Τι είναι "ασθένεια" - ψυχικές ασθένειες - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ (9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018)

"γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου" (Λουκ. ΙΓ΄ 12).

Τί εἶναι ἡ "ἀσθένεια";

Ἕνα ἀπὸ τὰ μεγάλα ἐρωτήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὸν ἄνθρωπο, φίλε μου ἀναγνώστη, εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ἀναζητεῖ τὴν πηγὴ τῆς κάθε σωματικῆς ταλαιπωρίας. Τί εἶναι ἡ σωματικὴ αὐτὴ κατάστασις ποὺ τὴν ὀνομάζουμε "ἀσθένεια"; Γιατὶ ἀσθενεῖ ὁ ἄνθρωπος; Ποῖες εἶναι οἱ πραγματικὲς αἰτίες γιὰ τὴν κάθε ἀρρώστεια; Γιατὶ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς τὴν σωματικὴ ἀσθένεια; Ἀλλὰ καὶ γιατὶ καὶ ὁ Κύριος ἀλλὰ καὶ ἡ Ἐκκλησία, στέκουν "ἀπέναντι" στὴν "πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν" ποὺ ἀπειλοῦν τὴν σωματικήν μας ὑγείαν;

Μία μικρὰ ἱστορικὴ καὶ Ἁγιογραφικὴ διαδρομή, θὰ μᾶς δώσῃ κάποιες στοιχειώδεις ἀπαντήσεις στὰ ἀνωτέρω ἐρωτήματα. Καὶ ἐν πρώτοις, ὅλοι γνωρίζομεν ὅτι, ὅταν ὁ Κύριος καὶ Δημιουργός, "ἐποίησεν τὸν ἄνθρωπον καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ Παραδείσῳ", τὸν ἐποίησεν τέλειον καὶ αἰώνιον. Χωρὶς ἡμερομηνίαν λήξεως ...! Τὸν ἐποίησεν, χωρὶς τὴν προοπτικὴν τοῦ ... θανάτου, ἄτρωτον ἀπὸ τὴν οἵαν δήποτε σωματικὴν ἀσθένειαν καὶ ἀνέγγιχτον ἀπὸ τὸν νόμον τῆς φθορᾶς!!! Ἡλικίαν δὲν εἶχεν καὶ ἡ βρῶσις του δὲν ἦτο ἡ ἀπαραίτητος, - ὡς εἶναι δι' ἡμᾶς σήμερον - διὰ τὴν σωματικὴν του συντήρησιν, ἀλλὰ εἶχεν ἄλλας πνευματικὰς κυρίως διαστάσεις. "οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπὶ παντὶ ρήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ" (Ματθ. Δ΄ 4), εἶπεν ὁ Κύριος, ἀπαντῶντας εἰς τὸν πρῶτον ἐκ τῶν τριῶν πειρασμῶν τοῦ διαβόλου.

Ὅταν ὅμως εἰσῆλθεν ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν ἄνθρωπον καὶ παρεβίασεν οὗτος τὴν Θείαν ἐντολήν, ... τὰ πάντα ἤλλαξαν πρὸς τὸ χειρότερον! Ὁ ἀθάνατος ἄνθρωπος, ἔγινεν θνητός, ἡ φθορὰ ἤρχισεν νὰ τὸν καταβάλῃ, αἱ ἁμαρτίαι καὶ ἡ ροπὴ πρὸς τὴν ἁμαρτίαν, ἐγένοντο ... φυσικαὶ δι' αὐτόν, αἱ ἀσθένειαι καὶ ὁ σωματικὸς θάνατος ἐπῆλθον εἰς αὐτὸν ὡς αὐτονόητοι ἐπαγωγαί. Τὴν ὅλην δὲ ταύτην ἀλλαγὴν εἰς τὴν ψυχοσωματικὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπου, τὴν βλέπομεν μὲ κάθε λεπτομέρειαν ἐκεῖ εἰς τὸ ἱερὸν βιβλίον τῆς Γενέσεως καὶ εἰς τὸ τρίτον κεφάλαιον, (Γεν. Γ΄ 14-19). Συνεπῶς ἡ ἀσθένεια εἶναι ἀπότοκος τῆς ἁμαρτίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὡς τοιαύτην, τὴν ἀντιμετωπίζει ὁ Κύριος καὶ ἡ Ἅγία μας Ἐκκλησία.

Ἡ συγκύπτουσα γυνή.

Ἐνῶ ἐδίδασκεν ὁ Κύριος εἰς μίαν ἐκ τῶν συναγωγῶν κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου, ἔρχεται διὰ νὰ προσευχηθῇ μία γυνὴ ταλαίπωρος καὶ βασανιζομένη ὑπὸ ὀδυνηρᾶς καὶ πολυχρονίου ἀσθενείας. "Καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἦν πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη δέκα καὶ ὀκτώ, καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές" (Λουκ. ΙΓ΄11). Τὴν εἶδεν ὁ Διδάσκαλος καὶ ὡς γλυκύτατος καὶ συμπάσχων Πατήρ, τὴν ἐκάλεσεν πλησίον Του καὶ ἀφοῦ ἥπλωσεν ἐπ' αὐτῆς τὰς παναχράντους Αὐτοῦ χεῖρας, εἶπεν πρὸς αὐτήν, "γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου·"  καὶ "παραχρῆμα ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν" (Λουκ. ΙΓ΄ 12-13).

Εἰς τὴν συνέχειαν, τὸ Ἱερὸν κείμενον, μᾶς περιγράφει τὴν ἀντίδρασιν τοῦ ἀρχισυναγώγου στὴν θεραπευτικὴν αὐτὴν παρέμβασιν τοῦ Κυρίου, καθὼς καὶ τὴν ἀφοπλιστικὴν ἀπάντησιν καὶ ἐν ταὐτῷ ἔλεγχον τοῦ Διδασκάλου πρὸς αὐτόν. "Ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ Κύριος καὶ εἶπεν· ὑποκριτά, ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ἀπαγαγὼν ποτίζει; Ταύτην δέ, θυγατέρα Ἀβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;" (Λουκ. ΙΓ΄ 15-16). Διὰ τῶν λόγων τούτων, ἐπαρρηγόρησεν ὁ Ἰησοῦς καὶ τὴν θεραπευθεῖσαν γυναῖκα, ἀλλὰ καὶ ὅλους τοὺς παρισταμένους καὶ προσευχομένους ἀλλὰ καὶ παρακολουθούντας τὸ συγκεκριμμένον τοῦτο ἐπεισόδιον.

Τὰ "δεσμά".

Ἡ φρᾶσις τὴν ὁποίαν χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος - καὶ ἡ ὁποία, οὐδόλως εἶναι "τυχαία", - δείχνει ὅτι ἡ ἀσθένεια τῆς συγκυπτούσσης γυναικός, εἶναι μία ἰδιόμορφος περίπτωσις, δουλείας καὶ αἰχμαλωσίας. Μὲ χαρακτηριστικὰς καὶ συγκεκριμμένας λέξεις, - "ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου" - καταδεικνύει καὶ τὴν μορφὴν τῆς ἀσθενείας ἀλλὰ καὶ τὴν προέλευσίν της. Δουλεία, καὶ μάλιστα, δαιμονικὴ τοιαύτη. Διὰ νὰ τὸ εἴπωμεν δὲ ἁπλούστερον, ἡ ἀπαισιωτέρα καὶ σκληρωτέρα καὶ ὀδυνηροτέρα μορφὴ σκλαβιᾶς. Ἀφ' ἧς στιγμῆς, ὁ ἄνθρωπος ὑπεχώρησεν εἰς τὰς ὑποδείξεις τοῦ Διαβόλου καὶ ἁμάρτησεν εἰς τὸν Θεόν, ἡ ἀσθένεια τῆς σαρκὸς ἀλλὰ καὶ γενικῶς ἡ ἐκ τῶν ἀρρωστειῶν εὐπάθεια, εἶναι τὸ πρῶτον "σύμπτωμα" καὶ δεῖγμα ὅτι ὁ πειρασμὸς προσβάλει καὶ σωματικῶς τὸν ἄνθρωπον. Ἄλλωστε, τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας σήμερον, τοῦτο καταδεικνύουν.

