Πίστις σημαίνει … ἔργα καὶ οὐχὶ λόγια! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

(21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2025)

«ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν,

ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός» (Ἑβρ. ΙΑ΄ 10).

 

Ἡ Πίστις!

 

Προσεγγίζοντες, ἀγαπητοί μου, πρὸς τὴν «Βασιλίδα τῶν ἑορτῶν», τὴν ἑορτὴν τῶν Χριστοῦ γεννῶν, ἡ Ἁγία ἡμῶν Μήτηρ, ἡ Ἐκκλησία μας, ἐπιδιώκει ἵνά μας προετοιμάσῃ πνευματικῶς, ὥστε νὰ ὑποδεχθῶμεν ταύτην, εἰ δυνατόν, … θεοπρεπῶς καὶ θεαρέστως! Ἠκούσαμεν σήμερον ἐκ τοῦ ἱεροῦ Ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος, ἰδιαιτέρως ἐγκωμιαστικοὺς λόγους, περὶ τῶν κορυφαίων ἐκείνων Ἁγίων μορφῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τῶν Πατριαρχῶν καὶ δικαίων καὶ προφητῶν! Ἐκείνους, οἵτινες εἰργάσθησαν εἰς τὸν κόσμον τοῦτον, μὲ τὴν προσοχήν των ἐστραμμένην, ἀφ’ ἑνὸς εἰς τὸν ἀναμενόμενον Μεσσίαν καὶ Λυτρωτὴν τοῦ κόσμου, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν Αἰωνίαν καὶ Ἄφθαρτον «πόλιν», δηλαδὴ τὴν Οὐράνιον Βασιλείαν Του! Τὴν Αἰώνιον Βασιλείαν, ἥντινα προητοίμασεν ὁ Κύριος δι’ ἐκείνους οἵτινες ἠγάπησαν ταύτην καὶ ἠγωνίσθησαν τὸν ἀγῶνα τὸν ἄριστον, καὶ ὑπερέβησαν τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας καὶ ἡδονάς, πρὸς χάριν Αὐτῆς!

Ἓν εἶναι τὸ κυρίαρχον πνευματικὸν στοιχεῖον, ὅπερ προβάλλει ὁ Θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος, τὸ ὁποῖον καὶ χαρακτηρίζει ἅπαντας τούτους τοὺς Ἁγίους, ἄνδρας τε καὶ γυναῖκας! Εἶναι ἐκεῖνο τὸ στοιχεῖον τὸ ὁποῖον καὶ ἀποτελεῖ τὸν «θεμέλιον λίθον» τῆς σωτηρίας ἡμῶν˙ ἡ γνησία καὶ συνειδητὴ «Πίστις»! Ὄχι, ἀσφαλῶς ἐκείνη ἡ δῆθεν πίστις ἥντινα συνήθως προβάλουσιν, ἐκεῖνοι οἵτινες ἐξαπατῶσιν ἑαυτούς, καὶ θεωροῦσιν ὅτι ἀρκεῖ αὕτη διὰ τὴν σωτηρίαν των! Ὄχι ἐκείνη ἡ … νομιζομένη «πίστις», ἥτις ἀρκεῖται εἴς τινας τυπικὰς ἐκδηλώσεις καὶ συμπεριφοράς! Ἥτις περιορίζεται εἰς ἕνα «σταυρόν», καὶ εἰς ἕνα «ἐκκλησιασμόν» κατ’ ἔτος, καὶ ἀρνεῖται τὴν οὐσιώδη Ἀγάπην καὶ συμβίωσιν τοῦ πιστοῦ μετὰ τοῦ Χριστοῦ!

Ἀντιθέτως˙ ἡ Πίστις ἐκείνην ἥτις ἐξεδηλοῦτο διὰ τῶν ἀγώνων καὶ θυσιῶν καὶ ἐβιοῦτο διὰ τῶν προσευχῶν καὶ τῶν ἐναρέτων πράξεων! Ἐκείνη ἡ Πίστις, τὴν ὁποίαν ἐκράτησαν ἅπαντες οἱ Ἅγιοι τῆς Πίστεως ἡμῶν, πρὸ Χριστοῦ ἀλλὰ καὶ μετὰ Χριστόν, οἵτινες … «ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» (Ἑβρ. ΙΑ΄ 36-38)!

 

Πίστις σημαίνει … ἔργα καὶ οὐχὶ λόγια!

 

«Οὕτω καὶ ἡ πίστις, ἐὰν μὴ ἔργα ἔχῃ, νεκρά ἐστι καθ' ἑαυτήν» (Ἰακ. Β΄ 17)! Ὣς προείπωμεν, οἱ πλεῖστοι ἐξ ἡμῶν τῶν λεγομένων Ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ὁμιλοῦντες περὶ τῆς πίστεως ἐννοοῦσι μίαν στοιχειώδη ἐφαρμογὴν μερικῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας! Οὕτω, πίστις, κατὰ τὴν ἐπιπολαίαν ἄποψιν τῶν τοιούτων, εἶναι ἡ νηστεία τῆς Μεγ. Παρασκευῆς, ἡ προσέλευσις εἰς τοὺς ἱεροὺς Ναοὺς δι’ ἓν καὶ μόνον κηρίον, εἷς στοιχειώδης σταυρὸς ἀντὶ τῆς καθ’ ἡμέραν προσευχῆς καὶ … οὐδὲν ἕτερον! Εὑρισκόμεθα δὲ εἰς ἐκείνην τὴν ἄθρησκον καὶ ἄπιστον ἐποχήν, καθ’ ἣν … ἀκόμη καὶ ἡμεῖς οἱ τῆς Ἐκκλησίας ποιμένες, ἀρκούμεθα εἰς τὰς ὣς ἄνω τυπικὰς ἐκδηλώσεις παρὰ τῶν προσερχομένων πιστῶν! Διὰ νὰ μὴν εἴπω ὅτι … προσηρμώσθημεν καὶ ἡμεῖς εἰς τὸν τοιοῦτον τρόπον ζωῆς καὶ ζῶμεν κατὰ τὸν … ἀπόλυτον κοσμικὸν τρόπον! Οἱ περισσότεροι ἐξ ἡμῶν ἐπαύσαμεν ἵνα διδάσκωμεν καὶ κατευθύνωμεν τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν χριστιανούς, κατὰ τὴν διδασκαλίαν τοῦ Δομήτορος τῆς Πίστεως ἡμῶν! Ἐθεωρήσαμεν ὅτι εἴμεθα οἱ «διαχειρισταί» τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἄλλοτε τὰς παρακάμπτωμεν καὶ τὰς καταργοῦμε, ἄλλοτέ δε τὰς διδάσκωμεν κατὰ τὴν κρίσιν ἡμῶν!

Ὅμως, ἴσως θὰ πρέπῃ ἵνα «ἀναστρέψωμεν» πρὸς τὰς ἁγίας μορφὰς τῶν Ἁγίων μας, καὶ ἀναδείξωμεν τούτους ὑποδείγματα δι’ ἡμᾶς καὶ ἀξίους πρὸς μίμησιν! Ὣς λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, «μνήμη Ἁγίου ἐστί, μίμησις Ἁγίου»! Τοῦτό δε διότι, ἅπαντες οἱ Ἅγιοι … ἔπραττον πρῶτον καὶ ἔπειτα ἐδίδασκον! Τοῦτο ἐδίδαξεν καὶ διδάσκει ὁ Ραββί˙ «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. Ε΄16)! Γνωρίζουσιν οἱ ἄνθρωποι, - εἰς τὴν πλειονότητά των, - τὸ ὀρθὸν καὶ τὸ λάθος! Γνωρίζουσιν, ἀκόμη, τὸν Λόγον τοῦ Κυρίου, καὶ ἐκεῖνοι οἵτινες ἴσως ποτὲ δὲν ἐδιάβασαν τοῦτον ἐκ τῶν Ἱερῶν κειμένων, διότι Οὗτος, λάμπει καὶ καταυγάζει τὰς συνειδήσεις ἁπάντων τῶν ἀνθρώπων! Ἐφ’ ὅσον δὲ γνωρίζουσι, ἀσφαλῶς καὶ θὰ κρίνωνται καὶ θὰ καθοδηγῶνται ὑπὸ Τούτου! Ἡ γνῶσις ὅμως αὕτη συνεπάγεται ὅτι, οἱ … πέριξ ἡμῶν ζητοῦσιν, οὐχὶ τόσον τὴν διδασκαλίαν μας, ὅσον τὸ ἰδικόν μας ἔμπρακτον παράδειγμα! Ζητοῦσιν … ἐκεῖνα ἅτινα διδάσκωμεν καὶ ἀπαιτῶμεν ἵνά τα ἐφαρμόσωσι, ταῦτα νὰ τὰ πράττωμεν ἡμεῖς οἱ ἴδιοι οἱ διδάσκοντες!

 

Ἡ Πίστις σώζει!

 

Ἐν προκειμένῳ, μᾶλλον θὰ πρέπῃ νὰ δώσωμεν ἰδιαιτέραν σημασίαν εἰς τὸν τίτλον τῆς ἐν λόγῳ παραγράφου! Καὶ τοῦτο, διότι πρὸ ὀλίγου καὶ εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ κειμένου μας, ἐτονίσαμεν ἰδιαιτέρως τὴν ἐπιπολαιότητα διὰ τῆς ὁποίας θεωρῶμεν ἡμεῖς οἱ πλείονες, τὸ τί ἐννοοῦμεν ὅταν λέγωμεν … «πίστιν»! Ἀσφαλῶς, ὡς εἴπωμεν, πίστις ΔΕΝ εἶναι, ἡ τυπικὴ τήρησις ὁρισμένων ἐκ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ! Οὔτε, ἐπίσης ἡ Πίστις συνίσταται ἐκ τῶν ὅσων νομίζομεν ὅτι προσφέρομεν εἰς τὸν Θεόν! Ἡ Πίστις ἥτις, - ὡς ἐπιγράφωμεν, - σώζει ὄντως, εἶναι ἡ ἀπόλυτος ἀναφορὰ καὶ ἐξάρτησις ἡμῶν ἐκ τῆς Ἀγάπης τοῦ Κυρίου! Εἶναι, τὸ νὰ ὁμοιάσωμεν καὶ νὰ γίνωμεν ὡς … «τὰ παιδία»! Τοῦτο ὑπέδειξεν εἰς ἡμᾶς ὁ Χριστός! «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν»! Ὅταν δὲ λέγῃ τοῦτο, δὲν ἐννοεῖ, ἀσφαλῶς, τὸ νὰ συμπεριφερώμεθα μὲ τὰς ἀνοήτους παιδικὰς ἰδιοτροπίας καὶ ἄλλας, ὡσαύτως, παιδικὰς κινήσεις! Ἐννοεῖ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἐπισημαίνει εἰς τὴν συνέχειαν τοῦ ὡς ἄνω λόγου: «Ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ΙΗ΄ 3-4)!

Ἓν παιδίον ἐν ὅσῳ εὑρίσκεται εἰς τὰ πρῶτα ἔτη τῆς ζωῆς του, … καὶ ταπεινοῦται, καὶ πειθαρχεῖ, καὶ ἐμπιστεύεται τοὺς γονεῖς αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθεῖ τούτους, καὶ ἐν γένει ζεῖ εἰς τὴν ἀπόλυτον ἐξάρτησιν ἐκ τούτων! Δὲν ἀνταλάσσει τὴν μητρικὴν ἀγκάλην ἔναντι οἵουδήποτε τιμήματος καὶ ἀποστρέφεται οἷονδήποτε ἐπιδιώκει ἵνά το ἀποπλανήσῃ! Ταύτην τὴν ἀπόλυτον ὑπακοὴν καὶ ὑποταγὴν καὶ ἀγάπην, ζητεῖ ὁ Κύριος ἐξ ἡμῶν, καὶ … εἰς ἐκείνους οἵτινες ἀκολουθήσωσι Τοῦτον κατὰ τοὺς λόγους τούτους, ὑπόσχεται περόπτον θέσιν εἰς τὴν Βασιλείαν Του τὴν ἐπουράνιον!

Εἰς ταύτην τὴν ὁλόθυμον Πίστιν, καλεῖ ἡμᾶς σήμερον ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, καὶ διὰ ταύτης θὰ δυνηθῶμεν ἵνα προσεγγίσωμεν τὸ ὑπὲρ νοῦν μυστήριον τῆς Θείας ἐνανθρωπήσεως, πρὸς τὸ ὁποῖον καὶ πορευόμεθα!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

      Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν