ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022)
«Ὅς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με … καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου
ἐπαισχυνθήσεται αὐτόν» (Μάρκ. Η΄ 38).
Ἡ ἀρετή τῆς … ἐντροπῆς, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐνοχὴ αὐτῆς!
Εἰς πλεῖστα ὅσα σημεῖα, τῆς τε Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης, συναντῶμεν τὰς λέξεις «ἐντροπὴ» καὶ «αἰσχύνη», τῶν ὁποίων τὸ νόημα εἶναι ταὐτόσημον! Καὶ ἡ λέξις «ἐντροπή», ἀλλὰ ἡ τοιαύτη … «αἰσχύνη», χρησιμοποιοῦνται πολλάκις εἰς τὰ ἱερὰ κείμενα καὶ τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἀλλὰ καὶ εἰς ἕτερα Ἐκκλησιαστικά, καὶ ἡ ἑρμηνεία τῶν συγκεκριμμένων ὅρων εἶναι … ἡ γνωστή! «Ἐντρέπομαι», - κατὰ τὰ λεξικά, - σημαίνει, «στρέφομαι πρὸς τὸ μέρος κάποιου, λόγῳ σεβασμοῦ», ἢ «σκυθρωπάζω λόγῳ τινῶν ἀτοπημάτων μου»!
Καὶ ἐν πρώτοις, πολλάκις εἰς τὰ ἱερὰ κείμενα συναντῶμεν τὰς τοιαύτας λέξεις, ὑπὸ τὴν θετικὴν των καὶ αἰσιόδοξον ἔννοιαν! Βλέπομεν … τὴν «ἐντροπὴν» καὶ τὴν «αἰσχύνην» … ὡς ἀρετάς! Ἐπὶ παραδείγματι, ὅταν ὁ σκληροτράχηλος Ἰσραηλιτικὸς λαὸς … «ἐνετρέπετο» καὶ ἐπένθει καὶ μετενόει διὰ τὰς ἀποστασίας του, ὁ Κύριος ἐδέχετο καὶ συνεκινεῖτο ἐκ τῆς μετανοίας του καὶ … ἐδόξαζε τοῦτον! Καὶ ὅταν ἡ «ἐντροπὴ» καὶ ἡ «αἰσχύνη» ἐκυριάρχει εἰς τὰς καρδίας τῶν ἀσεβούντων καὶ μετενόουν διὰ τὰς ἀσεβείας των, ὁ Κύριος ἐδέχετο τὴν μετάνοιαν καὶ συντριβὴν τῆς καρδίας των! Ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν Καινὴν Διαθήκην πολλαὶ εἶναι αἱ τοιαῦται σωτήριοι … «ἐντροπαί»! Αἰσχύνεται διὰ τὰς πτώσεις του καὶ ἐπιστρέφει εἰς τὸν Πατέρα του … ὁ Ἄσωτος Υἱὸς καὶ γίνεται εὐπρόσδεκτος εἰς τὴν πατρικὴν οἰκίαν! Ἐντρέπεται ὁ Τελώνης καὶ ἡ ἔνδακρυς προσευχή του ἐδικαίωσεν τοῦτον ἢ τὸν … μεγαλορρήμονα Φαρισαῖον! Ἐνετράπησαν καὶ κατησχύνθησαν ἥ τε πόρνη ἀλλὰ καὶ ἡ … μοιχαλὶς, καὶ ἀπήλαυσαν ἀμφότεραι τοῦ Θείου ἐλέους καὶ τῆς συγχωρήσεως! Τόσας καὶ ἀκόμη περισσοτέρας εὐλογημένας καὶ σωτηρίους … «ἐντροπάς» εὑρίσκομεν, ἀνατρέχοντες εἰς τὰς βιβλικὰς σελίδας!
Εἰς τὴν συγκεκριμμένην, καὶ ὑπὸ ἀνάλυσιν, φρᾶσιν, τῆς σημερινῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς, συναντῶμεν δύο παράγωγα τῶν τοιούτων ὅρων, ἀλλὰ μόνον … ὑπὸ τὴν ἀρνητικὴν ἔννοιαν. Εἶπεν ὁ Κύριος, ὅτι, «ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ μὲ ἐντραπῇ, θὰ ἐντραπῶ καὶ ἐγὼ δι’ αὐτόν»! Ἐκεῖνος δε, ὅστις ἐντρέπεται τὸν Κύριον ἀλλὰ καὶ τοὺς Θείους, Αὐτοῦ, Λόγους, εἶναι ὁ … ἀρνητὴς καὶ βλάσφημος! Εἶναι ὁ ὑποκριτὴς καὶ διπρόσωπος! Εἶναι ὁ θέλων νὰ εἶναι ἀποδεκτὸς ὑπὸ τοῦ … κόσμου, καὶ παραποιῶν καὶ παραχαράσσων τὰς Θείας ἐντολάς …!
Αἱ ἀξίαι καὶ ἡ … ἐκτίμησις τούτων!
Ὁ ἄνθρωπος παρρησιάζεται καὶ ἀγωνίζεται διὰ τὰς ἀξίας του! Τοῦτό δε τὸ βιοῦμεν ἅπαντες εἰς τὴν καθημερινότητά μας! Ἀγωνίζεται καὶ παρρησιάζεται, … ὁ πατὴρ καὶ ἡ μήτηρ διὰ τὰ τέκνα των! Κἂν εἶναι ταῦτα … καλοὶ ἄνθρωποι ἢ κακοί, κἂν εἶναι δίκαιοι ἢ ἄδικοι, κἄν, ἐπίσης, εἶναι ἠθικοὶ ἢ ἀνήθικοι, κἂν εἶναι τίμιοι ἢ τοὐναντίον, ἄτιμοι καὶ κλέπται! Ἀγωνίζονται, ἀκόμη, οἱ ἄνθρωποι, διὰ τὴν ἐργασίαν καὶ τὸν πλοῦτον των! Χαίρονται διὰ τὸν κόπον των καὶ παρρησιάζονται διὰ τὴν αὔξησιν τῶν ἐσόδων των! «Καμαρώνουν» διὰ τὰς προτιμήσεις των εἰς ποδοσφαιρικὰς καὶ ἄλλας ὁμάδας, καὶ πολλάκις προβαίνουσιν εἰς αἱματηρὰς βιαιοπραγίας προκειμένου νὰ τὰς ὑπερασπισθοῦν! Ἀκόμη καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας καὶ χυδαιότητας, ἐπαίρονται πολλάκις, καὶ παρακάμπτοντες τὴν κοινὴν λογικὴν ἀλλὰ καὶ τὰ ἤθη τῆς κοινωνίας καὶ τοῦ … συνόλου, ἐπιβάλλουσι τάς, πολλάκις, διεστραμμένας καὶ ἀνωμάλους ἀπόψεις των!
Ὅμως, τὸν ἴδιον ζῆλον καὶ τὴν ἰδίαν ἔπαρσιν, … δὲν ἐπιδεικνύουσιν ἀντιστοίχως καὶ διὰ τὰς θρησκευτικάς των πεποιθήσεις! Ἐν προκειμένῳ, βεβαίως, ἀναφερόμεθα εἰς τοὺς βεβαπτισμένους Ὀρθοδόξους Χριστιανούς καὶ δή, εἰς τὴν πλειονότητα τούτων! Ἡ Ἐκκλησία περιῆλθε, δυστυχῶς, εἰς τὸ περιθώριον ὑπὸ τῶν τοιούτων, καὶ αἱ προσευχαὶ καὶ αἱ νηστεῖαι, κατήντησαν … «μουσειακὰ εἴδη»! Οἱ Τίμιοι Σταυροὶ καὶ αἱ Εἰκόνες ποὺ πάντοτε ἐδέσποζον εἰς τοὺς δημοσίους χώρους, … ἐξηφανίσθησαν, καὶ γενικῶς, οἱ περισσότεροι τῶν χριστιανῶν, κινοῦνται ὡς … ἀδιάφοροι καὶ ἄθρησκοι! Εἰς ἡμέρας νηστείας … τρώγουσι δημοσίως τὰ ἀπηγορευμένα ἑδέσματα, καὶ θέλουσι, γενικῶς, ἵνα ἐπιδεικνύωσι τὴν ἀποστασιοποίησίν των ἀπὸ τὴν … Ἐκκλησίαν! Ἐντρέπονται διὰ τὸν Χριστόν, διὰ τὸν ὁποῖον πολλάκις ὁμιλοῦσι περιφρονητικῶς καὶ βλασφήμως, ἐκθειάζουσι δε, πᾶν ὅ,τι εὑρίσκεται … ἀπέναντι τῆς Ἁγίας ἡμῶν Πίστεως!
Βεβαίως, πάντοτε ὑπῆρχον καὶ ὑπάρχουσιν, αἱ εὐλογημέναι ἐκεῖναι ἐξαιρέσεις, αἵτινες καὶ καταδεικνύουσι, … ὅτι πάντοτε θὰ ἔχῃ ὁ Κύριος τοὺς «ἰδικούς» Του, τοὺς ἀφιερωμένους εἰς Αὐτόν, τοὺς «ἐργάτας» τῶν ἀρετῶν! Καὶ διὰ νὰ ἀντιδιαστείλωμεν ἀναμέσον τῶν «μὲν καὶ τῶν δέ», ἂς ἐνθυμηθῶμεν τοὺς Λόγους τοῦ Διδασκάλου ἡμῶν: «ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν» (Ματθ. ΣΤ΄ 21)! Δηλαδή, «εἰς ὅ,τι, κατὰ τὴν ἐκτίμησίν μας, ἔχει τὴν οἵανδήποτε ἀξίαν, ἐκεῖ προσκολᾶται καὶ ἡ καρδία μας».
Ἡ αἰσχύνη θὰ ἐπιφέρῃ … αἰσχύνην!
Εἶναι βέβαιον, ὅτι … ὅσον εὑρισκόμεθα ἐδῶ εἰς τὴν γῆν ταύτην καὶ ζῶμεν τὴν βιολογικὴν ζωήν μας, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοήσωμεν μὲ ἀκρίβειαν καὶ λεπτομέρειαν, τὰ ὅσα θὰ ἴδωμεν καὶ θὰ βιώσωμεν εἰς τὴν αἰωνίαν, μετὰ θάνατον, … τοιαύτην! Μᾶς ὡμίλησε μὲν ὁ Κύριος, ἀλλὰ πέραν … τῆς ὑπάρξεως τῆς ζωῆς τῆς αἰωνίου, δὲν δυνάμεθα ἵνα ἐννοήσωμεν τὸ … πῶς θὰ εἶναι ὁ Παράδεισος ἢ ἡ κόλασις, πῶς θὰ εἶναι αἱ ψυχαὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ ποίαν χαρὰν θὰ χαίρουσι καὶ ὁποίας πικρίας καὶ λύπας θὰ βιώνουσι, πῶς θὰ γίνῃ ἡ κρίσις καὶ ὁ διαχωρισμὸς τῶν δικαίων ἀπὸ τοὺς ἀδίκους καὶ τί σημαίνουσι γενικῶς … ὅλα ἐκεῖνα διὰ τὰ ὁποῖα μᾶς προειδοποιεῖ ὁ Θεῖος Λόγος! Ἀκούομεν μὲν καὶ μελετῶμεν, … ἀλλὰ δὲν δυνάμεθα νὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὴν πραγματικότητα, ἐφ’ ὅσον ἀκόμη δὲν ἔχομεν … φύγει ἐκ τοῦ κόσμου τούτου! Ὅταν θὰ ἔμβωμεν εἰς ἐκείνην τὴν πραγματικότητα τότε καὶ θὰ ἐπαληθευθῶσιν ἅπαντα …!
Ὅμως, οἱ Θεῖοι Λόγοι, καὶ ἐν προκειμένῳ, ὁ Λόγος τὸν ὁποῖον ἐπεξεργαζόμεθα καὶ ὁ ὁποῖος, θὰ ἐλέγωμεν, ἀποτελεῖ … ὑπόσχεσιν, μᾶς δίδει νὰ ἐννοήσωμεν, ὅτι ὄντως θὰ πραγματοποιηθῶσιν …! Ἂς μὴν ἐστιάζωμεν μόνον εἰς τὸ ἔλεος καὶ τὴν Ἀγάπην τοῦ Κυρίου καί, τοιουτοτρόπως, παρρηγορούμεθα καὶ ἐπαναπαυόμεθα ὅτι θὰ … «ξεχάσῃ» ὁ Κριτὴς τὰς τοιαύτας … «αἰσχύνας» ποὺ ἐπεδείξαμεν εἰς ταύτην τὴν ζωήν! Οἱ Λόγοι Του, δὲν μᾶς ἐγγυῶνται ὅτι πρόκειται νὰ συμβῇ «κάτι τέτοιο»! Ἀντιθέτως, - καὶ διὰ τοῦτο θὰ πρέπῃ νὰ ἀνησυχῶμεν, - ὁ Κύριος, θὰ «κρατήσῃ» τὴν ὑπόσχεσίν Του!
«Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν πέμπτην σφραγῖδα, εἶδον ὑποκάτω τοῦ θυσιαστηρίου τὰς ψυχὰς τῶν ἐσφαγμένων διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ ἀρνίου ἣν εἶχον· καὶ ἔκραξαν φωνῇ μεγάλῃ λέγοντες· ἕως πότε, ὁ δεσπότης ὁ ἅγιος καὶ ὁ ἀληθινός, οὐ κρίνεις καὶ ἐκδικεῖς τὸ αἷμα ἡμῶν ἐκ τῶν κατοικούντων ἐπὶ τῆς γῆς;» (Ἀποκαλ. ΣΤ΄ 9-10)! Ὁ Ἀποκαλυπτικὸς οὗτος λόγος, καταδεικνύει ὅτι … ἅπαντες οἱ Ἅγιοι, οἱ παρρησιασθέντες διὰ τὸ Πανάγιον Ὄνομα τοῦ Σωτῆρος, … ἀπαιτοῦσι τὴν δικαίωσίν των καὶ ἀντιστοίχως τὴν δικαίαν κρίσιν τοῦ Κριτοῦ! Καὶ οὗτοι, - ἂς μὴν ξεχνῶμεν! - ὅτι, οὐχὶ μόνον δὲν ἐνετράπησαν διὰ τὸν Κύριον, ἀλλὰ τοὐναντίον, «ἔχυσαν» καὶ τὸ αἷμα των δι’ Αὐτόν! Πῶς, λοιπόν, θὰ ξεχάσῃ ὁ … Κριτής;!
Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν