ τῶν Φαρισαίων: «Ἄνθρωπος λεγόμενος Ἰησοῦς πηλὸν ἐποίησε
καὶ ἐπέχρισέ μου τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ εἶπέ μοι· ὕπαγε εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ
Σιλωὰμ καὶ νίψαι· ἀπελθὼν δὲ καὶ νιψάμενος ἀνέβλεψα»! Δὲν εἶδε τὸν
Χριστόν˙ ἁπλῶς τὸν ἤκουσεν!
Ὅμως, ὅταν ὁ Διδάσκαλος τὸν εὑρίσκει
ἔξω τῆς συναγωγῆς, διωχθέντα ὑπὸ τῶν φαρισαίων, - ἐπειδὴ ὁμολογοῦσεν οὗτος τὸ
θαῦμα ὅπερ συνέβη εἰς τοῦτον, καὶ δὲν ἐπείθετο εἰς τάς, κατὰ τοῦ Κυρίου,
συκοφαντίας, διὰ τῶν ὁποίων προσεπάθουν ἵνα μειώσωσι τὴν ἀξίαν τοῦ τε Κυρίου ἀλλὰ
καὶ τοῦ θαύματος, - τὸν ἐρωτᾷ: «σὺ πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ;» (Ἰωάν.
Θ΄ 35). Ὅταν δὲ ἐκεῖνος ἀπορῶν, ἐρωτᾷ καὶ πάλιν τὸν Κύριο, «καὶ
τίς ἐστι, Κύριε, ἵνα πιστεύσω εἰς αὐτόν;» (Ἰωάν. Θ΄ 36), ὁ Κύριος τὸν
βεβαιώνει, «καὶ ἑώρακας αὐτὸν καὶ ὁ λαλῶν μετὰ σοῦ ἐκεῖνός ἐστιν» (Ἰωάν. Θ΄ 37).
Δηλαδή, «καὶ τὸν ἔχεις ἰδεῖ καὶ ἐκεῖνος
ποὺ ὁμιλεῖ τώρα μαζί σου ἐκεῖνος εἶναι». Δημιουργεῖται, συνεπῶς, ἡ ἀπορία:
πότε ὁ πρώην τυφλὸς ἔχει ἰδεῖ τὸν Χριστόν, ἀφοῦ, ἕως τὴν στιγμὴ ποὺ ἤνοιξαν οἱ ὀφθαλμοί
του, δὲν εἶχεν ἰδεῖ, ἀσφαλῶς, τίποτα καὶ κανέναν; Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἐνίφθη
εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ καὶ ἤρχισε νὰ βλέπῃ διὰ πρώτην φοράν, τώρα,
βλέπει τὸν Χριστόν! Πότε, λοιπόν, τὸν εἶδε;
Φυσικά, φίλε ἀναγνώστη, ὁ Κύριος
δὲν κάνει λάθος! Γνωρίζει πολὺ καλά, ὅτι ὁ ἐκ γενετῆς τυφλός, δὲν εἶχε τὴν
δυνατότητα τῆς ὁράσεως τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων καὶ προσώπων. Δὲν εἶναι, συνεπῶς,
τυχαῖον ἢ ἀκόμη περισσότερον … λανθασμένον, τὸ ὅτι ὁ Κύριος τὸν βεβαιώνει (τὸν
πρώην τυφλόν), ὅτι «τὸν ἔχεις ἰδεῖ»!
Εἶναι φανερὸν ὅτι στὴν προκειμένη περίπτωσιν, ὁ Χριστός μας ἀναφέρεται εἰς μίαν
ἄλλην «ὅρασιν» ἡ ὁποία – ὡς φαίνεται – ἔχει λειτουργήσει ἀποκαλυπτικὰ εἰς τὸν ἐκ
γενετῆς τυφλὸν καὶ ἔχει ἰδεῖ, τὸν «Υἱὸν τοῦ Θεοῦ»! Τὸν εἶδε, ἐν ὅσῳ τὸν ὡμολόγει
καὶ διεκήρυττεν ἐνώπιον τοῦ συνεδρίου, ὅτε ἠρωτήθη, «σὺ τί λέγεις περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἤνοιξέ
σου τοὺς ὀφθαλμούς;», «ὁ δὲ εἶπεν ὅτι προφήτης ἐστίν»! Ἡ ὅρασις
δὲ αὕτη εἶναι ἐκείνη διὰ τῆς ὁποίας ὁ τυφλὸς πείθεται περὶ τῆς Θεότητος τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἶναι, ἡ ὅρασις, διὰ τῶν ὀφθαλμῶν τῆς ψυχῆς! Εἶναι ἐκείνη
περὶ τῆς ὁποίας ὡμίλησεν εἰς τὴν συνέχειαν ὁ Κύριος πρὸς τοὺς μαθητάς Του καὶ τὸν
λαόν, λέγων, «εἰς κρῖμα ἐγὼ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι
καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται» (Ἰωάν. Θ΄ 39). Εἶναι ἐκείνη περὶ τῆς ὁποίας,
ἐρωτῶσιν οἱ Φαρισαῖοι, ἐν συνεχείᾳ, καὶ ὁ Κύριος τοὺς δίδει χαρακτηριστικὴν ἀπάντησιν:
«Καὶ
ἤκουσαν ἐκ τῶν Φαρισαίων ταῦτα οἱ ὄντες μετ' αὐτοῦ, καὶ εἶπον αὐτῷ· μὴ καὶ ἡμεῖς
τυφλοί ἐσμεν; Εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· εἰ τυφλοὶ ἦτε, οὐκ ἂν εἴχετε ἁμαρτίαν· νῦν
δὲ λέγετε ὅτι βλέπομεν· ἡ οὖν ἁμαρτία ὑμῶν μένει» (Ἰωάν. Θ΄ 40-41)!
Πιστεύομεν εἰς τὸν Κύριον;
Πολλοί, φίλοι μου ἀναγνῶσται, ὅταν
ἐρωτῶνται τὸ ὡς ἄνω ἐρώτημα, ἀπαντῶσιν ἐπιπολαίως καὶ καταφεύγουσιν εἰς ἀνόητα ἐπιχειρήματα
καὶ «στηρίζονται» εἰς τὴν … ὅρασίν των! Ὡς ὁ Θωμᾶς, ἐπαναλαμβάνουσιν καὶ οὗτοι ὅτι,
«ἐὰν
μὴ ἴδω … οὐ μὴ πιστεύσω» (Ἰωάν. Κ΄ 25)! Ὅμως, ὡς κατενοήσαμεν ἐκ τοῦ …
τυφλοῦ, τὸ Θεὸν τὸν «βλέπομεν» μόνον διὰ τῶν «ὀφθαλμῶν τῆς καρδίας»! Πόσοι, ἆραγε,
εἶδον τὸν Κύριον; Χιλιάδες καὶ μυριάδες! Ἐπὶ τριάκοντα καὶ τρία ἔτη ἐκινεῖτο ὁ Ἰησοῦς
μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων! Πόσοι, ὅμως, τὸν … εἶδον ὡς Θεόν, καὶ τὸν ἐπίστευσαν;
Δυστυχῶς, ἐλάχιστοι! Δὲν ἤρκεσεν ἡ, διὰ τῶν αἰσθητῶν ὀφθαλμῶν, ὄρασίς των, ἵνά
τους πείσῃ ὅτι Οὗτός ἐστιν ὁ Ἀληθινὸς Θεός!
Εὐχόμεθα, κατακλείοντες τὸ παρόν,
ἵνα ἔχωμεν πάντοτε «δραστηρίους» τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς μας, διὰ νὰ μποροῦμε ἵνα
βλέπωμεν καὶ διακρίνωμεν, καὶ τὸν Θεόν, ἀλλὰ καὶ τὸ Θεῖόν Του θέλημα καὶ τὴν ἀγάπην
Του! Εἰς ταῦτα δὲ ἂς «προσθέτωμεν» τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγάπην μας, καὶ ταῦτα … ἀρκοῦσιν
ἵνα καταξιωθῶμεν τῆς οὐρανίου Βασιλείας Του! Ἀμήν.
Κυριακή 16 Ιουνίου 2024
«Για τους Γονείς της Ενορίας»
Ὁ Κύριος «ξεδιψᾷ» τὴν Σαμαρείτιδα! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ (2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
«Οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός. …
Λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι»!
Ἡ Σαμαρεῖτις καὶ Ὁ … «Ἰουδαῖος»!
Ὁ Κύριος διέρχεται μετὰ τῶν μαθητῶν
Του ἀπὸ τὴν πόλιν τῆς Σαμαρείας! Μίαν πόλιν, «ἀκατάλληλον» διὰ πάντα Ἰουδαῖον, ἔστω
καὶ ἐὰν οὗτος εἶναι … διερχόμενος! Τὸ μῖσος ὅπερ ἐπικρατεῖ ἀναμέσον τῶν Ἰουδαίων
καὶ τῶν Σαμαρειτῶν, κρατεῖ τοὺς δύο τούτους λαούς, - θὰ ἠδυνάμεθα ἵνα εἴπωμεν,
- εἰς ἀπόστασιν … ἀσφαλείας! Ἕν μῖσος, ὅπερ ἰσχύει ἀπὸ ἑκατοντάδων χρόνων, εἰς
τοιοῦτον, μάλιστα, «βαθμόν», ὥστε τὰ ἐπεισόδια καὶ αἱ ἀψιμαχίαι καὶ αἱ ἐντάσεις,
νὰ εἶναι … καθημερινὰ φαινόμενα!
Αἱ συγκρούσεις αὗται καὶ τὸ
κυριαρχοῦν μῖσος, δὲν εἶναι ἄγνωστα εἰς τὸν Παντογνώστην Κύριον! Ἐν τούτοις, ὅμως,
ὁ Ἰουδαῖος … Ραββὶ «ἐπιλέγει» ἵνα διέλθῃ διὰ τοῦ … «ἐχθρικοῦ» τούτου ἐδάφους τῆς
Σαμαρείας! Ἔρχεται, μάλιστα, εἰς ἓν … «ἐπικίνδυνον» μέρος, ἐκεῖ ὅπου ἕως τῆς
σήμερον, ὑπάρχει, τὸ ἱστορικὸν φρέαρ τοῦ Πατριάρχου Ἰακώβ! Ἔρχεται ἐκεῖ ὁ Ἰησοῦς,
τὴν … «ἕκτην ὥραν», δηλαδὴ τὴν μεσημβρίαν, καὶ κάθηται ἐπὶ τοῦ χείλους τοῦ
φρέατος, «κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας» …! Μετ’ ὀλίγον, … «ἔρχεται
γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ».
Ἡ γυνὴ βλέπει τὸν ἄγνωστον
Κύριον, καὶ διακρίνει ἐκ τῶν ἐξωτερικῶν χαρακτηριστικῶν, ὅτι οὗτος εἶναι Ἰουδαῖος,
καὶ διὰ τοῦτο, - ἀδιαφοροῦσα διὰ τοῦτον, - ἑτοιμάζεται ἵνα ρίψῃ τὴν στάμναν της
εἰς τὸ φρέαρ …! Ὅμως, τὴν ἐπικρατοῦσαν σιγὴν διακόπτει ἡ γλυκυτάτη φωνὴ τοῦ
Χριστοῦ! «Δός μοι πιεῖν»! Ἡ γυνὴ ἐκπλήσσεται μὲ τὸ αἴτημα τοῦτο, καὶ
σπεύδει ἵνα ἐπιπλήξῃ τὸν ἄγνωστον Ἰουδαῖον διὰ τὸ … θρᾶσος του ἵνα παραβιάσῃ τὰ
«στεγανὰ» τοῦ μίσους καὶ τῆς κακίας …! «Πῶς σὺ Ἰουδαῖος ὢν παρ' ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς,
οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος; οὐ γὰρ συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις»!
Ὁ Κύριος δὲν «προσβάλλεται» ἀπὸ τὴν
ἐπιθετικὴν διάθεσιν τῆς Σαμαρείτιδος, ἀλλ’ ἀντιθέτως ἐπιδιώκει ἵνα συζητήσῃ
μετ’ αὐτῆς! «Ἐὰν ἐγνώριζες τί δῶρον σοῦ κάμνει ὁ Θεὸς καὶ μὲ ποῖον ὁμιλεῖς, … σὺ ἂν
ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν»! Ἀπορεῖ ἡ γυνὴ διότι βλέπει ὅτι
ὁ Ἰησοῦς, οὔτε νερὸ ἔχει, ἀλλ’ οὔτε καὶ δοχεῖον, διὰ νὰ δύναται ἵνα ἀντλήσῃ ἐκ
τοῦ φρέατος. Δὲν δύναται ἵνα διακρίνῃ, περὶ τίνος «ζῶντος ὕδατος» ὁμιλεῖ ὁ
Διδάσκαλος! Ὅταν, μάλιστα, εἰς τὴν συνέχειαν, ὁ Χριστὸς τῆς διευκρινίζει ὅτι, …
«ὃς
δ' ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ
ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον»,
ἐκείνη ζητεῖ ἀπὸ τὸν περίεργον τοῦτον Ἰουδαῖον, τοῦτο τὸ λυτρωτικὸν ὕδωρ, ὅπερ
θὰ τὴν «ξεδιψοῦσε» εἰς τὸ μέλλον καὶ θὰ τὴν ἀπήλλασσεν ἐκ τοῦ κόπου τῆς μεταφορᾶς
τοῦ ὕδατος ἐκ τοῦ φρέατος!
Ὁ Κύριος «ξεδιψᾷ» τὴν Σαμαρείτιδα!
«Ὕπαγε φώνησον τὸν ἄνδρα
σου»! Εἶναι ἡ πρώτη … «γουλιά», θὰ ἐλέγωμεν, ἥτις ἔρχεται ὡς ἀπάντησις
εἰς τὸ αἴτημά της! Ὁ Σωτὴρ Κύριος, ἤδη ἤρχισεν ἵνα «ποτίζῃ» καὶ ξεδιψᾷ τὴν
γυναίκα ἐκείνην! Βεβαίως, ἡ προτροπὴ αὕτη τὴν φέρει εἰς δύσκολον θέσιν, ἐφ’ ὅσον
ἡ προσωπική της ζωή, ἦτο … ἔκνομος καὶ παραβατική! Ὁ Παντογνώστης Ἰησοῦς τὴν
καλεῖ ἵνα … ὁμολογήσῃ μίαν ἀλήθειαν ἥτις, ὅμως, θὰ τὴν ὠθοῦσε ἵνα «ἀποδράσῃ» ἀπὸ
τὸ ἔνοχον παρελθόν της! Ἀπαντᾷ μὲν εἰς τὸν Κύριον, ἀλλὰ … ὑπεκφεύγουσα! «Οὐκ ἔχω
ἄνδρα»! Ὅμως, τὸ νὰ ὑπεκφεύγῃ τις ὅταν ἐνοχλῇται ἀπὸ ποικίλας
παρεμβάσεις καὶ ἀδιακρίτους ἐρωτήσεις, μπορεῖ νὰ εἶναι εὐπρεπὲς καὶ ἀξιοπρεπές!
Ἐν προκειμένῳ ὅμως, τοιαύτη ὑπεκφυγή, εἶναι ἀδύνατος! Τίς δύναται κρυβῆναι ἀπὸ
τοῦ Θεοῦ;
«Λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· καλῶς εἶπας
ὅτι ἄνδρα οὐκ ἔχω· πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις οὐκ ἔστι σου ἀνήρ·
τοῦτο ἀληθὲς εἴρηκας»! Τοῦτος ὁ Θεῖος λόγος τοῦ Σωτῆρος, εἶναι, θὰ ἐλέγωμεν,
ἡ Δευτέρα ἐκείνη «γουλιά», ἥτις καὶ συντρίβει εἰς τὴν ψυχήν της, κάθε τι τὸ ἀρνητικόν,
ἀλλὰ και κάθε ἐπιφύλαξιν! Ἀντιλαμβάνεται, ὅτι εὑρίσκεται ἐνώπιον κάποιου
προφήτου, εἰς τὸν ὁποῖον ὁ Θεὸς «μαρτυρεῖ» ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἐπάλαιεν ἵνα κρύπτῃ
μετὰ πάσης ἐπιμελείας! Ὡς, ὅμως, ἐννοοῦμεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ κειμένου, ἡ τοιαύτη ἀποκάλυψις,
ἀντὶ νὰ τὴν κάνῃ ἵνα ἐντραπῇ, τὴν ὠθεῖ ἵνα θέλῃ νὰ διδαχθῇ ἐκ τούτου τοῦ θαυμαστοῦ
ἀνθρώπου! Ἐρωτᾷ διὰ τὴν προσευχήν της καὶ τὴν οὐσιαστικὴν ἐπικοινωνίαν της μὲ τὸν
Θεόν! Μέσῳ τῶν ἐρωτήσεων καὶ ἀποριῶν της, δεικνύεται ἡ … πνευματικότητά της!
Δράττεται τῆς εὐκαιρίας, καὶ ζητεῖ ἵνα μάθῃ καὶ πληροφορηθῇ ἐκεῖνα ποὺ μόνον εἷς
τοιοῦτος … Διδάσκαλος θὰ ἠδύνατο ἵνά την διδάξῃ!
«Οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός»!
Μπορεῖ νὰ βαρύνεται μὲ βαρύτατα ἁμαρτήματα,
ἀλλὰ περιμένει … τὸν Μεσσίαν! Εἶναι τοῦτο, ὄντως, ἐκπληκτικὸν καὶ συγκινητικόν!
Διὰ τῆς τοιαύτης φράσεως, δεικνύει τὴν ἐλπίδα καὶ ἀναφορὰν καὶ ἀφοσίωσίν της, εἰς
τὸν προφητευόμενον ὑπὸ τῶν προφητῶν, Σωτῆρα καὶ Λυτρωτήν! Ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον
λέγει τὴν ἀνωτέρω φρᾶσιν δηλοῖ τὴν … ἐξάρτησίν της ἐκ τοῦ ἀναμενομένου Μεσσίου!
Ἔχει εἰς Τοῦτον ἀπόλυτον ἐμπιστοσύνην καὶ δείχνει ἀποφασισμένη, ἵνα … ὑποταγῇ εἰς
τὸ Πανάγιον θέλημά Του! Ταῦτα, ἀκριβῶς, τὰ σωτηριώδη «στοιχεῖα», διακρίνει ὁ
ψυχογνώστης Κύριος καὶ διὰ τοῦτο κάμνει εἰς ταύτην τὴν Ὕψιστον τιμήν!
Διὰ πρώτην, ἀλλὰ καὶ μοναδικὴν
φοράν, ὁ Διδάσκαλος ὁμιλεῖ διαυγέστατα διὰ τὸν Ἑαυτόν Του! Ἀποκαλύπτεται, θὰ ἐλέγωμεν,
ὄχι ἐνώπιον τῶν Φαρισαίων καὶ Γραμματέων, ὄχι ἐνώπιον τῶν κυβερνώντων τὸν Ἰσραηλιτικὸν
λαόν, οὔτε κἂν ἐνώπιον τῶν δώδεκα μαθητῶν Του! Ἀποκαλύπτει Ἑαυτόν, ἐνώπιον τῆς ἁμαρτωλῆς
καὶ ἐκνόμου Σαμαρείτιδος! Διὰ πρώτην φοράν, μὲ τόσον χαρακτηριστικὸν τρόπον καὶ
χωρὶς περιστροφάς, δηλοῖ ὅτι Αὐτὸς ἐστὶν ἐκεῖνος, «ὃν ἔγραψε Μωυσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται»,
ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας! «Ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι»!
Ἡ γυνὴ ἡ Σαμαρεῖτις,
συγκλονίζεται ἐκ τούτων τῶν ἀποκαλυπτικῶν λόγων, καὶ σπεύδει ἵνα «φέρῃ», ταύτην
τὴν χαρμόσυνον ἀγγελίαν εἰς τοὺς πατριώτας της! «Δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι
πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός;» Εἶναι τόσον ἔντονος ὁ
τρόπος ποὺ πληροφορεῖ τοὺς Σαμαρείτας, ὥστε, - παρὰ τὴν δύσκολον ἐκείνην
μεσημβρινὴν ὥραν, - «ἐξῆλθον … ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν»! Τόσον δραστικὸς
ὑπῆρξεν ὁ τρόπος της, ὥστε … «ὑπεχρέωσε» τὰ πλήθη τῶν … «ἐχθραινομένων» ἵνα
σπεύσωσιν, ἀλλὰ καὶ πολλοὶ ἐκ τούτων ἵνα πιστεύσωσιν εἰς τὸν Ἰουδαῖον …
Χριστόν!
Φίλοι μου καὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί
μου, θεωρῶ ὅτι ἡ προσωπικότης τῆς Σαμαρείτιδος, εἶναι ἴσως τὸ καταλυτικότερον παράδειγμα,
δι’ ὅλους ἡμᾶς, ἀλλὰ καὶ δι’ ἅπαντας ὅσους ἐπιθυμῶσιν ἵνα ἀκολουθήσωσι τὸν
Χριστόν! Τὸ νὰ ὑπάρξωμεν δύσπιστοι ἢ καὶ «ἐπιθετικοὶ» πρὸς τὸν Θεόν, τοῦτο δὲν
παραξηγεῖται ὑπὸ τοῦ Φιλανθρώπου Κυρίου! Ἀρνητικοὶ καὶ ἀλαζόνες νὰ μὴν ὑπάρξωμεν,
διότι ὁ Κύριος δὲν δίνει πάντοτε … εὐκαιρίες!
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ
Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν
Οι αρχαιολάτρες ίσως να μην συμφωνήσουν με τον Ελύτη...
Οδυσσέας Ελύτης:
Μία εσωτερική αυλή ενός νησιώτικού σπιτιού ή ένας περίβολος μοναστηριού είναι πολύ πιο κοντά στο πνεύμα που έκανε τους ... Παρθενώνες παρά όλες οι κολώνες και οι μετώπες των ευρωπαϊκών ανακτόρων.
Κυριακή 9 Ιουνίου 2024
«Για τους Γονείς της Ενορίας»
Δευτέρα 10 Ιουνίου 2024
Κυριακή 2 Ιουνίου 2024
«Για τους Γονείς της Ενορίας»
Παρασκευή 7 Ιουνίου 2024
«Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» - π. Τιμόθεος Παπασταύρου
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ (26 ΜΑΪΟΥ 2024)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
«Ἔγειρε, ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει» (Ἰωάν. Ε΄ 8).
Τὸ θαῦμα εἰς τὴν Βηθεσδᾶ!
Εἷς Ἄγγελος, ὁρατὸς καὶ
θαυματουργός, κατέβαινεν εἰς τὸ χῶρον τῆς «Βηθεσδᾶ», ὅπου ὑπῆρχεν μία μεγάλη
«στέρνα»! Ἐκεῖ τὸν ἔβλεπον οἱ πάντες ἵνα ἐμβαίνῃ εἰς τὸ ὕδωρ ἐκεῖνο, καὶ νὰ τὸ ἁγιάζη,
καὶ νὰ τὸ μεταποιῇ εἰς παντοδύναμον καὶ θαυματουργόν …! Ὅταν ἀνήρχετο ὁ Ἄγγελος
ἐκεῖνος εἰς τὰ οὐράνια σκηνώματα, πᾶς ὅστις εἰσήρχετο εἰς τὸ ἁγίασμα ἐκεῖνο, οἵανδήποτε
ἀσθένειαν καὶ ἂν εἶχεν, ἐθεραπεύετο ἀπολύτως καὶ ἀπεκαθίστατο ἡ ὑγεία του εἰς τὸ
… τέλειον!
Ἑπόμενον, συνεπῶς, ἦτο, εἰς τοῦτον
τὸν χῶρον τῆς «Βηθεσδᾶ», - ὅπερ σημαίνει … «τόπος θεραπείας» (ἀσφαλῶς, ἐκ τοῦ
θαύματος τὸ ὁποῖον ἐνηργεῖτο), - ἵνα συνωστίζωνται … «πλῆθος πολὺ τῶν ἀσθενούντων,
τυφλῶν, χωλῶν, ξηρῶν, ἐκδεχομένων τὴν τοῦ ὕδατος κίνησιν»! Ἦσαν
δὲ τόσον πολλοὶ οἱ συνωστιζόμενοι, ὥστε οἱ ἀρμόδιοι εἶχον κατασκευάσει ἐκεῖ
«πέντε στοάς», ἐν εἴδει καταλυμμάτων, εἰς τὰς ὁποίας διέμενον οἱ ἀσθενεῖς καὶ οἱ
συγγενεῖς των, ἕως ὅτου θὰ ἐγίνετο εἰς τούτους τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας των!
Εἰς τοῦτον τὸν χῶρον τῶν …
θαυμάτων, ἔρχεται ὁ Θεάνθρωπος Κύριος! Δὲν ἔρχεται, βεβαίως, τυχαίως καὶ
συμπτωματικῶς …! Ὡς, γινώσκων τὰ πάντα, καὶ βλέπων καὶ ἀκούων ἀκόμη καὶ τοὺς
βαθυτάτους ἀναστεναγμοὺς τῶν ἀνθρώπων, πλησιάζει κάποιον παράλυτον! Οὗτος, εὑρίσκεται εἰς τὸν
τόπον τοῦτον πολὺν καιρόν! Περιμένει ἵνα ἔλθῃ καὶ εἰς τοῦτον ἡ εὐλογημένη ἐκείνη
στιγμή, κατὰ τὴν ὁποίαν, κάποιος θὰ τὸν ἐβοήθῃ ἵνα προλάβῃ καὶ ἔμβῃ εἰς τὰ ἡγιασμένα
ὕδατα, καὶ εὕρῃ καὶ οὗτος τὴν ὑγείαν του!
«Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;»
Ὁ Χριστός μας, … εἰσερχόμενος εἰς
ἐκεῖνον τὸν τόπον τὸν κατακλυζόμενον ἀπὸ «πλῆθος πολὺ τῶν ἀσθενούντων», κάμνει
κάτι τὸ ἀσύνηθες˙ παρακάμπτει
ἅπαντας τοὺς λοιποὺς ἀσθενεῖς καὶ πλησιάζει μόνον τοῦτον τὸν παράλυτον! Θὰ ἦτο,
ἆραγε, «δύσκολον» εἰς τὸν Παντοδύναμον Θεόν, ἵνα … μὲ ἕνα καὶ μόνον λόγον Του,
θεραπεύσῃ ἅπαντας τοὺς ἐκεῖσε κατακειμένους ἀσθενεῖς; Οὐδείς, ὅμως, ἀπορεῖ, μὲ
τὴν τοιαύτην «συμπεριφορὰν» τοῦ Διδασκάλου! Ἀκόμη δὲ ἐκπληκτικώτερον εἶναι τὸ
γεγονός, ὅτι καὶ μετὰ τὴν θαυμαστὴν θεραπείαν τοῦ παραλύτου, οὐδεὶς ἐκ τούτων τῶν
ἀσθενῶν, ἢ καὶ ἐκ τῶν συνοδῶν των, παρακαλεῖ τὸν Κύριον ὅπως θεραπεύσει καὶ … ἄλλους˙ καὶ διατί ὄχι; καὶ ὅλους!
Ἴσως εἰς τὴν συνέχειαν, λάβομεν τὰς ἀπαντήσεις ἐπὶ τούτων τῶν ἐρωτημάτων!
Περίεργον, ὅμως, ἐρώτημα, θέτει, ἐπίσης,
καὶ εἰς τὸν παράλυτον! «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» Εἶναι δυνατὸν
νὰ ἐρωτᾷ κάποιος ἕναν ἀσθενῆ … «ἐὰν θέλῃ νὰ εὕρῃ τὴν ὑγείαν του»! Ἢ μᾶλλον, θὰ ἠδύνατο,
ἀσθενής τις ἵνα ἀπαντήσῃ εἰς τοῦτο τὸ ἐρώτημα … ἀρνητικῶς; Ὁ Κύριος, ὅμως ἐρωτᾷ!
Καὶ ἡ ἐρώτησίς Του, ἀσφαλῶς καὶ δὲν εἶναι ἀνόητος ἢ ἐσφαλμένη! Ἴσως μάλιστα αὕτη
μᾶς διευκολύνει, ἵνα κατανοήσωμεν καὶ τὴν διακριτικὴν στᾶσίν Του ἀπέναντι εἰς
τοὺς λοιποὺς ἀσθενεῖς! Ναί, ἐρωτᾷ ὁ Κύριος, διότι σέβεται τὴν ἐλευθερίαν μας, ἀκόμη
καὶ … εἰς τὰ πλέον αὐτονόητα! Ἐρωτᾷ, διότι, παρ’ ὅτι ἡ ἀπάντησις θεωρεῖται αὐτονόητος
καὶ καταφατική, ὁ Κύριος θέλει τὴν ὁλόθυμον ἀποδοχὴν καὶ … κατάφασιν τῆς ἀνθρωπίνης
θελήσεως!
