Ἐγὼ καὶ ὁ … πλησίον μου! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΟΓΔΟΗΣ ΛΟΥΚΑ (10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024)

«Τίς ἐστί μου πλησίον;» (Λουκ. Ι΄ 29).

Ἡ πρώτη καὶ δευτέρα … μεγάλαι ἐντολαί!

 

Κάποιος νομικός, πλησιάζει πρὸς τὸν Διδάσκαλον! Ἡ πρόθεσίς του εἶναι πειρακτική καὶ θέλει ἵνα παγιδεύσῃ τὸν Κύριον διὰ τῆς ἐρωτήσεώς του! Ὁ Κύριος ὅστις, ὡς Θεός, «γινώσκει καρδίας καὶ νεφρούς», γνωρίζει, ἀσφαλῶς, τὴν πονηράν του διάθεσιν, ἀλλὰ περιμένει ἵνα ἀκούσῃ τὸ ἐρώτημά του!

Ἐνῶ, ὅμως, ἡ πρόθεσις εἶναι πονηρὰ καὶ ἐπιθετική, τὸ ἐρώτημα, εἶναι πολὺ σοβαρό˙ … «διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;» Ὁ Κύριος, δὲν ἐνοχλεῖται ἀπὸ τὴν πειρακτικὴν διάθεσιν, ἀλλά, τοὐναντίον, σπεύδει ἵνα ἀπαντήσῃ! «Ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις;» Ὁ νομικὸς ἀπαντᾷ εἰς ταύτην τὴν ἐρώτησιν τοῦ Διδασκάλου, καὶ δίδει τὴν σωστὴν ἀπάντησιν! «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»! Συμφωνεῖ ὁ Χριστός μας καὶ τὸν ἐπαινεῖ δημοσίως!  Ἐνῶ, ὅμως, θὰ ἔπρεπε νὰ φύγῃ δικαιωμένος, οὗτος ὁ νομικός, … ἐπιζητεῖ ἵνα «δυσκολέψῃ» τὸν Κύριον, … ἐρωτῶν καὶ πάλιν˙ «καὶ τίς ἐστί μου πλησίον;»

Ἀπαντᾷ καὶ πάλιν ὁ Διδάσκαλος, ἀλλὰ ἡ ἀπάντησίς Του, ἴσως εἶναι ἰδιαιτέρως δυσάρεστος καὶ ἐνοχλητική, καὶ δι’ ἐκεῖνον τὸν νομικόν, ἀλλὰ καὶ δι’ ἅπαντας ἡμᾶς! Ποῖος εἶναι ὁ πλησίον, ὅντινα ὀφείλω ἵνα ἀγαπῶ ὡς τὸν ἑαυτόν μου; Μὰ εἶναι δυνατόν, ἵνα ἀγαπήσω κάποιον, περισσότερον ἐμοῦ τοῦ ἰδίου; Καὶ ὅμως˙ διὰ τῆς ἐπακολουθούσης γνωστῆς παραβολῆς τοῦ «καλοῦ Σαμαρείτου», ὀφείλω ἀγάπην περισσοτέραν τοῦ … ἠγαπημένου μου ἑαυτοῦ, εἰς ἐκεῖνον ὅστις, μὲ ὑβρίζει, μὲ κακολογεῖ, μὲ συκοφαντεῖ, ἐπιχειρεῖ νὰ μοῦ προξενῇ κακόν, μὲ ἀποστρέφεται, μὲ διώκει, κ.λ.π. Οὗτος εἶναι … ὁ πλησίον μου! Ὁ Ἰουδαῖος˙ ὁ διαχρονικὸς ἐχθρὸς τοῦ Σαμαρείτου, μεταξὺ τῶν ὁποίων τὸ μῖσος ἦτο φοβερὸν καὶ ἀθεράπευτον! Ὁ Ἰουδαῖος˙ ὅστις οὐδέποτε θὰ ἠδύνατο ἵνα φαντασθῇ, ὅτι ἐκεῖνος ὅστις θὰ ἔσπευδεν ἵνά τον ἐναγκαλισθῇ, καὶ τὸν περιθάλψῃ, καὶ τὸν μεταφέρῃ εἰς τὸ πανδοχεῖον, καὶ διανυκτερεύσῃ πλησίον του, καὶ ἐξοφλήσῃ τὴν νοσηλείαν του, καὶ καταβάλει ἀκόμη καὶ τὰ τῆς ἀποθεραπείας του, θὰ ἦτο ἐκεῖνος ὁ φιλάνθρωπος Σαμαρείτης!

 

Ὁ Κύριος εἶναι ὁ … «πλησίον»!

 

Ναί, ὁ Κύριος! Διότι, ἐνῶ τὸν μισοῦμε, τὸν ἀποστρεφώμεθα, τὸν ὑβρίζομε καὶ τὸν βλασφημοῦμε, περιφρονοῦμε τὸν νόμον Του καὶ τὰς ἁγίας ἐντολάς Του, … καὶ ἐνῶ ἔχει τὴν δύναμιν ἵνα μᾶς ἐπαναφέρῃ εἰς τὴν τάξιν, καὶ μᾶς συνετίσει, καὶ μᾶς τιμωρήσει, καὶ μᾶς ἐκδικηθῇ, … Οὗτος, ὡς λέγει ὁ ἴδιος, «Ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐάν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καὶ εἰσελεύσομαι πρὸς αὐτὸν καὶ δειπνήσω μετ᾿ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς μετ᾿ ἐμοῦ» (Ἀποκ. Γ΄ 20)! Ἐνῶ δύναται ἵνα συντρίψῃ τὴν θύραν καὶ εἰσέλθῃ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης, καὶ μᾶς ὑποχρεώσῃ ἵνα ὑποταχθῶμεν εἰς τὸν Νόμον Του, περιμένει ὡς ἁπλοῦς ἐπαίτης, ἔξω τῆς θύρας τῆς ψυχῆς ἡμῶν, ἀναμένων τὴν θετικὴν ἀνταπόκρισίν μας!

Οὗτος εἶναι ὁ «πλησίον» μας, ὅστις, παρὰ τὰς ἐχθρικὰς διαθέσεις μας πρὸς Αὐτόν, δὲν ἔπαυσεν οὐδὲ παύει – οὐδ’ ἐπὶ στιγμήν, - ἵνα πονῇ καὶ συμπονῇ μεθ’ ἡμῶν˙ μᾶς ἀγαπᾷ καὶ θυσιάζεται «πάλιν καὶ πολλάκις» καὶ ἑκουσίως, χύνει τὸ πανακήρατον Αὐτοῦ αἷμα, ἵνα μεταλαμβάνοντες ἡμεῖς, ἔχομεν ζωὴν αἰώνιον! Ο Κύριος εἶναι ὁ πλησίον, «ὁ ποιήσας καὶ ἔτι ποιῶν τὸ μέγα Αὐτοῦ ἔλεος μεθ’ ἡμῶν»! Ἡμῶν, οἵτινες, ἀποστασιοποιούμενοι ἀπ’ Αὐτοῦ καὶ σπεύδοντες, εἰς «ἀλλοτρίας ὁδοὺς ἀποτρέχειν», ἐπιβεβαιώνομεν ὅτι … δὲν ἐπιθυμοῦμεν τὴν οἵανδήποτε σχέσιν ἀγάπης μετ’ Αὐτοῦ! Θὰ ἤμεθα δὲ ἀπολύτως ὑπεύθυνοι διὰ τὴν περαιτέρω ἔκβασιν «τῶν πραγμάτων»! Εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ τραυματίου Ἰουδαίου, ὁ Σαμαρείτης προσέφερε τὰς ὑπηρεσίας τῆς ἀγάπης του, ἐφ’ ὅσον ὁ Ἰουδαῖος τὰς ἐδέχετο! Ἐπειδή, ὅμως, πολλάκις, ἡμεῖς ἢ τινὲς ἐξ’ ἡμῶν, ἀρνούμεθα πεισμωδῶς τὴν Θείαν βοήθειαν καὶ συνδρομήν, τότε θὰ ἰσχύσῃ ὁ Παροιμιώδης Λόγος, … «ἐπειδὴ ἐκάλουν καὶ οὐχ ὑπηκούσατε καὶ ἐξέτεινα λόγους καὶ οὐ προσείχετε, ἀλλὰ ἀκύρους ἐποιεῖτε ἐμᾶς βουλάς, τοῖς δὲ ἐμοῖς ἐλέγχοις οὐ προσείχετε, τοιγαροῦν κἀγὼ τῇ ὑμετέρᾳ ἀπωλείᾳ ἐπιγελάσομαι, καταχαροῦμαι δὲ ἡνίκα ἔρχηται ὑμῖν ὄλεθρος» (Παροιμ. Α΄ 24-26)!

Ἂς μὴν ἀρχίσωμεν τὰς γλοιώδεις ἀγαπολογίας, ὅτι, δῆθεν, ὁ Κύριος θὰ καταχαρῇ μὲ τὴν συντριβήν μας! Καλύτερον εἶναι νὰ ὑπακούσωμεν εἰς τὰς ἐν ἀγάπῃ προσκλήσεις Του, καὶ ἂς προστρέξωμεν ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς ἀγάπης Του, διὰ νὰ χαίρει μαζί μας ἐνισχύων ἡμᾶς εἰς τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν!

 

Ἐγὼ καὶ ὁ … πλησίον μου!

 

Εἶπον ὀλίγον πρίν, ὅτι, «ἡ ἀπάντησίς Του (Κυρίου πρὸς τὸν νομικόν), ἴσως εἶναι ἰδιαιτέρως δυσάρεστος καὶ ἐνοχλητική»! Τοῦτό δε ἐπιβεβαιώνεται ἐκ τῶν προειρημμένων! Ἐν προκειμένῳ ὁ νομικός, ἀλλὰ καὶ κατ’ ἐπέκτασιν ἅπαντες ἡμεῖς, θεωρῶμεν ἐκ τῆς τοιαύτης ἀπαντήσεως, θὰ ἔλεγον, τὴ ἀπόλυτον ἢ ἔστω τὴν μερικὴν ἐνοχήν μας! Διότι, τίς ἐξ ἡμῶν ἔδειξεν ποτὲ τὴν τοιαύτην καὶ τοσαύτην ἀγάπην πρὸς τὸν πλησίον; Ἐὰν ἐξαιρέσωμεν ἐλαχίστας, ὄντως, περιπτώσεις, Ἁγίων ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, οἵτινες, «μιμηταὶ γενόμενοι τῆς ἀγάπης τοῦ Κυρίου», ἐθυσίασαν κατὰ κυριολεξίαν, ἑαυτοὺς διὰ τὸν … πλησίον, οἱ πλεῖστοι, πέραν μιᾶς στοιχειώδους ὑλικῆς καὶ ψυχικῆς συμπαραστάσεως, δὲν ἠδυνήθησαν ἵνα διαθέσωσι οὐδὲν περισσότερον! Κάτι ἀντίστοιχον, μὲ τὰς συμπεριφοράς, τῶν … ἱερέως καὶ λευΐτου, οἵτινες, «γενόμενοι κατὰ τὸν τόπον, ἐλθόντες καὶ ἰδόντες, ἀντιπαρῆλθον»!

Ὄντως, ἀνατρέχοντες εἰς τὰ Ἁγιολόγια καὶ τὰ Συναξάρια, θὰ εὕρωμεν Ἁγίους καὶ Ἁγίας, οἵτινες καὶ περισυνέλεξαν πτωχοὺς καὶ ἀδυνάμους, καὶ τοὺς περιεποιήθησαν ὣς τοὺς οἰκείους των˙ θὰ εὕρωμεν ἐπίσης ἄλλους, οἵτινες ἐπώλησαν ἑαυτούς, προκειμένου ἵνα ἐλευθερώσωσιν ἠγορασμένους δούλους καὶ δούλας, καὶ ἔγιναν οἱ ἴδιοι δοῦλοι, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ πλησίον! Οὗτοι καὶ μόνον οὗτοι οἱ Ἅγιοι, θὰ ἠδύναντο νὰ μᾶς διδάξωσι διὰ τοῦ ἰδίου αὐτῶν παραδείγματος, τὸ «τί ἐστίν … ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»!

Ὅμως, ἐν προκειμένῳ, κρινόμενοι εἴμεθα … ἡμεῖς! Ἡμεῖς καλούμεθα, εἰς τὰ πρόσωπα τῆς παραβολῆς, ἵνα εὕρωμεν ἐκεῖνο τὸ ἀντιστοιχοῦν εἰς τὸν ἑαυτόν μας! Ἐπειδή δε, συνηθίζομεν ἵνα «δικαιώνωμεν ἑαυτούς», εἰς πᾶσαν περίπτωσιν, θὰ παρεκάλουν ἐν σεμνότητι καὶ ταπεινώσει, ἵνα ἀναζητήσωμεν τὴν … θέσιν μας, ἀναμέσον τῶν, … ἱερέως, λευΐτου, Σαμαρείτου καὶ τραυματίου, καὶ εὔχομαι ἵνα ἐν τέλει … «μείνωμεν εὐχαριστημένοι»!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

     Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν