Ἕνας παρανοϊκὸς … πλούσιος! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΝΑΤΗΣ ΛΟΥΚΑ (17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024)

«Καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ

συνάξω ἐκεῖ πάντα τὰ γενήματά μου καὶ τὰ ἀγαθά μου» (Λουκ. ΙΒ΄ 18).

 

Ἕνας παρανοϊκὸς … πλούσιος!

 

Εἶναι γνωστή, φίλοι μου, ἡ παραβολὴ ἥντινα ἠκούσαμεν εἰς τὴν σημερινὴν Εὐαγγελικὴν περικοπήν! Πρόκειται περὶ τῆς παραβολῆς τοῦ «Ἄφρονος πλουσίου»! Ἑνὸς πλουσίου, ὅστις ἐπλούτιζεν ὅλο καὶ περισσότερον ἀπὸ ἔτους εἰς ἔτος, ἐφ’ ὅσον ἡ παραγωγὴ καὶ ἀπόδοσις τῶν κτημάτων του, ηὐξάνετο προϊόντος τοῦ χρόνου! Αἱ ἀποθῆκαι του ἦσαν ἀσφυκτικῶς ὑπερπλήρεις, καὶ «ὑπέφερεν» οὗτος ἀπὸ τὴν ἀγωνίαν του, διὰ τὸ τί θὰ ἔπρεπε νὰ πράξῃ, προκειμένου ἵνα ἀσφαλίσῃ καὶ τὰς ἐσοδείας αἵτινες ἐγένοντο ὅλο καὶ περισσότερον πλούσιαι καὶ παραγωγικαί! Ἕως ἐδῶ, ἂς συμφωνήσωμεν μετ’ αὐτοῦ καὶ ἂς κατανοήσωμεν τὴν … ἀγωνίαν του!

Ἀπ’ ἐδῶ, ὅμως, καὶ εἰς τὴν συνέχειαν, ἡ χαρά του καὶ ὁ ἐνθουσιασμός του, τὸν ὁδηγεῖ εἰς παρανοϊκοὺς συλλογισμοὺς καὶ εἰς ἀκόμη πιὸ «βλακώδεις» ἀποφάσεις! Εἰς τὴν αὐτονόητον ἐρώτησιν, «τί ποιήσω, ὅτι οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τοὺς καρπούς μου;» ἀπαντᾷ, ὡς προείπωμεν, ὡς ἀνόητος καὶ βεβλαμμένος τὸν νοῦν! Ὁ πολὺς πλοῦτος τὸν κάνει ἵνα «αἰθεροβατεῖ» καὶ ἵνα ὑπερίπταται τῶν ἄλλων ἀνθρώπων! Βλέπει, ὅτι τὰ ἔτη τῆς ζωῆς του θὰ εἶναι ἀτελείωτα καὶ πλήρη ἀπολαύσεως καὶ χλιδῆς …! Βλέπει καὶ φαντάζεται μὲ τὸν «σεσαλευμένον» του νοῦν, ὅτι θὰ πρέπῃ νὰ κρημνίσῃ τὰς ἤδη τεραστίας ἀποθήκας του καὶ νὰ κτίσῃ ἀκόμη μεγαλυτέρας, προκειμένου ἵνα ἀποθηκεύσῃ ἐκεῖ, οὐχὶ μόνον τὴν ἐφετινὴν ἐσοδείαν, ἀλλὰ καὶ τὰς … ἐπερχομένας τῶν «ἀτελευτήτων» αἰώνων, ποὺ ὣς φαντάζεται, πρόκειται νὰ ζήσῃ! Θέλει νὰ ζῇ μίαν «πραγματικότητα», τὴν ὁποίαν, ὅμως, ἐπειδὴ δὲν πρόκειται αὕτη νὰ πραγματοποιηθῇ, ὡς τὸ βεβαιοῖ ἡ λογική του, προσπαθεῖ νὰ τὴν κάνει … πραγματικήν!

Καταστρέφει τὰς ἀποθήκας του, οἰκοδομεῖ … «μείζονας», ἀποθηκεύῃ ἐκεῖ «πάντα τὰ γενήματά του καὶ τὰ ἀγαθά του», καὶ συνομιλεῖ μὲ τὸν «μεμεθυσμένον» ἐκ τοῦ πλούτου, ἑαυτόν του, καὶ λέγει … ἀνοησίας!

 

Αἱ … ἀνοησίαι του!

 

Ἐν πρώτοις, θεωρεῖ οὗτος ὁ ἀνόητος ὅτι … «ἔχει»! Ποῖος, ὅμως, νοήμων ἄνθρωπος δύναται συνειδητῶς ἵνα ἐμμένει εἰς τὴν λέξιν ταύτην, θεωρῶν τὰ ἀγαθὰ ποὺ διαχειρίζεται; Ποῖος δύναται νὰ εἴπῃ … ἔχω, ἐνῶ γνωρίζει ὅτι ὁ ἐπερχόμενος θάνατος θὰ τὸν διαψεύσῃ; Βεβαίως, ἡ ἀσύνετος αὕτη «λογική», κυριαρχεῖ δυστυχῶς, καὶ οἱ πλεῖστοι, ἐπιδίδονται εἰς τὴν ζωὴν ταύτην, ἵνα ἀποκτῶσι καὶ ἔχωσι …!!! Ὁ ἄφρων, ὅμως, πλούσιος, «βλέπει» καὶ … «ἔτη πολλά»! Πόσον περισσότερον, ἀνόητος! Ἀκόμη καὶ ἡ κοινὴ λογική, - ἔστω καὶ ἂν θὰ ἠρέσκετο εἰς ἀπειράριθμα ἔτη, - δὲν δύναται νὰ ὁμιλήσῃ μὲ τὴν τοιαύτην βεβαιότητα! Οἱ καθημερινοὶ θάνατοι, καὶ μάλιστα … «ἄνευ προτεραιότητος», ἀλλὰ καὶ ἡ ἀδηλότης τοῦ μέλλοντος, ὀφείλουσιν ἵνά μας «προσγειώνωσιν» εἰς τὴν πραγματικότητα! Πόσοι, ἆραγε, διεψεύσθησαν, προσδοκῶντες τὸ … «αὔριον», καὶ δὲν τὸ συνήντησαν!

Μία ἀκόμη, ὅμως, ἀνόητος καὶ ἀσύνετος φρᾶσις, καταδεικνύει τὴν «ἄνευ οἴνου μέθην του»! «Ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου»! Αὗται αἱ τέσσαρες σωματικαὶ ἀνάγκαι, γίνονται διὰ τοῦτον τὸν … ἐπιπόλαιον πλούσιον, ἰδανικὰ καὶ στόχοι καὶ ἐπιδιώξεις διὰ τὸ … «ὀνειρεμένον» μέλλον του! Τέσσαρες σωματικαὶ ἀνάγκαι, γίνονται τὸ ἀποκλειστικὸν ἐνδιαφέρον τοῦ … κενοῦ ἀνθρώπου! Ὅταν ἐντὸς τοῦ ἀνθρωπίνου σαρκίου, δὲν θέλομεν νὰ ὑπάρχῃ τίποτε περισσότερον, ἀπ’ ἐκεῖνα ἅτινα συντελοῦσιν εἰς τὴν σωματικὴν ὑγείαν καὶ εὐεξίαν, τότε ὁ πραγματικὸς ψυχικὸς ἄνθρωπος, εὑρίσκεται εἰς τὸ περιθώριον τοῦ ἐνδιαφέροντός μας, καὶ συντηροῦμεν ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον, οὕτως ἢ ἄλλως σύντομα θὰ καταρρεύσῃ!

Τοῦτο βλέπει καὶ ὁ ἄφρων οὗτος πλούσιος! Μόνον σῶμα καὶ ὕλην! Θέλει πολλὰ χρόνια, μόνον καὶ μόνον διὰ νὰ ἀποφύγῃ τὸν σωματικὸν θάνατον! Καὶ τί τραγωδία διὰ τοῦτον˙ ὁ ἀπαίσιος οὗτος θάνατος ἔρχεται τὴν νύκτα τῆς χαρᾶς καὶ τῆς εὐωχίας! Μετὰ τὰς πανηγυρικὰς ἐκδηλώσεις, διὰ τὰς νέας ἀποθήκας, καὶ τὰς εὐχὰς διὰ … μακροζωΐαν! «Ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;» Αὕτη ἡ κλῆσις (ἡ ἀναμενομένη), ἠκούσθῃ καὶ διὰ τοῦτον, τόσον σκληρὰ καὶ ἀδυσώπητος, καὶ ἴσως … ἀπέθανεν ἀπὸ τὸν φόβον του, πρὶν προλάβει νὰ ἀποθάνῃ … ὑπακούων εἰς τὴν κλῆσιν!

 

Ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ «ἀνθρωπόμορφον»!     

 

Παραβολὴ εἶναι, ἡ ὅλη ἀνωτέρω ἀφήγησις! Παραβολή, ἥτις ὅμως, γίνεται καὶ πραγματοῦται περισσότερον καὶ ἀπὸ … συχνάκις! Ὁ ἄνθρωπος, τὸ ὑπέροχον αὐτὸ Θεῖον κτῖσμα, τὸ ὁποῖον ἔχει ὡς προσανατολισμὸν τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὴν αἰώνιον καὶ ἀτελεύτητον οὐράνιον Βασιλείαν, ζητεῖ παντοιοτρόπως ἵνα ζήσῃ αἰωνίως εἰς τὴν  παροῦσαν φθαρτὴν καὶ ἁμαρτωλὸν ζωήν! Ὁ ἄνθρωπος, ζητεῖ ἵνα γίνῃ … ἀνθρωπόμορφος, καὶ ναὶ μὲν νὰ φαίνεται ἐξωτερικῶς ὡς … εἰκόνα ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἐσωτερικῶς, νὰ πολιτεύεται ὡς ξένος καὶ ἀγνοῶν περὶ τῆς αἰωνίου Βασιλείας διὰ τὴν ὁποίαν ἐπλάσθῃ! Ἐξωτερικῶς … ἄνθρωπος, ἀλλὰ ἐσωτερικῶς … «πανομοιότυπος τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις», κατὰ τὸ ψαλμικόν (Ψαλμ. ΜΗ΄ 13, 21)! Ἄνθρωπος, ἄνευ οὐρανίων καὶ αἰωνίων ἀναζητήσεων, καὶ ἐξηρτημένος ἀπὸ τὰς προσκαίρους καὶ ματαίας, ἡδονὰς καὶ ἀπολαύσεις! Ἄνθρωπος, ἢ μᾶλλον … ἀνθρωπόμορφος, χωρὶς νὰ κοιτᾷ πρὸς τὰ ἄνω καὶ τὰ αἰώνια, - ὡς καθορίζει αὐτὴ αὕτη ἡ ὀνομασία του! Ἄνθρωπος, ποὺ ἐνῶ θὰ πρέπῃ ἵνα … ἄνω-θρώσκῃ (κοιτάζει πρὸς τὰ ἄνω), ἕρπει καὶ σύρρεται καὶ ἀρέσκεται εἰς τὰ φθαρτὰ καὶ γήϊνα!

Τρομακτικὴ ἀκούεται, φίλοι μου ἀναγνῶσται, ἡ τοιαύτη ἔκπτωσις τοῦ … οὐρανίου ἀνθρώπου! Τὸ σκληρώτερον δὲ εἰς τὴν ὡς ἄνω παραβολήν, εἶναι, ὅτι ὁ θάνατος θὰ ἔλθῃ! Ὅσον καὶ ἂν τὸν ἀπευχώμεθα˙ ὅσον καὶ ἄν ὀνειροπολοῦμεν ἔτη αἰώνια˙ ὅσον καὶ ἂν ἡ ὑγεία μας εἶναι, … «πάνω ἀπ’ ὅλα», καὶ «ξορκίζουμε» τὸ κακό, ἅπαντες θὰ ἀκούσωμεν τὸ … «ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ»! Μακάρι, βεβαίως, νὰ ἔχωμεν πολιτευθῇ εἰς τὴν ζωὴν ταύτην, ὡς σώφρονες καὶ συνετοὶ καὶ οὐχὶ ὡς ἀσύνετοι καὶ ἄφρονες! Μακάρι, (καὶ τὸ εὔχομαι τοῦτο ταπεινῶς, καὶ εὔχεσθε καὶ ὑμεῖς τοῦτο ὑπὲρ ἐμοῦ ἀδελφοί), νὰ ἀκούσωμεν τότε τῆς εὐκταίας καὶ μακαρίας φωνῆς τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, «εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου» (Ματθ. ΚΕ΄ 23)!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

    Ἱεροκήρυκος Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2024

Εβδομαδιαίο  Φυλλάδιο 
«Για τους Γονείς της Ενορίας»

Ιερός Ναός Γενέσιον Τιμίου Προδρόμου Παραλίας Πατρών

Πατήστε πάνω στις φωτογραφίες για να διαβάσετε τα κείμενα

Ήρθαμε και στολίσαμε... το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο!

 

Ελάτε να στολίσουμε μαζί το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο

 

Τι είναι εξομολόγηση και ποιος την θέσπισε;

 

Τι σημαίνει να εμπιστευτείς τον εαυτό σου στον Θεό…

 

Τι σημαίνει να εμπιστευτείς τον εαυτό σου στον Θεό…

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Να εμπιστευτείς τον εαυτό σου στον Θεό, σημαίνει να μην κυριεύεσαι πλέον από καμιά αγωνία η φόβο, να μην βασανιστείς ξανά από κανέναν λογισμό, από καμιά σκέψη πώς δεν έχεις κανέναν για να σε φροντίσει.

Όταν ο νους εκπέσει από αυτήν την εμπιστοσύνη, ο άνθρωπος αρχίζει να πέφτει μέσω των λογισμών σε χιλιάδες πειρασμούς.

Όπως λέγει ο μακάριος ερμηνευτής (ενν. ο Θεόδωρος Μοψουεστίας) στο βιβλίο του για τον Ευαγγελιστή Ματθαίο,«όλη η μέριμνα του Σατανά είναι να πείσει τον άνθρωπο πώς ο Θεός δεν ενδιαφέρεται γι” αυτόν».

 

Γιατί ξέρει πώς. όσο έχουμε την ακριβή γνώση της Πρόνοιάς Του στερεωμένη μέσα μας, οι ψυχές μας θα κατοικούν στην απόλυτη ειρήνη. Κι επιπλέον θ” αποκτήσουμε την Αγάπη του Θεού και θα μεριμνάτε για καθετί πού Τον ευχαριστεί. Αυτόν τον λογισμό προσπαθεί να μας τον αποσπάσει ο σατανάς.

 

Η παντελής ανάθεση τον ανθρώπου στη θεία πρόνοια και η ανταπόκριση της θείας Χάρης. Άμα ό άνθρωπος απορρίψει για τον εαυτό του κάθε αισθητή βοήθεια και κάθε ανθρώπινη ελπίδα, όπως συμβαίνει με τους ησυχαστές, και αφιερωθεί στο Θεό με εμπιστοσύνη και καθαρή καρδιά, αμέσως ακολουθεί ή θεία χάρη και του αποκαλύπτει τη δύναμη της βοηθώντας τον με πολλούς τρόπους.

Πρώτα, πρώτα στα φανερά σωματικά προβλήματα, όπου του δείχνει εμφανώς τη δύναμη της πρόνοιας του Θεού γι’ αυτόν προσωπικά. Και καθώς βλέπει τη φανερή βοήθεια του Θεού, βεβαιώνεται και για τη μυστική βοήθεια του Θεού, όπως ταιριάζει στο ταπεινό και άκακο φρόνημα του και στη σεμνή διαγωγή του. Καταλαβαίνει δηλ. πώς τακτοποιούνται οι σωματικές του ανάγκες χωρίς κόπο, αφού δε φροντίζει καθόλου γι’ αυτές.

Και ή θεία χάρη τον απαλλάσσει από πολλά δυσάρεστα και επικίνδυνα πολλές φορές, πράγματα, χωρίς αυτός να τα καταλαβαίνει. Όλα αυτά τα αποδιώχνει άπ’ αυτόν, ανεπαίσθητα, ή θεία χάρη, με θαυμαστό τρόπο, και τον σκεπάζει σαν την κλώσα, πού ανοίγει τα φτερά της και σκεπάζει τα κλωσσόπουλα, για να μην πάθουν κανένα κακό. Έτσι, του δείχνει (ή Θεία Χάρη), στα μυστικά μάτια της ψυχής του, πώς πλησίαζε ή απώλεια του, και φυλάχτηκε αβλαβής. Έτσι, τον γυμνάζει στα πνευματικά και του φανερώνει τις ενέδρες και τις μηχανές των κακών και ακατάληπτων λογισμών.

Και τότε, εύκολα τους καταλαβαίνει, και παρακολουθεί πώς ό ένας διαδέχεται τον άλλο, και πώς παραπλανούν και εξαπατούν τον άνθρωπο, και σε ποιο λογισμό κολλάει ό νους, και πώς γεννιούνται ό ένας από τον άλλο, και εξολοθρεύουν την ψυχή. Και κάνει (ή Θεία Χάρη) καταγέλαστη στα πνευματικά του μάτια κάθε ενέδρα και παγίδα των δαιμόνων, και αποκαλύπτει πώς εξαφανίζονται οι κακοί λογισμοί τους, και του δίνει σοφία και σύνεση, ώστε να καταλαβαίνει Τι μέλλει να συμβεί.

Ακόμη, ανατέλλει μέσα στην απλή καρδιά του ένα μυστικό φως, για να βλέπει τα πάντα, και τη δύναμη των λεπτών συλλογισμών, και του δείχνει φανερά Τι έμελλε να πάθει, αν δεν γνώριζε τις δαιμονικές πανουργίες. Και τότε γεννιέται μέσα του ή βεβαιότητα ότι για κάθε πράγμα, μικρό και μεγάλο, πρέπει να ζητούμε στην προσευχή μας τη βοήθεια του Δημιουργού μας.

Ἐγὼ καὶ ὁ … πλησίον μου! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΟΓΔΟΗΣ ΛΟΥΚΑ (10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024)

«Τίς ἐστί μου πλησίον;» (Λουκ. Ι΄ 29).

Ἡ πρώτη καὶ δευτέρα … μεγάλαι ἐντολαί!

 

Κάποιος νομικός, πλησιάζει πρὸς τὸν Διδάσκαλον! Ἡ πρόθεσίς του εἶναι πειρακτική καὶ θέλει ἵνα παγιδεύσῃ τὸν Κύριον διὰ τῆς ἐρωτήσεώς του! Ὁ Κύριος ὅστις, ὡς Θεός, «γινώσκει καρδίας καὶ νεφρούς», γνωρίζει, ἀσφαλῶς, τὴν πονηράν του διάθεσιν, ἀλλὰ περιμένει ἵνα ἀκούσῃ τὸ ἐρώτημά του!

Ἐνῶ, ὅμως, ἡ πρόθεσις εἶναι πονηρὰ καὶ ἐπιθετική, τὸ ἐρώτημα, εἶναι πολὺ σοβαρό˙ … «διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;» Ὁ Κύριος, δὲν ἐνοχλεῖται ἀπὸ τὴν πειρακτικὴν διάθεσιν, ἀλλά, τοὐναντίον, σπεύδει ἵνα ἀπαντήσῃ! «Ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις;» Ὁ νομικὸς ἀπαντᾷ εἰς ταύτην τὴν ἐρώτησιν τοῦ Διδασκάλου, καὶ δίδει τὴν σωστὴν ἀπάντησιν! «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»! Συμφωνεῖ ὁ Χριστός μας καὶ τὸν ἐπαινεῖ δημοσίως!  Ἐνῶ, ὅμως, θὰ ἔπρεπε νὰ φύγῃ δικαιωμένος, οὗτος ὁ νομικός, … ἐπιζητεῖ ἵνα «δυσκολέψῃ» τὸν Κύριον, … ἐρωτῶν καὶ πάλιν˙ «καὶ τίς ἐστί μου πλησίον;»

Ἀπαντᾷ καὶ πάλιν ὁ Διδάσκαλος, ἀλλὰ ἡ ἀπάντησίς Του, ἴσως εἶναι ἰδιαιτέρως δυσάρεστος καὶ ἐνοχλητική, καὶ δι’ ἐκεῖνον τὸν νομικόν, ἀλλὰ καὶ δι’ ἅπαντας ἡμᾶς! Ποῖος εἶναι ὁ πλησίον, ὅντινα ὀφείλω ἵνα ἀγαπῶ ὡς τὸν ἑαυτόν μου; Μὰ εἶναι δυνατόν, ἵνα ἀγαπήσω κάποιον, περισσότερον ἐμοῦ τοῦ ἰδίου; Καὶ ὅμως˙ διὰ τῆς ἐπακολουθούσης γνωστῆς παραβολῆς τοῦ «καλοῦ Σαμαρείτου», ὀφείλω ἀγάπην περισσοτέραν τοῦ … ἠγαπημένου μου ἑαυτοῦ, εἰς ἐκεῖνον ὅστις, μὲ ὑβρίζει, μὲ κακολογεῖ, μὲ συκοφαντεῖ, ἐπιχειρεῖ νὰ μοῦ προξενῇ κακόν, μὲ ἀποστρέφεται, μὲ διώκει, κ.λ.π. Οὗτος εἶναι … ὁ πλησίον μου! Ὁ Ἰουδαῖος˙ ὁ διαχρονικὸς ἐχθρὸς τοῦ Σαμαρείτου, μεταξὺ τῶν ὁποίων τὸ μῖσος ἦτο φοβερὸν καὶ ἀθεράπευτον! Ὁ Ἰουδαῖος˙ ὅστις οὐδέποτε θὰ ἠδύνατο ἵνα φαντασθῇ, ὅτι ἐκεῖνος ὅστις θὰ ἔσπευδεν ἵνά τον ἐναγκαλισθῇ, καὶ τὸν περιθάλψῃ, καὶ τὸν μεταφέρῃ εἰς τὸ πανδοχεῖον, καὶ διανυκτερεύσῃ πλησίον του, καὶ ἐξοφλήσῃ τὴν νοσηλείαν του, καὶ καταβάλει ἀκόμη καὶ τὰ τῆς ἀποθεραπείας του, θὰ ἦτο ἐκεῖνος ὁ φιλάνθρωπος Σαμαρείτης!

 

Ὁ Κύριος εἶναι ὁ … «πλησίον»!

 

Ναί, ὁ Κύριος! Διότι, ἐνῶ τὸν μισοῦμε, τὸν ἀποστρεφώμεθα, τὸν ὑβρίζομε καὶ τὸν βλασφημοῦμε, περιφρονοῦμε τὸν νόμον Του καὶ τὰς ἁγίας ἐντολάς Του, … καὶ ἐνῶ ἔχει τὴν δύναμιν ἵνα μᾶς ἐπαναφέρῃ εἰς τὴν τάξιν, καὶ μᾶς συνετίσει, καὶ μᾶς τιμωρήσει, καὶ μᾶς ἐκδικηθῇ, … Οὗτος, ὡς λέγει ὁ ἴδιος, «Ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐάν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καὶ εἰσελεύσομαι πρὸς αὐτὸν καὶ δειπνήσω μετ᾿ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς μετ᾿ ἐμοῦ» (Ἀποκ. Γ΄ 20)! Ἐνῶ δύναται ἵνα συντρίψῃ τὴν θύραν καὶ εἰσέλθῃ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης, καὶ μᾶς ὑποχρεώσῃ ἵνα ὑποταχθῶμεν εἰς τὸν Νόμον Του, περιμένει ὡς ἁπλοῦς ἐπαίτης, ἔξω τῆς θύρας τῆς ψυχῆς ἡμῶν, ἀναμένων τὴν θετικὴν ἀνταπόκρισίν μας!

Οὗτος εἶναι ὁ «πλησίον» μας, ὅστις, παρὰ τὰς ἐχθρικὰς διαθέσεις μας πρὸς Αὐτόν, δὲν ἔπαυσεν οὐδὲ παύει – οὐδ’ ἐπὶ στιγμήν, - ἵνα πονῇ καὶ συμπονῇ μεθ’ ἡμῶν˙ μᾶς ἀγαπᾷ καὶ θυσιάζεται «πάλιν καὶ πολλάκις» καὶ ἑκουσίως, χύνει τὸ πανακήρατον Αὐτοῦ αἷμα, ἵνα μεταλαμβάνοντες ἡμεῖς, ἔχομεν ζωὴν αἰώνιον! Ο Κύριος εἶναι ὁ πλησίον, «ὁ ποιήσας καὶ ἔτι ποιῶν τὸ μέγα Αὐτοῦ ἔλεος μεθ’ ἡμῶν»! Ἡμῶν, οἵτινες, ἀποστασιοποιούμενοι ἀπ’ Αὐτοῦ καὶ σπεύδοντες, εἰς «ἀλλοτρίας ὁδοὺς ἀποτρέχειν», ἐπιβεβαιώνομεν ὅτι … δὲν ἐπιθυμοῦμεν τὴν οἵανδήποτε σχέσιν ἀγάπης μετ’ Αὐτοῦ! Θὰ ἤμεθα δὲ ἀπολύτως ὑπεύθυνοι διὰ τὴν περαιτέρω ἔκβασιν «τῶν πραγμάτων»! Εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ τραυματίου Ἰουδαίου, ὁ Σαμαρείτης προσέφερε τὰς ὑπηρεσίας τῆς ἀγάπης του, ἐφ’ ὅσον ὁ Ἰουδαῖος τὰς ἐδέχετο! Ἐπειδή, ὅμως, πολλάκις, ἡμεῖς ἢ τινὲς ἐξ’ ἡμῶν, ἀρνούμεθα πεισμωδῶς τὴν Θείαν βοήθειαν καὶ συνδρομήν, τότε θὰ ἰσχύσῃ ὁ Παροιμιώδης Λόγος, … «ἐπειδὴ ἐκάλουν καὶ οὐχ ὑπηκούσατε καὶ ἐξέτεινα λόγους καὶ οὐ προσείχετε, ἀλλὰ ἀκύρους ἐποιεῖτε ἐμᾶς βουλάς, τοῖς δὲ ἐμοῖς ἐλέγχοις οὐ προσείχετε, τοιγαροῦν κἀγὼ τῇ ὑμετέρᾳ ἀπωλείᾳ ἐπιγελάσομαι, καταχαροῦμαι δὲ ἡνίκα ἔρχηται ὑμῖν ὄλεθρος» (Παροιμ. Α΄ 24-26)!

Ἂς μὴν ἀρχίσωμεν τὰς γλοιώδεις ἀγαπολογίας, ὅτι, δῆθεν, ὁ Κύριος θὰ καταχαρῇ μὲ τὴν συντριβήν μας! Καλύτερον εἶναι νὰ ὑπακούσωμεν εἰς τὰς ἐν ἀγάπῃ προσκλήσεις Του, καὶ ἂς προστρέξωμεν ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς ἀγάπης Του, διὰ νὰ χαίρει μαζί μας ἐνισχύων ἡμᾶς εἰς τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν!

 

Ἐγὼ καὶ ὁ … πλησίον μου!

 

Εἶπον ὀλίγον πρίν, ὅτι, «ἡ ἀπάντησίς Του (Κυρίου πρὸς τὸν νομικόν), ἴσως εἶναι ἰδιαιτέρως δυσάρεστος καὶ ἐνοχλητική»! Τοῦτό δε ἐπιβεβαιώνεται ἐκ τῶν προειρημμένων! Ἐν προκειμένῳ ὁ νομικός, ἀλλὰ καὶ κατ’ ἐπέκτασιν ἅπαντες ἡμεῖς, θεωρῶμεν ἐκ τῆς τοιαύτης ἀπαντήσεως, θὰ ἔλεγον, τὴ ἀπόλυτον ἢ ἔστω τὴν μερικὴν ἐνοχήν μας! Διότι, τίς ἐξ ἡμῶν ἔδειξεν ποτὲ τὴν τοιαύτην καὶ τοσαύτην ἀγάπην πρὸς τὸν πλησίον; Ἐὰν ἐξαιρέσωμεν ἐλαχίστας, ὄντως, περιπτώσεις, Ἁγίων ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, οἵτινες, «μιμηταὶ γενόμενοι τῆς ἀγάπης τοῦ Κυρίου», ἐθυσίασαν κατὰ κυριολεξίαν, ἑαυτοὺς διὰ τὸν … πλησίον, οἱ πλεῖστοι, πέραν μιᾶς στοιχειώδους ὑλικῆς καὶ ψυχικῆς συμπαραστάσεως, δὲν ἠδυνήθησαν ἵνα διαθέσωσι οὐδὲν περισσότερον! Κάτι ἀντίστοιχον, μὲ τὰς συμπεριφοράς, τῶν … ἱερέως καὶ λευΐτου, οἵτινες, «γενόμενοι κατὰ τὸν τόπον, ἐλθόντες καὶ ἰδόντες, ἀντιπαρῆλθον»!

Ὄντως, ἀνατρέχοντες εἰς τὰ Ἁγιολόγια καὶ τὰ Συναξάρια, θὰ εὕρωμεν Ἁγίους καὶ Ἁγίας, οἵτινες καὶ περισυνέλεξαν πτωχοὺς καὶ ἀδυνάμους, καὶ τοὺς περιεποιήθησαν ὣς τοὺς οἰκείους των˙ θὰ εὕρωμεν ἐπίσης ἄλλους, οἵτινες ἐπώλησαν ἑαυτούς, προκειμένου ἵνα ἐλευθερώσωσιν ἠγορασμένους δούλους καὶ δούλας, καὶ ἔγιναν οἱ ἴδιοι δοῦλοι, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ πλησίον! Οὗτοι καὶ μόνον οὗτοι οἱ Ἅγιοι, θὰ ἠδύναντο νὰ μᾶς διδάξωσι διὰ τοῦ ἰδίου αὐτῶν παραδείγματος, τὸ «τί ἐστίν … ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»!

Ὅμως, ἐν προκειμένῳ, κρινόμενοι εἴμεθα … ἡμεῖς! Ἡμεῖς καλούμεθα, εἰς τὰ πρόσωπα τῆς παραβολῆς, ἵνα εὕρωμεν ἐκεῖνο τὸ ἀντιστοιχοῦν εἰς τὸν ἑαυτόν μας! Ἐπειδή δε, συνηθίζομεν ἵνα «δικαιώνωμεν ἑαυτούς», εἰς πᾶσαν περίπτωσιν, θὰ παρεκάλουν ἐν σεμνότητι καὶ ταπεινώσει, ἵνα ἀναζητήσωμεν τὴν … θέσιν μας, ἀναμέσον τῶν, … ἱερέως, λευΐτου, Σαμαρείτου καὶ τραυματίου, καὶ εὔχομαι ἵνα ἐν τέλει … «μείνωμεν εὐχαριστημένοι»!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

     Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

 

Με ποιον τρόπο ανοίγει η πόρτα για Κείνον;

 

Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2024

Εβδομαδιαίο  Φυλλάδιο 
«Για τους Γονείς της Ενορίας»

Ιερός Ναός Γενέσιον Τιμίου Προδρόμου Παραλίας Πατρών

Πατήστε πάνω στις φωτογραφίες για να διαβάσετε τα κείμενα

Νέο χόμπι

 

Ἡ … μετὰ θάνατον ζωή! - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

 

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ ΛΟΥΚΑ (3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024)

«Ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη» (Λουκ. ΙΣΤ΄ 22). 

«Ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν» (Ἑβρ. Θ΄ 27)!

 

Ἀφ’ ἧς στιγμῆς, φίλοι μου ἀναγνῶσται, ἕκαστος ἄνθρωπος γεννηθῇ ἐπὶ τῆς γῆς, εἶναι αὐτονόητον καὶ βεβαιότερον πάσης ἄλλης … ἀληθείας, ὅτι θὰ ἔλθῃ καὶ διὰ τοῦτον, ἡ στιγμὴ ἐκείνη καθ’ ἣν θὰ ἀναχωρήσῃ, καὶ θὰ ἀπέλθῃ, τὸ μὲν σῶμα αὐτοῦ εἰς «τὴν γῆν ἐξ ἧς προῆλθεν», ἡ δὲ ἀθάνατος ψυχή του εἰς τὰς Θείας Χείρας τοῦ Θεοῦ Πατρὸς καὶ Δημιουργοῦ ἡμῶν! Τοῦτο καταδεικνύεται, καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καὶ ὥραν καὶ στιγμήν, καὶ εἰς ἅπαντας, ἀνεξαιρέτως, τοὺς ἀνθρώπους! Ἀσχέτως ἡλικίας, καταγωγῆς, οἰκονομικῆς εὐμαρείας, χρώματος, ἀξιώματος …! Ἄνευ προτεραιότητος! Δηλαδή, οὐδεὶς προηγεῖται καὶ οὐδεὶς ἀκολουθεῖ! Βεβαίως, οἱ ἄνθρωποι τῆς προκεχωρημένης ἡλικίας, ἂς εἴπωμεν τὴν φρᾶσιν, ὅτι … εὑρίσκονται εἰς τὰς δυσμὰς τοῦ βίου των! Φαίνονται, ὅτι ἔχουσιν ἓν μικρὸν «προβάδισμα», διὰ τήν, ἐκ τούτου τοῦ βίου, ἀπόδρασιν˙ ποσάκις, ὅμως, οἱ τοιοῦτοι, δὲν εὑρέθησαν εἰς τὴν ἄκρως πικρὰν καὶ ὀδυνηρὰν θέσιν, καὶ ἐσυνόδευσαν εἰς τὰ κοιμητήρια, τὰ τέκνα των, ἀλλὰ καὶ ἔγγονα … οὐ μὴν δὲ καὶ δισέγγονα;

Τὸ κρίσιμον, ὅμως, ἐρώτημα, ἐν προκειμένῳ, εἶναι … «ἔχομεν, ἆραγε, ἀποδεχθεῖ καὶ συμβιβασθεῖ μὲ τὴν τοιαύτην ἀδυσώπητον πραγματικότητα;» Ἐρωτῶμεν δὲ τὸ τοιοῦτον ἐρώτημα, διότι, ἐνῶ ἡ ἀπάντησις θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρῇται αὐτονόητος καὶ καταφατική, - οὐχὶ μόνον θεωρῶντες, … διὰ θρησκευτικοῦ καὶ θεολογικοῦ πρίσματος, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ τοιούτου πρίσματος τῆς … κοινῆς λογικῆς, - δυστυχῶς, οἱ πλεῖστοι ἐξ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων, παρακάμπτωμεν ἑκουσίως τὴν τοιαύτην ἀδήριτον πραγματικότητα, καὶ πορευόμεθα εἰς τὴν ζωὴν ταύτην ὡς … «ἀθάνατοι»! Βεβαίως, ἐπειδὴ εἴμεθα ὄντως ἀθάνατοι, ὣς μαρτυρεῖ καὶ ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή, - ἀθάνατοι ψυχικῶς, - διευκρινίζομεν λέγοντες, ὅτι, προτιμῶντες τὴν ματαίαν ταύτην ζωήν, ζῶμεν ὡς ὁ ἄνους καὶ ἄφρων ἐκεῖνος πλούσιος! Πορευόμεθα, ἔχοντες πάντοτε ἐστραμμένην τὴν προσοχήν μας εἰς τὸ «αὔριον» καὶ τὸ «μεθαύριον» αὐτῆς, καὶ … «κτυποῦμε ξῦλο», ὅταν, ἀκούωμεν περὶ θανάτου καὶ ἐκ τῶν πραγμάτων, συναντῶμεν τὴν σκληρὰν πραγματικότητα!

 

Ἡ … μετὰ θάνατον ζωή!

 

Τὸ σημερινὸν εὐαγγελικὸν ἀνάγνωσμα, φίλοι μου, θὰ ἐλέγωμεν ὅτι εἶναι, ἀληθῶς, … «καταπέλτης»! Ὁμιλεῖ ὁ Κύριος καὶ Θεὸς ἡμῶν καὶ διὰ τοῦτο οἱ λόγοι Του, εἶναι ἀδιαπραγμάτευτοι καὶ ἀδιαμφισβήτητοι! Εἷς πλούσιος καὶ ἀνελεήμων, καὶ εἷς πτωχὸς καὶ πολύπαθος! Ζῶσι πλησίον ὁ εἷς πρὸς τὸν ἕτερον, καὶ ὁ πτωχός, ἔχει ἀνάγκην τὴν βοήθειαν τοῦ πλουσίου! Ὅμως, ὁ πλούσιος, καθημερινῶς, ἐπιδεικνύει ψυχρότητα, σκληρότητα καὶ ἀκαρδίαν εἰς τὸν ἀξιοθρήνητον πτωχόν! Δὲν τοῦ προσφέρει, οὐδὲ κἂν ἓν τεμάχιον ἄρτου …! Καθ’ ἡμέραν, ὁ ταλαίπωρος ἐκεῖνος πτωχός, «κυλίεται» κάτωθεν τῆς τραπέζης τοῦ πλουσίου καὶ συνάγει τὰ ψιχία ποὺ πίπτουσιν ἀπὸ τῆς πλουσίας ἐκείνης τραπέζης! Τρώγει ὀλιγώτερον, ἀκόμη καὶ ἐκείνων τῶν οἰκοσίτων ζώων τοῦ πλουσίου!

Ὡς ἦτο φυσικόν, ἦλθεν ὁ θάνατος ἐκ τῆς κακοπαθείας καὶ ἐνωρίτερον … τῆς ὥρας αὐτοῦ! Ἦλθεν, ὅμως οὗτος καὶ διὰ τὸν πλούσιον! Ἀργότερον μέν, ἀλλὰ … ἦλθεν! «Ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη»! Ὅσον καὶ ἂν περιεποιήθησαν τὰ τῆς κηδείας του, ὅσον καὶ ἂν ἐτιμήθῃ ὡς διακεκριμένος, … ἐτάφη καὶ οὗτος, ὡς καὶ ὁ πτωχός!

Ὅμως, … ἡ ζωὴ συνεχίζεται! Τοῦτο μᾶς διαβεβαιώνει ὁ Θεῖος λόγος! Ἡ ζωή, συνεχίζεται, καὶ διὰ τούς δύο τούτους … πρωταγωνιστάς! Καὶ ὁ πτωχός, - «ἐγένετο δὲ ἀποθανεῖν τὸν πτωχὸν καὶ ἀπενεχθῆναι αὐτὸν ὑπὸ τῶν ἀγγέλων εἰς τὸν κόλπον Ἀβραάμ», - ἀλλὰ καὶ ὁ πλούσιος, - «ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη. Καὶ ἐν τῷ ᾅδῃ ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, ὑπάρχων ἐν βασάνοις …», ἀπέθανον, ἀλλὰ «ἔτι ζῶσι»! Ἐπίτηδες, ὑπεγραμμίσαμεν τὰς φράσεις ἐκείνας αἵτινες βεβαιοῦσι τὴν τοιαύτην ΑΛΗΘΕΙΑΝ! Ὁ μὲν πολύπαθος πτωχός, εὑρίσκεται εἰς τὸν ὑπέροχον καὶ ἀπερίγραπτον τόπον τῆς ἀπολαύσεως τῶν δικαίων, ὁ δὲ ἀνάλγητος καὶ σκληρὸς πλούσιος, εὑρίσκεται εἰς τόπον μαρτυρίου καὶ ταλαιπωρίας! Ταλαιπωρίας … μονίμου καὶ ἀτελειώτου! Μαρτυρίου φοβεροῦ καὶ ὀδυνηροτάτου, - ὣς περιγράφει τοῦτο, ὁ ἁπλοῦς καὶ ἀληθὴς λόγος τοῦ Κυρίου!

 

Αἱ βασικαὶ ἀλήθειαι …!

 

α. Ὑπάρχουσι, - ἀσχέτως πρὸς τὰς «παρρηγόρους ἀγαπολογίας», αἵτινες τείνουσι νὰ καλύψωσι τὴν τοιαύτην ἀλήθειαν, καὶ προβάλλονται περισσότερον ὑπὸ ἐκκλησιαστικῶν καὶ δῆθεν ἀρμοδίων χειλέων! – καὶ Παράδεισος καὶ Κόλασις! Καὶ ἀντιστοίχως, ὑπάρχουσι, καὶ ἡ εὐφροσύνη καὶ ἀγαλλίασις τοῦ Παραδείσου, καὶ ἡ φρίκη καὶ ἀπερίγραπτος ὀδύνη τῆς κολάσεως!

β. Ἐκ τοῦ τρόπου διοὗτινος ἐπολιτεύθημεν εἰς τοῦτον τὸν κόσμον, θὰ ζήσωμεν τὴν μετὰ θάνατον ζωήν! Κατὰ τὸν τρόπον ὅντινα διορίζει σήμερον ὁ Διδάσκαλος καὶ Κύριος!

γ. Δὲν θὰ ὑπάρχῃ δυνατότης, διορθώσεως τῆς … πραγματικότητος! «Μεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν χάσμα μέγα ἐστήρικται, ὅπως οἱ θέλοντες διαβῆναι ἔνθεν πρὸς ὑμᾶς μὴ δύνωνται, μηδὲ οἱ ἐκεῖθεν πρὸς ἡμᾶς διαπερῶσιν»! Οὗτος ὁ λόγος, ἐπαληθεύει ταύτην τὴν πικρὰν ἀλήθειαν! Μετὰ τὸν σωματικὸν θάνατον, ἡ κατάστασις παγιοῦται, καὶ δὲν δύνανται, οὔτε οἱ μὲν νὰ πορευθῶσι πρὸς τοὺς δέ, ἀλλ’ οὔτε νὰ συμβῇ καὶ τὸ ἀντίστροφον!

δ. Τὰ βάσανα καὶ αἱ θλίψεις τῆς παρούσης ζωῆς, ἀποδεικνύονται ὠφέλιμοι εἰς τὴν αἰωνιότητα! Παραπονούμεθα καὶ γογγύζομεν διὰ τὰς θλίψεις αἵτινες μᾶς ἐπισκέπτονται κατὰ καιρούς, πλὴν ὅμως, - ὣς μᾶς διεβεβαίωνον οἱ σύγχρονοι Ἅγιοί μας, - θὰ ἔπρεπε νὰ χαιρώμεθα διὰ ταύτας καὶ νὰ τὰς θεωρῶμεν ὡς … παράσημα!

ε. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον θὰ μᾶς σώσῃ, δὲν εἶναι τὸ νὰ ἀναζητῶμεν … θαύματα εἰς τὴν ζωήν μας, ἀλλὰ ἡ ὑπακοή μας εἰς τὰ Θεῖα καὶ Ἅγια Λόγια τοῦ Θείου Νόμου τῆς Ἁγίας Γραφῆς!

Ταῦτα εἶναι, μερικὰ ἀπὸ τὰ διδάγματα ἅτινα μᾶς προσφέρει ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή! Διδάγματα, διὰ νὰ ἀντιληφθῶμεν τὴν οὐσίαν τῆς παρούσης ζωῆς καὶ τὴν ἀξίαν τῆς μελλούσης! Διδάγματα, διὰ νὰ συνειδητοποιήσωμεν ἐκεῖνο τὸ Παύλειον λόγιον … «οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. ΙΓ΄ 14). Διδάγματα, τέλος, διὰ νὰ παύσωμεν νὰ ἐπαναπαυώμεθα εἰς τὴν ματαιότητα τῆς παρούσης ζωῆς, καὶ νὰ ἀτενίσωμεν μὲ βεβαιότητα τὴν … μετὰ θάνατον!

Εἰς τὴν τοιαύτην βεβαιότητα «ἐστηρίχθησαν» πάντες οἱ Ἅγιοι, καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰώνιον ζωήν, ἐθυσίασαν καὶ ἀδιαφόρησαν διὰ τὰ … παρόντα, καὶ προετίμησαν τὴν … ζωὴν τοῦ πτωχοῦ Λαζάρου, προκειμένου νὰ ἐπιτύχωσι τῶν ἀγαθῶν τῆς ἀπολαύσεως!  

Πόσον, ἀληθῶς, πρόκειται ἵνα ἐκπλαγῶσι πικρῶς καὶ διαψευσθῶσιν, ἅπαντες ὅσοι περιεφρόνησαν τὰ μέλλοντα, χάριν τῶν παρόντων! Ἂς σκεφθῶμεν σωφρόνως, φίλοι μου, καὶ ἂς κοπιάσωμεν, κόπον μικρὸν καὶ ἀσήμαντον ἐδῶ εἰς τοῦτον τὸν κόσμον, ἵνα κερδίσωμεν, … «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α΄ Κορ. Β΄ 9)!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

      Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

Εφημερίδα "ΔΙΨΩ" ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2024

Δ Ι Ψ Ω

Από την Ελληνορθόδοξη Κοινωνία Προσώπων «ΔΙΨΩ»

Οκτώβριος 2024

Διαβάστε ολόκληρη την Εφημερίδα του Οκτωβρίου. 

Θα την βρείτε ΕΔΩ  σε μορφή ψηφιακού εντύπου.