Ὁ παραλυτικὸς θέλει τὴν θεραπείαν
του! Ἄλλωστε, διὰ τοῦτο ἀκριβῶς, εὑρίσκεται κατάκοιτος ἐκεῖ, ἀναμέσον τόσων ἄλλων
ἀσθενούντων! Τὴν θεραπείαν του ἐπιζητεῖ! Παρακαλεῖ δι’ ἕναν εὐλογημένον ἄνθρωπον,
ὅστις θὰ τὸν συμπονέσῃ καὶ θὰ τὸν βοηθήσῃ, ἵνα προτρέξῃ τῶν ἄλλων, καὶ ἔμβῃ πρῶτος
εἰς τὴν «θαυματουργὸν κολυμβήθραν», μετὰ τὴν … εἴσοδον τοῦ Ἀγγέλου! Τοῦτο, ἀκριβῶς,
εἶναι καὶ τὸ «παράπονον», τὸ ὁποῖον διατυπώνει εἰς τὸν Κύριον, ὡς ἀπάντησιν εἰς
τὸ ἀνωτέρω ἐρώτημά Του! «Ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ ἀσθενῶν· Κύριε, ἄνθρωπον
οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν»!
Θέλομεν, ἆραγε;
Πολλάκις ἔχομεν εἴπει ἀπὸ τούτου
τοῦ «βήματος», φίλοι μου ἀναγνῶσται, ὅτι τὰ θαύματα διὰ τὸν Παντοδύναμον Κύριον
ἦσαν … ἁπλούστατοι ἐνέργειαι! Βεβαίως, δι’ ἡμᾶς εἶναι ἐκπληκτικὰ καὶ ἀσύλληπτα,
ἀλλὰ δι’ Ἐκεῖνον, ὅστις ἐποίησε τὰ πάντα διὰ μόνου τοῦ Λόγου Του, δὲν ἀπαιτεῖτο
ὁ παραμικρὸς κόπος! Διὰ τοῦτο, ἄλλωστε, ἡ περιγραφὴ τῶν τοιούτων θαυμάτων ὑπὸ τῆς
Ἁγίας Γραφῆς, γίνεται κατὰ τρόπον ἁπλούστατον καὶ συνοπτικόν! Σκοπὸς τῆς ἐκθέσεως
τῶν περιγραφομένων θαυμάτων δὲν εἶναι ὁ ἐντυπωσιασμός, ἀλλὰ κυρίως ἡ διδασκαλία
ἔκ τινων συμβάντων, ἅτινα συμβαίνουσιν εἰς τὰ περιγραφόμενα … θαύματα!
Ἐν προκειμένῳ, ὡς ἤδη ἀνεφέραμεν,
ὁ Κύριος, ὡς καὶ εἰς κάθε θαυματουργικὴν ἐνέργειάν Του πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἐζήτει
καὶ τὴν συμμετοχὴν τούτων! Πάντοτε, εἰς τὰς θαυματουργικὰς ἐνεργείας Του, ἐζήτει
καὶ τὴν «βοήθειαν» τῶν αἰτούντων! «Πιστεύεις»; Αὕτη ἡ Πίστις εἰς τὴν Θείαν
Δύναμιν, ἦτο … βασικὸν ἀπαιτούμενον διὰ τὴν θαυματουργικὴν ἐνέργειαν! Τοῦτο
φαίνεται, ἰδιαιτέρως ἐντόνως, ἐκεῖ εἰς τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Μάρκου, ὅπου λέγει … «Καὶ οὐκ ἠδύνατο ἐκεῖ οὐδεμίαν
δύναμιν ποιῆσαι, εἰ μὴ ὀλίγοις ἀρρώστοις ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας ἐθεράπευσε»
(Μάρκ. ΣΤ΄ 5)! Ὄχι, βεβαίως, ὅτι … δὲν ἠδύνατο ὁ Παντοδύναμος Θεός, ἀλλὰ
διότι ἔλιπεν ἡ ἀπαιτουμένη πίστις!
Ὁ Κύριος πηγαίνει εἰς τὸν
παράλυτον, διότι μόνος ἐκεῖνος ζητεῖ ΤΟΝ Θεάνθρωπον ἵνα τὸν θεραπεύσῃ! Ὡς ἤδη εἴπωμεν,
ἐνῶ τὸ θαῦμα ἐνεργεῖται δημοσίως, καὶ ἐνώπιον πλήθους ἀσθενούντων, οὐδεὶς ἐκ
τούτων ζητεῖ ἐκ τοῦ Κυρίου τὴν θεραπείαν του! Ἴσως, εἰς ἄλλην εὐκαιρίαν, ἀναλύσομεν
τὴν … περίεργον τοιαύτην στᾶσιν καὶ συμπεριφοράν!
Ὅμως, ἂς ἔλθωμεν εἰς ἑαυτούς, καὶ
ἂς ἀναρωτηθῶμεν˙ ἡμεῖς
θέλομεν; Θέλομεν τὸν Θεὸν ἐνεργοῦντα ἐν ἡμῖν; Πάσχομεν, καὶ τοῦτο εἶναι μία
πραγματικότης! Πάσχομεν ψυχικῶς, ἕνεκα τοῦ πλήθους τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν! Ἠθέλομεν ἆραγε
τὴν παρέμβασιν τοῦ Κυρίου, - ὅστις μόνος Αὐτός, - δύναται ἵνα συγχωρήσῃ ἡμᾶς καὶ
δώσῃ εἰς ἡμᾶς τὴν ἐπιστροφήν μας εἰς Αὐτόν; Ἀναζητῶμεν τὴν συγχώρησίν μας εἰς τὸ
ἱερὸν Μυστήριον τῆς Μετανοίας καὶ Ἐξομολογήσεως, προκειμένου ἵνα γενώμεθα ἄξιοι
τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἀλλὰ καὶ τῆς Οὐρανίου Βασιλείας; Ἐπειδή δέ, εἰς τὰ ὡς ἄνω
ἐρωτήματα, οἱ περισσότεροι ἀπαντῶμεν συνήθως ἀρνητικῶς, λαμβάνομεν ἴσως ἐν
προκειμένῳ, καὶ μίαν ἐπὶ πλέον ἀπάντησιν, διὰ τὸ … «διατί» καὶ τότε εἰς τὸ θαῦμα
ἐκεῖνο εἰς τὴν Βηθεσδᾶ, ἅπαντες ἐκεῖνοι - ἀσθενεῖς τε καὶ ὑγιεῖς, - παρέμενον ἀπαθεῖς
πρὸ τῆς Παντοδυναμίας τοῦ Θεανθρώπου, καὶ ἐλπίζοντες εἰς τὴν ἰδικήν των δύναμιν
ἵνα διεκδικήσωσι τὴν πρώτην θέσιν εἰς τὴν … κολυμβήθραν!
Ἑπομένως, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, θὰ
πρέπῃ ἵνα ἐννοήσωμεν ὅτι, ὁ μὲν Κύριος εἶναι πρόθυμος ἵνα προσφέρῃ εἰς ἡμᾶς, … «πᾶν
δώρημα τέλειον»! Ἀπὸ ἡμᾶς, ὅμως, ἐξαρτᾶται, ἐὰν θέλωμεν καὶ ἐὰν ἀποδεχώμεθα
τὰ Θεῖα δωρήματα!
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ
Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν
Κυριακή 26 Μαΐου 2024
«Για τους Γονείς της Ενορίας»
Πέμπτη 30 Μαΐου 2024
Oι νόμοι χρειάζονται εκεί που δεν υπάρχει αγάπη. (για εκπαιδευτικούς και όχι μόνο)
Κάποτε χρειάστηκε να εξετάσω στα μαθηματικά ένα παιδάκι που δεν ήταν μαθητής μου. Πληροφορήθηκα ότι έχει χαμηλό δείκτη νοημοσύνης και πολύ ασθενή μνήμη.
Συμβούλεψα τη μητέρα του να διαβάσει δυο τρεις ταυτότητες και θα το βοηθήσω.
Μπήκε στην αίθουσα και το ρώτησα τι διάβασε.
Ταυτότητες μου απάντησε.
Γράψε μου στον πίνακα μία. Με κοιτούσε επίμονα στα μάτια και δεν έγραψε τίποτα. Μονάδα και στα γραπτά.
Το έκοψα μα δεν μπόρεσα ποτέ να ξεχάσω εκείνο το βλέμμα.
Έφυγα αυτοδικαιωμένος.
Μα να μη μάθει ούτε μια ταυτότητα!!!
Μετά την σημερινή εμπειρία, αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω θα πλαστογραφούσα το γραπτό ώστε να γίνει προβιβάσιμο.
Γιατί οι νόμοι χρειάζονται εκεί που δεν υπάρχει αγάπη.
Η ανθρώπινη δικαιοκρισία είναι ένα δαιμονικό σίχαμα μπροστά στην ελεημοσύνη την κατανόηση την συμπάθεια.
Η σημερινή εμπειρία μου θύμισε τη στιγμή της τελικής κρίσης.
Μόνο που τότε οι παράλυτοι θα είμαστε εμείς οι πετυχημένοι, οι όμορφοι, οι έξυπνοι.
Εμείς που θεωρούμε ότι όλα όσα έχουμε και κατέχουμε είναι δεδομένα.
Παρ-ουσία ,
περι-ουσία ,
απ-ουσία.
Οι προθέσεις μας θα μας κρίνουν.
Οι προθέσεις μας ,οι φτωχο-Λάζαροι και οι επίγειοι άγγελοι που συνάντησα σήμερα.
Μιχάλης Μάλαμας