Ὅμως ἡ κάθε ἀσθένεια, εἶναι καὶ αὐτονόητη συνέπεια τῆς ἀσθενοῦς ἀνθρωπίνης φύσεως. Ὡς τοιαύτη δέ, συμβάλει εἰς τὴν φθορὰν καὶ τὸν θάνατον. Ὁ Κύριος καὶ εἰς τὰς δύο περιπτώσεις, - εἴτε ὡς προερχομένη ἐκ τῆς ἀσθενοῦς ἡμῶν φύσεως, εἴτε ὡς δαιμονικὴν καταδυναστείαν - "στέκει ἀπέναντί" της! Οἱ, ἐξ οἵων δήποτε νοσημάτων, ἀσθενεῖς ποὺ προσέρχονται εἰς Αὐτὸν ἐκζητοῦντες τὴν θεραπείαν των μετὰ πίστεως, ἀντιμετωπίζονται ὑπὸ τοῦ Παντοδυνάμου Κυρίου, μὲ ἀγάπην καὶ συμπόνοιαν καὶ ὁ "ἱατρὸς ψυχῶν τε καὶ σωμάτων", ἀδιστάκτως προσφέρει τὴν ὑγείαν. Θὰ ἦτο ἐνδεχομένως, πολὺ μακρὸς ὁ λόγος, ἐὰν ἀπεπειρώμεθα νὰ ἴδωμεν καὶ τίς, ἐνδεχομένως, εὐλογίες αἱ ὁποῖαι ὑποκρύπτονται ὄπισθεν τῶν ποικίλων ἀσθενειῶν. Ἀρκούμεθα ὅμως εἰς τὴν καθοδήγησιν ποὺ μᾶς προσφέρει τὸ ἱερὸν Εὐαγγελικὸν ἀνάγνωσμα καὶ θεωροῦμεν τὴν οἵανδήποτε νόσον, ὡς κάτι τὸ ἀρνητικὸν καὶ ξένον καὶ ἐχθρικὸν πρὸς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν.

Αἱ ψυχικαὶ ἀσθένειαι.   

Καὶ αὗται εἶναι τὰ πάθη καὶ αἱ ἁμαρτίαι μας. Τοῦτό δε, τὸ ὁποῖον θὰ ἐλέγομεν ὡς κατακλεῖδα τοῦ παρόντος, εἶναι τὸ ὅτι, ὁ Κύριος ἂν εἶδε μὲ συμπαθειαν τοὺς σωματικῶς ἀσθενοῦντας, εἶναι ἑπόμενον νὰ συμπαθῇ περισσότερον τοὺς "ἐν ἁμαρτίαις κατακειμένους". Ἂν συνεκινήθη ἀπὸ τὰ σωματικὰ ἄλγη τῶν δεινοπαθούντων καὶ ὀδυνωμένων, περισσότερον καὶ βαθύτερον συγκινεῖται ἀπὸ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τὸν παρακαλοῦν διὰ τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν των. Τούτους, προθυμότερον καὶ μὲ περισσοτέραν γλυκύτητα δέχεται καὶ προτίθεται νὰ βοηθήσῃ.

Ἂς ἐκτιμήσωμεν τοῦτο, φίλοι ἀναγνῶσται, καὶ ἂς προστρέχωμεν πάντοτε εἰς τὴν Θείαν ἀγκάλην Του μετανοοῦντες ἀλλὰ καὶ ἐκζητοῦντες τὸ Θεῖον ἔλεος. Ἀμὴν.

                                                                                                Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

                                                                                          Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητρόπόλεως Πατρῶν