Κυριακή 9 Ιουλίου 2023

Εβδομαδιαίο  Φυλλάδιο 
«Για τους Γονείς της Ενορίας»

Ιερός Ναός Γενέσιον Τιμίου Προδρόμου Παραλίας Πατρών

Πατήστε πάνω στις φωτογραφίες για να διαβάσετε τα κείμενα

Τι σημαίνει "Φασίστας";

 

Ποιο είναι το εμπόδιο στις Ιερατικές κλίσεις; - π. Ελευθέριος Χαβάτζας

Η εγκύκλιος της Δ.Ι.Σ του 1929 - Εμπόδιο στις Ιερατικές κλίσεις; - π. Ελευθέριος Χαβάτζας

  Όλοι ξέρουμε ότι για την Ιερωσύνη χρειάζονται η κλήση του Θεού και η κλίση του ανθρώπου.

Και βέβαια το πρώτο ζητούμενο είναι η “κλήση”, το κάλεσμα από το Θεό. Είναι όμως χρέος όλων μας να καλλιεργούμε στους νέους την “κλίση”, τη διάθεση και επιθυμία και να προλειαίνουμε το έδαφος στο οποίο οι νέοι ευκολώτερα θα ακούουν και θα δέχονται την κλήση του Θεού.

Είναι γεγονός ότι πάντοτε, αλλά και σήμερα ιδιαίτερα οι ιερατικές κλίσεις δεν είναι εύκολες. Οι λόγοι των δυσκολιών είναι διάφοροι. Λόγοι πνευματικοί, λόγοι που προέρχονται από το κοσμικό φρόνημα και άλλοι.

Εμείς θα περιορισθούμε σε ένα λόγο, που προέρχεται μέσα από την άνέλιξη της ζωής της Εκκλησίας.

Είναι η Εγκύκλιος της Διαρκούς Ιεράς συνόδου του 1929.

Πρέπει όμως πρώτα να επισημάνουμε το γεγονός ότι η έλλειψη εφημερίων παρατηρείται στον Έγγαμο Εφημεριακό Κλήρο. Εκεί άρα είναι και η ανάγκη καλλιέργειας Ιερατικών Κλίσεων.

Στον Άγαμο Κλήρο, που δρα στις πόλεις και μάλιστα στις μεγάλες, όχι μόνο δεν έχουμε ελλείψεις, αλλά αντίθετα έχουμε πληθώρα και προβληματική αύξηση.

Στην Αθήνα π.χ. το ένα τρίτο, ίσως και περισσότερο, των εφημερίων είναι άγαμοι κληρικοί, οι λεγόμενοι Αρχιμανδρίτες. Παρατηρείται μάλιστα το φαινόμενο πολλοί από τους “Αρχιμανδρίτες” αυτούς εφημερίους να καλλιεργούν μια υπέρβαση των εφημεριακών δικαιοδοσιών και ιερατικής εξουσίας, σαν να υπάρχει ενδιάμεσος βαθμός Ιερωσύνης μεταξύ Πρεσβυτέρου και Επισκόπου. Είναι φαινόμενο που παρατηρείται ιδιαίτερα στην Εκκλησία της Ελλάδος.

Πρόκειται για εκτροπή που νομίζουμε και τολμούμε να πούμε ότι έχει την αφετηρία της στην απόφαση και Εγκύκλιο του 1929 της Δ.Ι.Σ. (αριθμ. πρωτ. 695 / 10-12-1929).

Σεβόμεθα και τηρούμε τις αποφάσεις της Δ.Ι.Σ., αλλά οπωσδήποτε είναι επιδεκτικές κριτικής. Δεν είναι ασφαλώς αλάθητες και η ισχύς τους δεν είναι κατ' ανάγκην αιώνια.

Θα άξιζε να αναζητήσει κάποιος τους λόγους και τις συνθήκες που προκάλεσαν αυτή την απόφαση-εγκύκλιο.

Αν, λόγου χάριν, γράφτηκε για να ενισχύσει περιοδεύοντες Ιεροκήρυκες, Ηγουμένους Ιερών Μονών που τυχόν θα παρεπιδημούσαν στις πόλεις για πνευματικές αποστολές, η άλλους χαρισματούχους Ιερομονάχους, αν έτσι προέκυψε, θα λέγαμε καλώς έχει. Άλλωστε το 1929 πόσοι ήσαν οι Ιερομόναχοι στις πόλεις!

Σήμερα όμως η εγκύκλιος αυτή, που καθιερώθηκε λες και είναι δόγμα, δημιουργεί προβλήματα στη ζωή της Εκκλησίας.

Οι λόγοι που επικαλείται η Εγκύκλιος και το σκεπτικό της μοιάζουν να μην εύσταθούν σήμερα.

Αδύνατα σημεῑα τη Εγκυκλίου

α) Η Εγκύκλιος για να επιβάλει τους “Αρχιμανδρίτες” επικαλείται την προτροπή του Αποστόλου Παύλου στον Τιμόθεο (Α Τιμ., 5,17): “οι καλώς προεστώτες πρεσβύτεροι διπλής τιμής αξιούσθωσαν μάλιστα οι κοπιώντες εν λόγω και διδασκαλία”.

Αλλά άραγε οι “καλλώς προεστώτες” και “κοπιώντες...” είναι οπωσδήποτε οι εικοσιτριάχρονοι η τριαντάχρονοι η όποιας ηλικίας Αρχιμανδρίτες και μόνον αυτοί; Είναι δυνατό να ισχύει αυτό γενικά και μόνο επειδή είναι άγαμοι;

β) Είναι επίσης χαρακτηριστικό της Εγκυκλίου ότι αναγνωρίζει ότι “εν ταις των τιμητικών οφφικίων αναγραφαίς εν τοις Εκκλησιαστικοίς βιβλίοις, ουδαμού παρατίθεται το του Αρχιμανδρίτου”, “όπερ πάλαι μόνοις τοις Ηγουμένοις ... απενέμετο”. Παρά ταύτα η Εγκύκλιος θεσμοθετεί το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτου και χωρίς καμία παραδοσιακή βάση “η Δ.Ι. Σύνοδος ... αποφαίνεται ότι το του Αρχιμανδρίτου οφφίκιον ανώτερον εστι των λοιπών, των τοις Πρεσβυτέροις γενικώς απονεμομένων, ο δε τούτο φέρων, εν συλλειτουργία Πρεσβυτέρων, προηγείται και προεξάρχει συμφώνως ταις διατάξεσι του Εκκλησιαστικού Τυπικού”.

Αλλά ποιού Τυπικού, αφού η ίδια η Εγκύκλιος ομολογεί ότι “ουδαμού παρατίθεται το τοῡ Αρχιμανδρίτου” οφφίκιο. Και θα πούμε και πάλι. Αν το οφφίκιο θα αφορούσε περιοδεύοντες Ιεροκήρυκες η άλλους “Χαρισματούχους” Πρεσβυτέρους, που γνώρισε η πρώτη Εκκλησία, και που δεν ήσαν οι “Μόνιμοι Λειτουργοί”, αν θα αφορούσε τέτοιες περιπτώσεις, η Εγκύκλιος θα ήταν απόλυτα και αυτονόητα σεβαστή.

Όλοι, πιστεύω, οι εφημέριοι με χαρά και με ιδιαίτερη τιμή θα φιλοξενήσουν Αρχιμανδρίτες αύτών των περιπτώσεων.

γ) Η αναφορά της Εγκυκλίου στους “Πατέρες της Θεολέκτου Ζ' Οικουμενικής Συνόδου (Καν. ΙΔ) και στο γενικό Αποστολικό Επίταγμα “πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γενέσθω (Α' Κορ. Ι, 40)” -το σωστό είναι Α' Κορ. ΙΔ, 40 και το ρήμα “γινέσθω”-, δεν λέει τίποτε. Κάνει λήψη του ζητουμένου. Το “ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω” είναι αυτό που όλοι επιθυμούμε, σύμφωνα με την αρχαία πράξη της Εκκλησίας.

Συλλειτουργήσαμε στο Άγιο Όρος και αλλού με αγιορείτες Πατέρες και μας εντυπωσίασε ότι αρνήθηκαν να προπορευθούν με τη σταθερή θέση ότι η τάξη θέλει τα “πρεσβεία χειροτονίας”.

 

Συνέπειες της Εγκυκλίου

α) Θεωρούμε ότι βασική συνέπεια της Εγκυκλίου του 1929 είναι η περιθωριοποίηση του Εφημεριακού Κλήρου. Πολλοί Πρεβύτεροι, έγγαμοι τακτικοί εφημέριοι, εκμηδενίστηκαν από τις αυθαιρεσίες των εκτάκτων εφημερίων “Αρχιμανδριτών”. Η προσφορά τους υποβαθμίστηκε, μαράθηκε ο ζήλος τους και περιέπεσαν σε μια επαγγελματική ενασχόληση με τα εφημεριακά τους καθήκοντα.

Περιθωριοποιημένοι από τους κρατούντες, αυτοπεριθωριοποιήθηκαν και οι ίδιοι.

Ασφαλώς δεν είναι σωστό να φτάνει ο Ιερέας σε τέτοια κατάσταση. Όλοι όμως δεν έχουν την ίδια δύναμη αντίστασης στο κακό και επομένως υπαίτιος δεν είναι μόνο ο Ιερέας που ξεπέφτει, αλλά και εκείνοι που το οδηγούν στον ξεπεσμό και άρα και μία απόφαση-εγκύκλιος σαν αυτή του 1929.

β) Αυτού του φαύλου κύκλου και της υποβάθμισης του έγγαμου εφημερίου συνέπεια επίσης είναι ότι νέοι άνθρωποι, που έχουν την κλίση και ενδεχομένως και την κλήση (το κάλεσμα του Θεού στην Ιερωσύνη), αποφεύγουν η και αρνούνται να γίνουν Ιερείς, εφ' όσον είναι έγγαμοι.

Μπράβο σ' εκείνους που ξεπερνούν τον πειρασμό και τη δυσκολία, αλλά πάντως ο πειρασμός είναι υπαρκτός και η Διοίκηση της Εκκλησίας πρέπει να προβληματιστεί μήπως η Εγκύκλιος του 1929 θέτει “πρόσκομμα η σκάνδαλον” στους αδελφούς (Ρωμ 14,13), η μήπως “η Εξουσία (της Διοίκησης) πρόσκομμα γίνεται τοις ασθενούσιν” (Α'Κορ. 8,9).

Αναγκαίες είναι οι υπομνήσεις των Αγίων Πατέρων (Χρυσοστόμου: “Περί Ιερωσύνης”, Γρηγορίου του Θεολόγου: “Περί Φυγής”, κ.α.) για το ύψος της Ιερωσύνης, αλλά τα πράγματα στην Εκκλησία δεν είναι μόνο Θεία. Είναι θεανθρώπινα. Άρα δεν είναι δυνατόν να προβλέπονται οι ανθρώπινες πτυχές, όταν μιλούμε για καλλιέργεια Ιερατικών Κλίσεων.

Αφού ο Γάμος είναι Μυστήριο και η Εκκλησία μας από τη Α' Οικουμενική Σύνοδο εδικαίωσε τον έγγαμο και μάλιστα όχι μόνο πρεσβύτερο αλλά και Επίσκοπο, τότε

γ) Ας προσέξουμε ότι στην πράξη η Εκκλησία της Ελλάδος με τις πρακτικές που απορρέουν από το πνεύμα της Εγκυκλίου του 1929, με την περιθωριοποίηση του εγγάμου εφημεριακού κλήρου, ευνοεί την ολοκληρωτική Αγαμία του Κλήρου στ' αχνάρια του Παπισμού.

δ) Αξιοσημείωτο είναι επίσης το ότι αυτή η πληθώρα των Αγάμων Ιερέων στις πόλεις και η υπέρβαση Ιερατικής Εξουσίας ζημιώνει και τον γνήσιο Ορθόδοξο Μοναχισμό, στους χώρους του οποίου έχουμε γνωρίσει Αγίους Ιερομονάχους υψηλού και μεγάλου πνευματικού βεληνεκούς.

Συμπεράσματα

α) Παρατηρείται πράγματι έλλειψη εφημερίων. Η ανάγκη Ιερατικών Κλήσεων είναι υπαρκτή από το λόγο του Κυρίου (“ο θερισμός πολύς και οι εργάται ολίγοι” Ματθ. 9,37) μέχρι σήμερα.

β) Η ελλειψη Εφημερίων παρατηρείται στον Εγγαμο Εφημεριακό Κλήρο και εκεί το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ. Το πλήθος των Αγάμων Εφημερίων δεν είναι διατεθιμένοι να καλύψουν εφημεριακά κενά ούτε στην επαρχία, ούτε σε υποβαθμισμένες ενορίες των πόλεων, έστω και “προσωρινώς”, όπως θα ήθελε δια τους Αγάμους Εφημερίους ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος (1977, άρθρο 37, παράγρ. 2)

γ) την έλλειψη εγγάμων εφημερίων μεταξύ άλλων αιτίων, θεωρούμε ότι επιτείνει και η Εγκύκλιος του 1929, η οποία από τότε περιθωριοποίησε τον Έγγαμο Εφημεριακό Κλήρο, για τον οποίο σήμερα πια δίνεται η εντύπωση ότι είναι για καθήκοντα δεύτερης και τρίτης επιλογής, αφού σε κάθε σχεδόν ενορία στην Αθήνα υπάρχει η επιδιώκεται να υπάρχει ο “Αρχιμαδρίτης”, που θα κατευθύνει την Ενορία.

δ) Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος. Οι Έγγαμοι Εφημέριοι περιθωριοποιούμενοι, μετά από κάποιες αντιδράσεις εύστοχες η άστοχες, υποχωρούν χάριν της ειρήνης, αποδέχονται την πραγματικότητα και επιδίδονται σε χαμηλότερης προσφοράς Ιερατική Διακονία. Ωστόσο ο ίδιος ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας θέλει θεωρητικά τον τακτικό Εφημέριο (δηλαδή τον έγγαμο), τον θέλει να “προεδρεύει του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου”, να οργανώνει δηλαδή τη ζωή της Ενορίας. Θεωρία που παραβιάζεται σχεδόν πάντοτε από τη Διοίκηση, η οποία και έχει συντάξει τον Καταστατικό Χάρτη.

ε) Νομίζουμε λοιπόν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για αναθεώρηση της απόφασης-Εγκυκλίου του 1929 για τη ρύθμιση των εφημεριακών θεμάτων στις βάσεις της παράδοσης της Εκκλησίας, η οποία αναγνωρίζει τα πρεσβεία χειροτονίας, εφ ὅσον πρόκειται για Εφημερίους Αγάμους η Εγγάμους. Δηλαδή “ζητείται η θεσμική αποκατάσταση του Πρεσβυτέρου στην Ενορία”, όπως γράφαμε και παλαιότερα (“ΕΝΟΡΙΑ” τεύχη 889-899 / 1997-1998).

στ) Ο μακαριστός Αρχιμαδρίτης π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, διαπρεπής κανονολόγος και ένας από τους εκλεκτούς Ιερομονάχους, που ευτύχησα να γνωρίσω και να ωφεληθώ, μεταξύ των πολλών έχει δημοσιεύσει και την μελέτη: “Μοναχικός και Άγαμος Κοσμικός Κλήρος” (Αθήναι 1963). Στη μελέτη αυτή δείχνει ιστορικά ότι η Εκκλησία είχε πάντοτε Κληρικούς και Εγγάμους και Μοναχούς αλλά και Αγάμους στον κόσμο. Δέχεται ότι έχει επικρατήσει ο όρος Αρχιμαδρίτης “ψιλώ ονόματι” για εκείνους που δεν είναι άρχοντες Μάνδρας, για τους Εφημερίους Ιερομονάχους.

Υποστηρίζει όμως και πολύ πειστικά ότι “δεν πρέπει να υπάρχωσι διακρίσεις τιμητικαί a priori, αναλόγως δηλαδή της τάξεως εκάστου. Αι διακρίσεις δέον να απονέμωνται αναλόγως της προσωπικής αξίας εκάστου”(σελίδα 41).

Και υιοθετεί τη θέση ότι “εάν δι' οιονδήποτε λόγον θα επετρέπετο και η ύπαρξις απλώς αγάμων Ιερέων, ούτοι, λαμβανόμενοι πλέον ουχί εκ των Μοναστηρίων, αλλ' εκ του κόσμου, καθ' ον τρόπον και έγγαμοι, θα ηκολούθουν φυσικά την ενοριακήν σειράν και τάξιν”(σελίδα 30).

Πόσο διαφορετικά συμβαίνουν σήμερα, όταν νεαροί “Αρχιμανδρίτες”, χωρίς καμία ουσιαστική προϋπόθεση, ασύστολα παραγκωνίζουν πολιούς Πρεσβυτέρους της Εκκλησίας, που μπορεί να υπήρξαν και “καλώς προεστώτες” και να εκοπίασαν “εν λόγω και διδασκαλία”!

ζ) Την ίδια θέση με τον π. Επιφάνιο έχει και ο μακαριστός Μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων Καρανικόλας. Σε Εγκύκλιό του με αριθ. πρωτ. 810/10-6-1992 εντέλλεται: “Δια τούς ψιλώονόματι, τιτουλαρίους Αρχιμαδρίτας, ήτοι δια τους Εφημερίους Αρχιμανδρίτας, θα ισχύουν απαρεγκλίτως τα πρεσβεία χειροτονίας μεταξύ αυτών και των Πρωτοπρεσβυτέρων”.

η) Προσωπικά θεωρούμε ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο να εκλείψουν πλήρως τα οφφίκια, τα οποία άλλοτε είχαν περιεχόμενο, σήμερα όμως έχουν καταντήσει προνόμια, που χρησιμοποιούνται συχνά για να προβάλλουν τους ημετέρους και να ταπεινώνουν τους ανεπιθύμητους.

Τα Πρεσβεία της Χειροτονίας είναι αρκετά για το “ευσχημόνως και κατά τάξιν”. Ένα Σταυρό, που είναι το καύχημα όλων των πιστών, θα μπορούσαν να φέρουν αδιάκριτα όλοι οι Ιερείς.

θ) Ο γράφων είμαι πλέον απόμαχος -συνταξιούχος. Όσα γράφουμε συνθέτουν ενδιαφέρον για την πορεία των Εκκλησιαστικών μας πραγμάτων στο θέμα των Ιερατικών Κλίσεων. Θα δηλώσω και πάλι ότι εγνώρισα αγίους Ιερομονάχους και δοξάζω το Θεό.

Καλώ λοιπόν τους καλούς μας Ιερομονάχους σήμερα, να αντιμετωπίσουν με ευθύτητα και με αγάπη -όχι δίκην ελεημοσύνης, αλλά δικαιοσύνης και ευταξίας – το θέμα που διαπραγματευόμαστε και να συντελέσουν σωστά στις Ιερατικές κλίσεις.

Με σεβασμό δε παρακαλώ και τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας, να επανεξετάσουν την απόφαση-'Εγκυκλιο του 1929, για να βοηθήσουμε όλοι στην καλλιέργεια των Ιερατικών Κλήσεων.

Έχοντας στο νου μου το προς Φιλιππισίους 2, 6-7 του Αποστόλου Παύλου, παρακαλώ, ας αφήσουμε τον έγγαμο Πρεσβύτερο να διεκδικήσει όσα του πρέπουν ως “ουχ αρπαγμόν”, αλλά δικαιωματικά. Έτσι θα του μένει περιθώριο να “κενώνει εαυτόν” με ελευθερία και αυτόβουλα, να επιδιώκει δηλαδή την αρετήν της ταπείνωσης, την οποία όλοι χρειαζόμαστε, έγγαμοι και άγαμοι.

Η αποδοχή εξουθένωσης δεν είναι αρετή, αλλά δουλεία και ο δούλος δεν μπορεί να είναι υπεύθυνος πνευματικός οδηγός.

Πρωτοπρεσβύτερος  Ελευθέριος Χαβάτζας

Πανηγύρι Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Παραλίας Πατρών 2023

Κυριακή 2 Ιουλίου 2023

Εβδομαδιαίο  Φυλλάδιο 
«Για τους Γονείς της Ενορίας»

Ιερός Ναός Γενέσιον Τιμίου Προδρόμου Παραλίας Πατρών

Πατήστε πάνω στις φωτογραφίες για να διαβάσετε τα κείμενα

Ποίους καὶ … πῶς δοξάζει ὁ Θεός; - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΔΕΥΤΕΡΑ ΚΥΡΙΑΚΗ (18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023)

«δόξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν» (Ρωμ. Β΄ 10)

 

Δόξα, τιμὴ καὶ εἰρήνη.

Συμφώνως πρὸς τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα, καὶ αἱ τρεῖς αὗται καταστάσεις, ἀκούονται ἰδιαιτέρως γλυκεῖαι καὶ θελκτικαί! Εἶναι αἱ καταστάσεις ἐκεῖναι αἵτινες «ἀναβιβάζουσι» τὸν ἄνθρωπον εἰς δυσθεώρητα καὶ φανταστικὰ ὕψη καὶ τὸν κάνουν ἵνα αἰσθάνεται … Θεός! Διὰ τῶν τοιούτων καταστάσεων … ἐπλανήθησαν καὶ πλανῶνται οἱ ἄρχοντες καὶ αὐτοκράτορες καὶ πλανητᾶρχαι, καὶ ἐθεώρησαν ἑαυτοὺς … ὑπεράνω τῶν ἄστρων, ἕως ὅτου … ἔπεσον καὶ ἐξηφανίσθησαν! «Δίκαιον ὑποτάσσεσθαι τῷ Θεῷ καὶ μὴ θνητὸν ὄντα ἰσόθεα φρονεῖν ὑπερηφάνως» (Β΄Μακ. Θ΄ 12), παρεδέχθη ὁ ὑπερφίαλος ἐκεῖνος Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανὴς, ὅταν ἔβλεπεν τήν, ἐκ τοῦ Θεοῦ, συντριβήν του!

Ἐκεῖνος, ὅμως, ὅστις ἠδυνήθῃ ἵνα ὑπερβῇ ταύτας τὰς ματαίας δόξας καὶ τιμάς, θὰ ἐλέγωμεν ὅτι … πλησιάζει πρὸς τὸν Θεόν! Ὅπως ὁ Κύριος ἐδῶ ἐπὶ τῆς γῆς, ἀπέφυγε τοὺς ἐπαίνους καὶ τὰς δόξας καὶ τὰς τιμὰς καὶ τὰς κολακείας, τὸ ἴδιον ἀκριβῶς συνέστησεν καὶ πρὸς τούς, καθ’ ἑκάστην ἐποχήν, μαθητάς Του! Τοῦτο ἀκούομεν ἐκεῖ εἰς τὴν ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίαν Του, ὅταν λέγει καὶ πρὸς τοὺς μαθητάς Του ἀλλὰ καὶ πρὸς τὸν λαόν, «οὐαὶ ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἴπωσι πάντες οἱ ἄνθρωποι· κατὰ τὰ αὐτὰ γὰρ ἐποίουν τοῖς ψευδοπροφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν» (Λουκ. ΣΤ΄ 26)! Μόνον ἐκεῖνοι οἱ Ἅγιοι οἵτινες ἐπεπόθησαν ἐκ καρδίας τὴν δόξαν τῆς Οὐρανίου Βασιλείας, ἠρνήθησαν καὶ ἀπέφυγον, τὰς ἐφημέρους ἀνθρωπίνας τιμὰς καὶ δόξας!

Ὅμως ποῖος ἐκ τῶν κοσμικῶν ἀνθρώπων, ἀλήθεια, δὲν ἐπεθύμησε τὰς ὡς ἄνω «ἰδανικὰς» καταστάσεις; Ποῖος εἶναι ἐκεῖνος ὅστις δὲν ἐπεδίωξεν καὶ εἰσέτι δὲν ἐπιδιώκει ἵνα βιώσῃ ταύτας; «Τὸ χρῆμα πολλοὶ ἐμίσησαν, ἀλλὰ τὴν δόξαν, οὐδείς», λέγει ἡ γνωστὴ αὕτη παροιμιώδης φρᾶσις, καὶ ἀσφαλῶς ἐκφράζει μίαν ἀναντίρρητον πραγματικότητα! Εἰδικῶς, ἐκεῖνοι οἱ ἄνθρωποι, οἱ ἠδικημένοι καὶ τεταπεινωμένοι ἀδίκως, - καὶ ὄχι μόνον οὗτοι! - «ὀνειρεύονται» καὶ φαντάζονται τὴν ὥρα κατὰ τὴν ὁποίαν θὰ δοθῇ καὶ εἰς τούτους ἡ «εὐκαιρία» καὶ θὰ δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων! Τὰ ἴδια, βεβαίως, θὰ ἐλέγομεν καὶ διὰ τὴν … τιμήν, ἐφ’ ὅσον καὶ αὕτη, ταὐτίζεται, σχεδόν, μὲ τὴν δόξαν! Ἡ μία κατάστασις ἀκολουθεῖ ἢ ἀκολουθεῖται ἀπὸ τὴν ἄλλην καὶ συμπληρώνουσιν ἀλλήλας! Ἓν ἁπλοῦν βλέμμα εἰς ἅπαντας τούτους τοὺς «δοξαζομένους» ἐκ τῶν ἀνθρώπων, … καταδεικνύει τὴν αὐταπάτην καὶ δῆθεν ἀνωτερότητα τὴν ὁποίαν, θέλουσιν οὗτοι, νὰ ἐπιβάλουσιν εἰς ἅπαντας!

Ἐν προκειμένῳ, ὅμως, - καὶ τοῦτο εἶναι σαφές, - περὶ ἄλλης δόξης καὶ τιμῆς καὶ εἰρήνης, ὁμιλεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ἀναφέρεται εἰς τὰς τοιαύτας τὰς ὁποίας παρέχει ὁ Κύριος εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἐργάζονται τὸ ἀγαθὸν καὶ τὴν ἀρετὴν καὶ ἀφιερώνουσιν ἑαυτοὺς εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Κυρίου!

 

Ποίους καὶ … πῶς δοξάζει ὁ Θεός;

Εἶναι γνωστόν, - καὶ τοῦτο βλέπομεν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφήν, - ὅτι ὁ Κύριος ἀγαπᾷ τοὺς πάντας μὲ τὴν ἰδίαν ἀγάπην, καὶ θέλει ἵνα σωθῶσι πάντες οἱ ἄνθρωποι! «τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθ. Ε΄ 45), ἀναφέρει σχετικῶς μὲ τὴν πατρικήν Του ἀγάπην, καὶ … «ὃς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α΄ Τιμ. Β΄ 4), μᾶς βεβαιοῖ ὁ Θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος, ἀναφερόμενος εἰς τὴν Θείαν θέλησιν διὰ τὴν σωτηρίαν πάντων τῶν ἀνθρώπων! Ἑπομένως, καὶ τὴν αἰώνιον Δόξαν καὶ Τιμήν, εἶναι πρόθυμος ἵνα παρέχῃ εἰς ἅπαντας ὅσους ἐπιθυμοῦσι ταύτας καὶ κοπιῶσι καὶ ἀγωνίζονται …! Οὕτω, βλέπομεν, ὄντως, ἐκείνους ποὺ ἠγάπησαν τὸν Θεόν, παρ’ ὅτι οἱ ἄνθρωποι τοὺς περιθωριοποίησαν καὶ τοὺς ὕβρισαν καὶ τοὺς ἐκακοποίησαν ποικιλοτρόπως, νὰ παραμένουσιν εἰς τὰς συνειδήσεις τῶν πιστῶν … αἰώνιοι καὶ ἀθάνατοι, καὶ ὁ χρόνος, νὰ μὴν δύναται νὰ τοὺς … διαγράψῃ!

Αἰῶνες παρῆλθον καὶ παρέρχονται, καί, ἐνῶ, οἰκεῖα καὶ προσφιλῆ μας πρόσωπα, ἀναχωροῦντα ἀπὸ τὸν κόσμον τοῦτον, διεγράφησαν ἀπὸ τὴν μνήμην καὶ τὴν καρδίαν μας, … Ἅγιοι ἄνθρωποι, οἵτινες ἐθυσίασαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, καὶ οἵτινες ἐπεδίωξαν – φεύγοντες τὴν δόξαν καὶ τὴν τιμὴν τῶν ἀνθρώπων - νὰ τοὺς … ξεχάσουν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ τοὺς ἐνθυμῇται ὁ Κύριος, βλέπομεν ὅτι … συντηροῦνται εἰς τὰς καρδίας μας, καὶ μένουσι ζῶντες καὶ ἐπιθυμητοί, καὶ κτίζονται ναοὶ εἰς τὴν μνήμην των, καὶ δίδονται τὰ ὀνόματα τούτων εἰς διαρκῆ ἐνθύμησιν καὶ διατήρησιν! Πόσοι αἰῶνες, ἆρα, παρῆλθον, ἀπὸ τὰ μαρτύρια καὶ τοὺς θανάτους τόσων χιλιάδων Ἁγίων, καὶ ὅμως οἱ Ἅγιοι οὗτοι, πέραν τῆς δόξης ποὺ ἀπολαμβάνουσι εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ Παραδείσου, διατηροῦνται καὶ εἰς τὰς καρδίας μας … καὶ δίδομεν τὰ ὀνόματά των εἰς τὰ τέκνα ἡμῶν καὶ κρατῶμεν τὰ πρότυπά των ὡς ὑποδείγματα ζωῆς!

Ποία ἦτο ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, κατὰ τὴν γνώμην ἐκείνων οἵτινες τὴν ἐγνώρισαν προσωπικῶς, ἐν ὅσῳ εὑρίσκετο ἐδῶ εἰς τὴν γῆν; Μία ἁπλῆ καὶ ἄσημος καὶ πτωχὴ κορασίς, ἥτις διῆγεν ἀμέμπτως καὶ θεαρέστως τὸν βίον της! Ποῖος ἐκ τῶν πατριωτῶν της καὶ τῶν γνωστῶν της θὰ ἠδύνατο ἵνα φαντασθῇ τὴν δόξαν τὴν ὁποίαν τὴν … ἐδόξασε καὶ τὴν δοξάζει ὁ Θεός; Μεγαλύνεται ὡς ἡ «τιμιωτέρα τῶν χερουβείμ καὶ ἐνδοξωτέρα ἀσυγκρίτως τῶν σεραφείμ», καὶ ἅπασαι αἱ γεννεαὶ τῶν ἀνθρώπων, Τὴν προσκυνοῦσιν ὡς μητέρα τοῦ Θεοῦ! Τὴν ἰδίαν, ἀναλόγως, «προαγωγήν», ἔδωκεν ὁ Κύριος καὶ εἰς ἅπαντας τοὺς Ἁγίους Του, καὶ ἀνήγαγε τούτους ἐκ τῆς κατὰ κόσμον, μικρότητος καὶ ἀσημότητός των, εἰς … Ἀποστόλους, καὶ ἐνδόξους, καὶ μεγάλους, καὶ ὁσίους, καὶ πατέρας, καὶ διδασκάλους!

Πολλοὶ ἐπεδίωξαν ἵνα ἐπιτύχωσι τὰς τιμὰς καὶ τὰς δόξας τῶν Ἁγίων, ὅμως, ὅσον καὶ ἂν ἀνυψώθησαν ἐπὶ τῆς γῆς, τοσοῦτον … ἐξεχάσθησαν προϊόντος τοῦ χρόνου!

 

«Ἐγὼ εἶπα· θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ῾Υψίστου πάντες» (Ψαλμ. ΠΑ΄ 6)!

Τοῦτον τὸν Λόγον εὑρίσκομεν εἰς τὸ ἱερὸν βιβλίον τῶν Ψαλμῶν, ἀλλὰ καὶ τοῦτον τὸν ἴδιον, χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ Διδάσκαλος, εἴς τινα ἀντιπαράθεσίν Του μετὰ τῶν Φαρισαίων (Ἰωάν. Ι΄ 34)! Διὰ τοῦ λόγου δὲ τούτου, δεικνύει ὁ Διδάσκαλος, ἀκριβῶς τοῦτο τὸ ὁποῖον διερευνῶμεν! Ὅτι ἅπαντες εἴμεθα … «δυνάμει, Ἅγιοι»! Δι’ ἅπαντας τοὺς θέλοντας καὶ ἀγωνιζομένους ἰσχύουσιν αἱ, ὡς ἄνω, ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ! Οὐδεὶς προωρίσθῃ ἢ προορίζεται ἐκ τοῦ «θέλοντος πάντας σωθῆναι», διὰ τὴν ἀπώλειαν καὶ τὴν αἰωνίαν κόλασιν! Ἅπαντες οἱ … δεδοξασμένοι, περὶ τῶν ὁποίων προείπομεν, ἄνθρωποι ἦσαν καὶ ἐξ ἀνθρώπων ἐγεννήθησαν, ὡς καὶ ἡμεῖς!

Συνεπῶς ἂς ἐννοήσωμεν τοῦτο, καὶ ἂς … «κατὰ σκοπὸν διώκ(ομεν) ἐπὶ τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Φιλιπ. Γ΄ 14), κατὰ τὸν Ἀποστολικὸν λόγον! Εἴθε δὲ νὰ ἐπιτύχωμεν τοῦτον τὸν ὡς ἄνω σκοπόν, διὰ τῆς Ἀγάπης καὶ Χάριτος τοῦ Κυρίου ἡμῶν! Ἀμήν!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

      Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

Ανέκδοτο: έξυπνες διατροφικές συμβουλές

 

Οἱ ἅγιοι πάντες … ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν - π. Τιμόθεος Παπασταύρου

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023) 

«Οἱ ἅγιοι πάντες … ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν» (Ἑβρ. ΙΑ΄ 33). 

Ἐπαγγελίαι!

«Ἐπαγγελίαι», εἶναι αἱ ὑποσχέσεις τὰς ὁποίας ὑπεσχέθῃ, ἀλλὰ καὶ ὑπόσχεται ὁ Θεὸς εἰς τὸν ἄνθρωπον! Εἶναι αἱ ὑποσχέσεις ἐκεῖναι, διὰ τῶν ὁποίων, ἀφ’ ἑνὸς ὁ Κύριος προσεπάθησε ἵνα συγκρατήσῃ τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπον ἀπὸ τὴν ὁλοσχερῆ κατάπτωση καὶ καταστροφική του πορεία πρὸς τὴν ἁμαρτία, καὶ ἀφ’ ἑτέρου, διὰ νὰ δίδῃ εἰς τοῦτον τὴν αἰσιόδοξον προοπτικήν, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πλησίον του καὶ ἐγγυᾶται εἰς τοῦτον ἓν λαμπρὸν καὶ σωτήριον μέλλον! Τοιαύτας «ἐπαγγελίας» εὑρίσκομεν, εἰς τὰ ἱερὰ Βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ποὺ ἄλλοτε διὰ τοῦ ἰδίου Του Νόμου, ὁ Κύριος, ἄλλοτε διὰ τῶν Ἁγίων καὶ δικαίων, καὶ ἄλλοτε διὰ τῶν ἐπισήμων προφητῶν Του, προειδοποιεῖ τὸν Ἑβραϊκὸν λαόν, εἴτε διὰ μελλούσας συμφοράς, ἕνεκα τῆς ἀποστασίας καὶ ἀπιστίας των, εἴτε ὅμως, καὶ διὰ … δόξας καὶ ἐπιτυχίας, ἐὰν καὶ ἐφ’ ὅσον παραμένῃ οὗτος (ὁ λαὸς) πιστὸς εἰς τὰ Θεῖα προστάγματα! Τοιαῦται, ὅμως, Θεῖαι ἐπαγγελίαι, ὑπάρχουσι καὶ εἰς τὴν Καινὴν Διαθήκην, τὰς περισσοτέρας τῶν ὁποίων εὑρίσκομεν εἰς τὸ προφητικὸν βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου! Καὶ ἐδῶ, εἰς τὴν Καινὴν Διαθήκην, αἱ προειδοποιήσεις τοῦ Θεοῦ εἰς ἡμᾶς, - εἴτε ἐκ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, εἴτε ἐκ τοῦ ἰδίου Αὐτοῦ στόματος, - «κινοῦνται» εἰς τὰ ἴδια πλαίσια καὶ προμηνύουσι καὶ … ἀγαθὰ ἀλλὰ καὶ … δεινά!

Ὅταν οἱ ἄνθρωποι ὑπόσχονται, πολλάκις δὲν τηροῦσι τὰς ὑποσχέσεις των! Εἴτε διότι εἰς τὰς ὑποσχέσεις των πολλάκις ὑπερβάλλουσι καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀδυνατοῦσιν  ἵνα πράξωσι κατὰ τὰ ὑπεσχημένα, εἴτε διότι, σκοπός των εἶναι ἡ ἐξαπάτησις καὶ τὸ οἷονδήποτε κέρδος, εἴτε καὶ διὰ ποικίλους ἄλλους λόγους, … ἀποδεικνύονται ἀναξιόπιστοι! Ὅμως ὁ Κύριος καὶ Θεός, πάντοτε ἐφάνη καὶ ἀπεδείχθῃ πιστὸς εἰς ὅσα ὑπεσχέθη! Οὐχὶ μόνον δὲ … ἐφάνη πιστός, ἀλλὰ καὶ μᾶς ἐγγυᾶται … ὅτι πάντοτε θὰ εἶναι συνεπὴς εἰς τὴν … ἀγάπην Του πρὸς ἡμᾶς! «Πιστὸς Κύριος ἐν πᾶσι τοῖς λόγοις αὐτοῦ καὶ ὅσιος ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις αὐτοῦ» (Ψαλμ. ΡΜΔ΄ 13^α), μᾶς διαβεβαιοῖ ὁ ψαλμωδός! Ὄντως δε, καθ’ ἅπασαν τὴν πορείαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, κυρίως εἰς τὴν πρὸ Χριστοῦ ἐποχήν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν μετὰ Τοῦτον, ὑπερβαλλόντως καὶ μὲ πολλὰ περισσότερα τῶν ὅσων ὑπεσχέθη, - θὰ ἐλέγωμεν, - ἐτήρησεν τὰς τοιαύτας ὑποσχέσεις καὶ «ἐπαγγελίας»!

 

Ἡ πραγμάτωσις τῶν Θείων ἐπαγγελιῶν!

Πέραν τῶν ἀμέσων ἐκείνων ἐνεργειῶν, διὰ τῶν ὁποίων, ὁ Ἅγιος Θεός, παρενέβῃ εἰς τοὺς ἀνθρώπους ἐκπληρῶν τὰς ὑποσχέσεις Του, - ὡς, ἐπὶ τοῦ ὄρους Χωρήβ, ὅτε ἔδωκεν τὸν Νόμον Του εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἢ διὰ τῶν δέκα πληγῶν τοῦ Φαραώ, ἢ ἐπὶ βασιλέως Ἐζεκίου, ὅτε ἐθανάτωσεν ἑκατὸν ὀγδοήκοντα πέντε χιλιάδας ἐχθρικῶν στρατευμάτων, ἢ ἐπὶ Ἠλιοῦ τοῦ προφήτου ὅτε κατέπεμψεν πῦρ ἐξ οὐρανοῦ … καὶ ἄλλων παμπόλλων, - παρενέβη καὶ διὰ τῶν πεφωτισμένων προφητῶν Του, ἀλλὰ καὶ διὰ πολλῶν ἁγίων καὶ δικαίων! Τοῦτο δυνάμεθα ἵνα διαπιστώσωμεν, ἐὰν ἀνατρέξωμεν εἰς τὰ θεόπνευστα βιβλία τῶν προφητῶν, τὰ ὁποῖα γέμουσι κυριολεκτικῶς, ἐκ τῶν τοιούτων ὑποσχέσεών Του! Οὗτοι οἱ θεοφόροι προφῆται καὶ δίκαιοι, «ἔφερον» τὸν Θεῖον Λόγον εἰς τοὺς ἐκτρεπομένους Ἰσραηλίτας, καὶ πολλάκις ὑφίσταντο σκληρὰ μαρτύρια ἀλλὰ καὶ θανάτους ὀδυνηρούς, ὑπερασπιζόμενοι τὰ … Θεῖα Λόγια!

Οὗτοι οἱ Ἅγιοι, (οἱ προφῆται καὶ Δίκαιοι εἰς τὴν Παλαιὰν Διαθήκην, ἀλλὰ καὶ Ἀπόστολοι καὶ πατέρες καὶ ὅσιοι καὶ μάρτυρες εἰς τὴν Καινήν,) εἶναι ἐκεῖνοι, περὶ τῶν ὁποίων ἐν προκειμένῳ ἀναφέρεται ὁ Ἀπόστολος Παῦλος! Εἶναι ἐκεῖνοι οἵτινες, ἐφάνησαν ἄξιοι ἵνα ἐνεργήσῃ δι’ αὐτῶν ὁ Θεός, καὶ πραγματοποιήσῃ τὰς ὑποσχέσεις Του! Οὕτω, βλέπομεν, πολλὰς τοιαύτας ἁγίας μορφάς, διὰ τῶν ὁποίων ἐνεργεῖ ὁ Κύριος τὰς σωτηριώδεις ὑποσχέσεις Του! Ἐπὶ παραδείγματι, ὑπεσχέθῃ ὁ Διδάσκαλος Ἰησοῦς Χριστός, ὅτι … «ἐγὼ ἀποστέλλω πρὸς ὑμᾶς προφήτας καὶ σοφοὺς καὶ γραμματεῖς, καὶ ἐξ αὐτῶν ἀποκτενεῖτε καὶ σταυρώσετε, καὶ ἐξ αὐτῶν μαστιγώσετε ἐν ταῖς συναγωγαῖς ὑμῶν καὶ διώξετε ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν, ὅπως ἔλθῃ ἐφ᾿ ὑμᾶς πᾶν αἷμα δίκαιον ἐκχυνόμενον ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ τοῦ αἵματος Ἄβελ τοῦ δικαίου ἕως τοῦ αἵματος Ζαχαρίου υἱοῦ Βαραχίου, ὃν ἐφονεύσατε μεταξὺ τοῦ ναοῦ καὶ τοῦ θυσιαστηρίου. Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἥξει ταῦτα πάντα ἐπὶ τὴν γενεὰν ταύτην» (Ματθ. ΚΓ΄ 34-36)! Οὗτοι δὲ οἱ προφῆται καὶ οἱ σοφοί, ἦσαν σαφῶς οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι! Διὰ τούτων τῶν μαθητῶν Του, πραγματοποιεῖ τὴν … «ἐπαγγελίαν» Του!

 

Αἱ «ἐπαγγελίαι» τοῦ Θεοῦ διὰ τὰς … ἡμέρας ἡμῶν!

Ἂς μὴ θεωρήσωσι κάποιοι ἐκ τῶν ἀναγνωστῶν, ὅτι θὰ ἐπιχειρήσωμεν εἰς ταύτην τὴν παράγραφον, ἵνα ἑρμηνεύσωμεν καὶ ἀσχοληθῶμεν, μὲ τὰ … «μέλλοντα γίνεσθαι»! Ταῦτα θὰ ἀποκαλύψωσιν οἱ καιροὶ καὶ οἱ χρόνοι, κατὰ τοὺς ὁποίους ἔχει ὁρίσει ὁ Πανάγιος Θεός! Τὰ ὅσα μέλλουσιν ἵνα συμβῶσι, τὰ γνωρίζει μόνον Ἐκεῖνος Ὅστις γνωρίζει τὰ μέλλοντα καὶ πολλάκις καθορίζει ταῦτα! Ὅσοι προσεπάθησαν ἵνα ἑρμηνεύσωσι καὶ προαναγγείλωσι ταῦτα τὰ μέλλοντα, ἐξετράπησαν εἰς αἱρέσεις καὶ πλάνας καὶ κατεδίκασαν ἑαυτοὺς εἰς τὴν αἰώνιον καταδίκην! Ὄχι, λοιπόν! Περὶ τῶν μελλόντων, μόνον ὁ Θεὸς ἔχει … γνῶσιν καὶ ἄποψιν!

Εἰς ἡμᾶς, ὅμως, τοὺς ζῶντας εἰς τὰς ἐσχάτας ταύτας ἡμέρας, ἐπέτρεψεν ὁ Κύριος, ἵνα, πρῶτον μὲν διὰ τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας, δεύτερον δὲ καὶ διὰ συγχρόνων Ἁγίων μορφῶν, βλέπομεν πραγματοποιουμένας τὰς ὑποσχέσεις καὶ «ἐπαγγελίας» τοῦ Θεοῦ! Πολλὰ ἐξ ἐκείνων τὰ ὁποῖα ἐπροφητεύθησαν καὶ ὑπ’ Αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ τὰ ὁποῖα μελετῶμεν εἰς τὸ ἱερὸν βιβλίον τῆς «Ἀποκαλύψεως», … βλέπομεν νὰ συμβαίνουσι σήμερον! Οἱ Ὅσιοι τῆς ἐποχῆς μας, Παΐσιος καὶ Πορφύριος ἀλλὰ καὶ πολλοὶ ἀκόμη, … «ἐπέτυχον» τῶν τοιούτων «ἐπαγγελιῶν» καὶ ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ, καὶ ἡμεῖς ἐθεωρήσαμεν καὶ ἐγνωρίσαμεν τοὺς ἁγίους καὶ δικαίους τούτους ἀνθρώπους! Προσεγγίσαμεν καὶ ἠκούσαμεν τούτους, οἵτινες ἐμφορούμενοι ὑπὸ τοῦ Θείου Πνεύματος, ὡμίλησαν καὶ μᾶς ἐπληροφόρησαν, καὶ διήγειραν τὰ καρδίας ἡμῶν …! Δόξα εἰς τὸν Θεόν, Ὅστις καὶ τὴν τόσον καταπεσοῦσαν ἐποχὴν ἡμῶν, ἀνέδειξεν τοιούτους … μάρτυρας τῆς Ἀληθείας, διὰ νὰ διδάσκωσιν ἡμᾶς τὰς «θείας ἐπαγγελίας»!

Ἐκεῖνο, ὅμως, τὸ ὁποῖον ἀπομένει εἰς ἡμᾶς, ἀγαπητοί μου ἀναγνῶσται, εἶναι τὸ νὰ πορευώμεθα τὴν ζωὴν ταύτην μετὰ τῆς μεγίστης προσοχῆς, καὶ ἔχοντες «κατὰ νοῦν καὶ καρδίαν» … τὰς Θείας ἐπαγγελίας καὶ ὑποσχέσεις, «μετὰ φόβου καὶ τρόμου τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργαζόμεθα» (Φιλιπ. Β΄ 12)!

 

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

 

      Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν