Ἡ «ἐξουσία» τῆς ἐλευθερίας! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

 

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΑΣΩΤΟΥ ΥΙΟΥ (16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025)

«Οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος» (Α΄ Κορ. ΣΤ΄ 12).

 

Ἡ ἐλευθερία!

 

Ὁ Πανάγαθος Κύριος καὶ δημιουργός μας, ἀφ’ ἧς στιγμῆς ἐδημιούργησε τὸν ἠγαπημένο Του … ἄνθρωπο, ἔδωκεν εἰς τοῦτον ἄπειρα ὑλικὰ καὶ πνευματικὰ προνόμια! Μόνη καὶ μόνη ἡ πλᾶσις του «ὑπὸ χειρῶν Θεοῦ», θὰ ἤρκῃ ἵνα καταδείξῃ τὴν ἄπειρον Θείαν Ἀγάπην! Ὅμως, ὁ Κύριος δὲν ἠρκέσθη μόνον εἰς τοῦτο τὸ θεῖον προνόμιον! Ἔδωκεν εἰς τοῦτον, τὴν ψυχικὴν καθαρότητα καὶ τελειότητα καὶ ἀναμαρτησίαν, καὶ ἐκόσμησεν αὐτόν, διὰ τῆς ὑπεροχῆς ἔναντι ὅλων τῶν ἄλλων δημιουργημάτων, καὶ «κατέστησε τοῦτον ὡς βασιλέα τῆς κτίσεως»! Ἐνέβαλεν, αὐτὸν εἰς τὸν Παράδεισον τῆς τρυφῆς, δίδων εἰς τοῦτον τὰ … πάντα, διὰ τὴν συντήρησιν καὶ διαβίωσίν του! Ἐδημιούργησεν, ἐπίσης, ὁ Πανάγαθος Θεός, τὴν «βοηθὸν κατ’ αὐτόν», τὴν γυναῖκα, ἵνα συναγωνίζωνται καὶ τελειοῦνται, ἀλλὰ καὶ … «αὐξάνωνται καὶ πληθύνωνται καὶ κατακυριεύωσι τὴν γῆν»! Σὺν τούτοις, ἔδωκεν - ὡς ἤδη εἴπωμεν -  ἄπειρα ἄλλα δῶρα, ὁρατὰ καὶ ἀόρατα, ὑλικὰ καὶ πνευματικά, ἐπίγεια καὶ ἐπουράνια!

Ἕν, ὅμως, δῶρον, ὃν χαρακτηρίζει, θὰ ἐλέγωμεν, τὸν «Ἄρχοντα» Κύριον, εἶναι ἡ ἀπόλυτος ἐλευθερία δι’ ἧς, ἄφησε τὸν ἄνθρωπον, ἀπολύτως ἐλεύθερον καὶ καθορίζοντα τὰς βουλὰς καὶ τὴν ζωήν του κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν! Ἓν δῶρον, ὅπερ καθιστᾷ μὲν τὸν ἄνθρωπον ἀνεξάρτητον, ἀλλὰ καὶ ἀποδεικνύει τοῦτον ἀπολύτως ὑπεύθυνον δι’ ὅ,τι θὰ συμβῇ εἰς τοῦτον, ἐάν … ἐργαζόμενος καὶ κινούμενος εἰς τὰ πλαίσια τῆς ἐλευθερίας του, ἐπιλέξῃ λανθασμένας καὶ ἁμαρτωλὰς καὶ ἐκνόμους ἐπιλογάς! Εἰς τὴν τοιαύτην κακὴν καὶ ὀλεθρίαν ἐπιλογὴν ἔπεσεν, καὶ … ὑπακούων μὲν εἰς τὸν μισάνθρωπον διάβολον, καὶ ἀρνούμενος ἐν ταὐτῷ τὴν ὑπακοήν του εἰς τὸ Θεῖον θέλημα, ἀπώλεσεν τὴν ἐν τῷ Παραδείσῳ τρυφὴν καὶ ἀπόλαυσιν, ἀλλὰ καὶ ἔπαυσεν ἵνα ζῇ ἐν Θεῷ καὶ κατὰ Θεόν, ὑπακούων, ἔκτοτε, ἀποκλειστικῶς εἰς τὰς ἐπιθυμίας του!

 

Ἡ κακὴ χρῆσις, ἐπέφερε τὸν … ὄλεθρον!

 

Τὸ ὕψιστον τοῦτο δῶρον καὶ ἀγαθὸν τῆς ἐλευθερίας, ὅπερ ἔδωκεν ὁ Θεὸς εἰς τὸ πλᾶσμά Του, ἐνῶ ἐδόθη διὰ νὰ καταξιωθῇ ὡς ὑπεύθυνος οὗτος ὁ ἄνθρωπος, … ἔμελλε, δυστυχῶς, ἵνα ὁδηγήσῃ τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν πτῶσιν καὶ τὴν καταστροφήν. Ὄχι, ἀσφαλῶς, διότι … πταίει πρὸς τοῦτο, αὐτὴ αὕτη ἡ ἐλευθερία! Οὔτε, ἀσφαλῶς, διότι ἔκανε λάθος ὁ Θεός, δίδων τοῦτο τὸ προνόμιον …! Ἀλλὰ διότι ὁ ἄνθρωπος, ἀφ’ ἑνὸς ἐπηρεαζόμενος καὶ παρασυρρόμενος ἐκ τοῦ ἐχθροῦ του τοῦ διαβόλου, καὶ ἀφ’ ἑτέρου ἐμπιστευόμενος τὴν ἀσθενῆ κρίσιν του καὶ τὰς λανθασμένας ἐπιλογάς του, ἐξεμεταλεύθη ταύτην ἵνα … καταστραφῇ!

Τοῦτο δέ, καταδεικνύεται, οὐχὶ μόνον ἀνατρέχοντες εἰς τὰς σελίδας τῆς ἱστορίας, ἀλλὰ καὶ βλέποντες καὶ εἰς … ἑαυτούς! Πόσας πτώσεις καὶ ἁμαρτίας δὲν ἐπράξαμεν καὶ δὲν πράττωμεν εἰσέτι, ἐμπιστευόμενοι τὰς ἐπιλογὰς καὶ τὰς κρίσεις μας! Ποσάκις, ἐθεωρήσαμεν ὅτι … «μποροῦμε καὶ χωρὶς τὸ Θεό», καὶ τὰ ἀποτελέσματα ὑπῆρξαν ὀλέθρια! Ποσάκις δὲν ἐκλαύσαμεν καὶ δὲν ηὐχήθημεν ἐνδομύχως, ἵνα μᾶς «ἔλειπεν τὸ τοιοῦτον δῶρον» καὶ μᾶς καθωδήγῃ ἀποκλειστικῶς καὶ ἀσφαλῶς ἡ Παντοδύναμος χεὶρ τοῦ Κυρίου! Βεβαίως δὲν παραβλέπομεν, ὅτι ἡ ἐλευθερία αὕτη, ὑπῆρξε πολλάκις, ἰδιαιτέρως ἐπωφελὴς καὶ χρήσιμος, ὅτε ἀσφαλῶς, τὴν εἰργάσθημεν συνεργοῦντος τοῦ Θεοῦ, καὶ συνείργησεν αὕτη καὶ εἰς τὴν πνευματικήν, ἀλλὰ καὶ τὴν σωματικὴ καὶ ὑλικήν μας πρόοδον!

 

Ἡ «ἐξουσία» τῆς ἐλευθερίας!

 

Εἰς ταύτην τὴν «ἐξουσίαν», ὁ ὑποτεταγμένος ἄνθρωπος εἶναι καὶ καταδικασμένος! Ἡ ἐλευθερία προϋποθέττει, ὅτι τὴν ἐξουσίαν τὴν κατέχει ὁ … ἐλεύθερος! Ἀφ’ ἧς στιγμῆς, ὅμως, ὁ ἐλεύθερος γίνεται δοῦλος τῆς ἐλευθερίας του καὶ τῶν ἐπιλογῶν του, τότε ὁ δῆθεν ἐλεύθερος ὑπηρετεῖ καὶ ὑποτάσσεται εἰς τὰς παρανόμους ἐπιθυμίας του! Ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος, ἀναφερόμενος εἰς τὴν τοιαύτην «ἐλευθερίαν» ἥτις καὶ καταδυναστεύει τοῦτον, καὶ αἰσθανόμενος ὅτι ἡ τοιαύτη «ἐλευθερία» του τὸν ἐλέγχει ἀπολύτως, - χρησιμοποιεῖ δὲ τὸν ὅρον … «αἰχμαλωτίζοντά με» - καὶ πολλάκις τὸν ὑποχρεώνει ἵνα παρανομῇ, λέγει: «οὐ γὰρ ὃ θέλω ποιῶ ἀγαθόν, ἀλλ᾿ ὃ οὐ θέλω κακὸν τοῦτο πράσσω. … βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας τῷ ὄντι ἐν τοῖς μέλεσί μου. Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! Τίς με ρύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; … ἄρα οὖν αὐτὸς ἐγὼ τῷ μὲν νοῒ δουλεύω νόμῳ Θεοῦ, τῇ δὲ σαρκὶ νόμῳ ἁμαρτίας» (Ρωμ. Ζ΄ 19-25)!

Ἐν προκειμένῳ, ὅμως, δηλώνει ἀποφασισμένος ὅτι … «οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος»! Βλέπων, ὅτι ἡ ἐλευθερία τὸν προτρέπει ἵνα, ἀφ’ ἑνὸς ἐκτρέπεται ἀπὸ τὸν Θεῖον Νόμον, ἀλλὰ καί, ἀφ’ ἑτέρου, κατ’ οὐσίαν, τοῦ στερεῖ τὸ ὕψιστον τοῦτο δῶρον τῆς ἐλευθερίας του, θὰ ἐλέγωμεν, ὅτι «σπάζει τὰ δεσμά», τοῦ οἵουδήποτε ἀποπειρωμένου ἵνα ἐξουσιάσῃ καὶ καταδυναστεύσῃ τοῦτον!

 

Εἴμεθα, ἆραγε, … ἐλεύθεροι;

 

Κατόπιν τῶν ὅσων προείπομεν, γεννᾶται τὸ καίριον τοῦτο ἐρώτημα: «εἴμεθα, ἆραγε, ἐλεύθεροι;»! Προτρέχομεν ἵνα ἀπαντήσωμεν, ὅτι … «ναί, ὄντως, εἴμεθα ἐλεύθεροι»! Ἐλεύθεροι, ἵνα ἀποφασίσωμεν τὴν ζωὴν ἢ τὸν θάνατον! Ἐλεύθεροι ἵνα ἐπιλέξωμεν τὸ γλυκὺ ἢ τὸ πικρόν, τὸ καλὸν ἢ τὸ κακόν, τὸ ἔννομον ἢ τὸ ἔκνομον! Ὣς λέγει ὁ σοφὸς Σειράχ, «ἐὰν θέλῃς, συντηρήσεις ἐντολὰς καὶ πίστιν ποίησαι εὐδοκίας. παρέθηκέ σοι πῦρ καὶ ὕδωρ· οὗ ἐὰν θέλῃς, ἐκτενεῖς τὴν χεῖρά σου. ἔναντι ἀνθρώπων ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος, καὶ ὃ ἐὰν εὐδοκήσῃ, δοθήσεται αὐτῷ» (Σοφ. Σειρ. ΙΕ΄ 15-17)! Δηλαδή, … «ἐὰν θέλῃς, θὰ τηρήσῃς καὶ θὰ φυλάξῃς τὰς θείας ἐντολὰς καὶ θὰ δείξῃς πίστιν καὶ ἐμπιστοσύνην εὐάρεστον καὶ εὐπρόσδεκτον εἰς Αὐτόν. Πλησίον σου ἔβαλε φωτιὰ καὶ νερό· ὅπου θέλεις σύ, θὰ ἁπλώσῃς τὸ χέρι σου. Ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος, καὶ ὅ,τι ἐκ τῶν δύο θὰ θελήσῃ ὡς ἀρεστὸν εἰς αὐτὸν ὁ καθένας των, θὰ δοθῇ εἰς αὐτόν» (Ἀντίστ. ἑρμηνεία Παν. Τρεμπέλα)!

Εἰς τὴν τοιαύτην ὅμως ἐλευθερίαν, θὰ πρέπῃ νὰ διακρίνωμεν καὶ τὴν ἰδικήν μας … ἀδυναμίαν διὰ νὰ δυνηθῶμεν νὰ διαχειρισθῶμεν τὸ ὕψιστον τοῦτο ἀγαθόν! Ἡ ἱστορία μᾶς διδάσκει, ὅτι τὰ ἀτελείωτα καὶ τεράστια κακὰ τῆς ἀνθρωπότητος, ὀφείλονται, δυστυχῶς, εἰς τὴν κακὴν χρῆσιν τῆς ἐλευθερίας μας! Εἰς τὸ ἱερόν της ὄνομα, ὀμνύουσιν ἀκόμη καὶ οἱ στυγνότεροι κακοῦργοι καὶ δολοφόνοι τῆς ἀνθρωπότητος! Ἄνθρωποι, οἵτινες δὲν διέθετον τὴν ὡριμότητα ἀλλὰ καὶ τὴν ψυχικὴν καθαρότητα διὰ νὰ τὴν ζήσωσι ἀλλὰ καὶ τὴν ἀπολαύσωσι, ἐστιγματίσθησαν ὡς οἱ … φονεῖς τῆς ἐλευθερίας!

Εἶναι ἐκεῖνοι, οἵτινες ἐξουσιάσθησαν ὑπὸ τῶν … παθῶν των, καὶ ἔγιναν αἴτιοι τῶν ἀντιστοίχων θλιβερῶν συνεπειῶν! Τὸ «οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος», τὸ εἶπον μόνον ὀλίγοι, οἵτινες καὶ ἀνεδείχθησαν … μεγάλοι, εἰς τὴν ἱστορίαν! Τὸ εἶπον οἱ Ἅγιοι οἵτινες, ἐν ὀνόματι τῆς καλῶς νοουμένης ἐλευθερίας, κατεπίεσαν ἑαυτούς, καὶ ἐστερήθησαν ἐκουσίως, κάθε ἀπόλαυσιν καὶ κάθε δικαίωμα, ἵνα ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσωσι!

Εἴθε καὶ ἡμεῖς, νὰ ἀξιοποιήσωμεν τὴν ἐλευθερίαν μας, προκειμένου νὰ … μὴν μετανοήσωμεν διὰ τάς, ἐν τῷ ὀνόματι ταύτης, ἐπιλογάς μας!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

     Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν