Οι κληρικοί και οι πιστοί - π. Τιμοθέου Παπασταύρου

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ (9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019)

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

"Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ" (Πράξ. Κ΄ 28).

Ὁ ποιμὴν καὶ τὸ ποίμνιον.

Ἀρχίζομεν, ἀδελφοί μου, μὲ τὴν γνωστὴν εἰκόνα τοῦ ποιμένος μετὰ τοῦ ποιμνίου του. Ἂς προσπαθήσωμεν νὰ τὴν παρουσιάσωμεν δι’ ὀλίγων εἰκόνων τὰς ὁποίας οἱ περισσότεροι ἐκ τῶν ἀναγνωστῶν, ἴσως καὶ ἔχουσι βιώσει. Ὁ ποιμὴν μετὰ τῶν προβάτων. Εἶναι ἡ χαρακτηριστικὴ ἐκείνη σχέσις τὴν ὁποίαν μᾶς περιγράφει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἰς τὸ δέκατον κεφάλαιον τοῦ, κατὰ Ἰωάννην, ἱεροῦ Εὐαγγελίου. "ὁ ... εἰσερχόμενος διὰ τῆς θύρας ποιμήν ἐστι τῶν προβάτων ... τὰ πρόβατα τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούει, καὶ τὰ ἴδια πρόβατα καλεῖ κατ' ὄνομα καὶ ἐξάγει αὐτά" (Ἰωάν. Ι΄ 2-3). Ὁ ποιμήν, εὑρίσκεται πλησίον τῶν προβάτων του, τὰ γνωρίζει καὶ τὸν γνωρίζουν, εἰσέρχεται ἀπὸ τὴν κανονικὴ θύραν τοῦ ποιμνιοστασίου του, ὁμιλεῖ καὶ καλεῖ τὰ προβατά του καθένα μὲ τὸ ὄνομά του καί, ὡς λέγει εἰς τὴν συνέχειαν, προηγεῖται ὁ ποιμένας καὶ "τὰ πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ ὅτι οἴδασι τὴν φωνὴν αὐτοῦ". Ἀκόμη δὲ χαρακτηριστικότερον περιγράφων ὁ Κύριος - ὁ Καλὸς Ποιμὴν - τὴν σχέσιν ταύτην, χρησιμοποιεῖ τούτους τοὺς λόγους˙ "ἀλλοτρίῳ δὲ οὐ μὴ ἀκολουθήσωσιν, ἀλλὰ φεύξονται ἀπ' αὐτοῦ, ὅτι οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν" (Ἰωάν. Ι΄ 5). Ὅσοι ποιμένες καὶ ὅσα ποίμνια καὶ ἂν εὑρεθοῦν εἰς τὸν ἴδιον χῶρον, ... καὶ οἱ ποιμένες διακρίνουσι τὰ ἑαυτῶν, ἀλλὰ καὶ τὰ πρόβατα διακρίνουσι τὸν ποιμένα των καὶ ἀκροῶνται τὴν φωνήν του.

Οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ πιστοί.

Ὅμως, ὡς τονίζει τὸ ἱερὸν κείμενον, τὸ παράδειγμα τοῦτο, τοῦ ποιμένος καὶ τῶν προβάτων, ἦτο μία "παροιμία" (παραβολή). Ἦτο ἕνας ἀλληγορικὸς λόγος τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἀπηυθύνετο καὶ ἀπευθύνεται, εἰς ἐκείνους, ἀφ’ ἑνός, εἰς τοὺς ὁποίους ἀνέθεσεν, τὴν διδαχὴν καὶ τὴν καθοδήγησιν τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀφ’ ἑτέρου, εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι θὰ καθοδηγοῦνται ... Ὅπως εἰς τὸ παράδειγμα τοῦ ποιμένος καὶ τοῦ ποιμνίου, τὰ πρόβατα - ὡς εἴδομεν - ἀκολουθοῦν τὸν ποιμένα καὶ οὗτος προηγεῖται αὐτῶν, καὶ ὅπου ἐκεῖνος ὑπάγει καὶ τὸ ποίμνιον ὑπάγει, τοιουτοτρόπως θὰ συμβαίνῃ καὶ εἰς τὴν σχέσιν τοῦ κληρικοῦ (ἐπισκόπου ἢ ἱερέως) καὶ τῶν ἀνθρώπων ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὴν ἐπισκοπὴν ἢ τὴν πνευματικὴν ἐποπτείαν του. Ὁ μὲν διδάσκαλος καὶ πνευματικὸς πατήρ, ὀφείλει νὰ καθοδηγῇ καὶ νὰ προηγῇται διὰ τοῦ ἑαυτοῦ παραδείγματος καὶ διὰ τῆς ὀρθῆς διδασκαλίας, τῶν "λογικῶν αὐτοῦ προβάτων" - "ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν" (Ματθ. Ε΄ 19) - ἐκεῖνα δὲ ὑποχρεοῦνται νὰ ἀκολουθοῦσιν αὐτὸν ὡς πατέρα καὶ λογικὸν "ποιμένα".

Εἰς τὸ ἱερὸν βιβλίον τοῦ προφήτου Ἰεζεκιήλ, ὁ Κύριος, δι’ αὐστηρῶν λόγων, θέτει τὰς βάσεις εἰς τὴν σχέσιν μεταξὺ ποιμένων καὶ ποιμενομένων. Διὰ χαρακτηριστικῶν φράσεων τονίζει τὴν ἐξάρτησιν ποὺ ὀφείλουν οἱ πιστοὶ ἀπὸ τὸν ποιμένα των, ἀλλὰ καὶ τὴν εὐθύνην τῶν ποιμένων ἔναντι τῶν ψυχῶν τῶν λογικῶν τούτων προβάτων καὶ τὴν ἀπολογίαν ποὺ θὰ κληθῶσι νὰ ἀπολογηθοῦν δι’ αὐτά, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Σημειοῦμεν ἐνταῦθα μόνον τὴν παραπομπὴν εἰς τὸ ἱερὸν κείμενον, - (Ἰεζεκιὴλ ΛΔ΄ 2-23) - λόγῳ τοῦ εὕρους αὐτοῦ ἀλλὰ καὶ τοῦ περιορισμένου χώρου καὶ χρόνου τῆς ἡμετέρας ἀναλύσεως. Ὁ κληρικὸς ὀφείλει νὰ στηρίζῃ τὰς ψυχὰς τῶν χριστιανῶν καὶ κατευθύνῃ ταύτας εἰς τὴν ὁδὸν τῆς σωτηρίας καί, ἐὰν μὲν οἱ Χριστιανοὶ ὑπακούουσι εἰς αὐτόν, ἢ δὲν ὑπακούουσι, τότε ὁ μὲν πατήρ των θὰ ἔχῃ τὴν ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἀνταπόδοσιν καὶ ἐκεῖνοι θὰ φέρουν τήν, ἑαυτῶν, εὐθύνην. Ἐάν, ὅμως, ὁ Πνευματικὸς πατὴρ ἀδρανεῖ εἰς τὸ ὕψιστον ἔργον τῆς μερίμνης του περὶ τοῦ ποιμνίου του, τότε ... "ἐγὼ ἐπὶ τοὺς ποιμένας καὶ ἐκζητήσω τὰ πρόβατά μου ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῶν" (Ἰεζεκ. ΛΔ΄ 10).

"Προσέχετε οὖν ..."

Τήν, ὡς ἄνω, εὐθύνην ἔχων ὑπ’ ὄψιν του ὁ Θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος, ἐφιστᾷ τὴν προσοχὴν τῶν ποιμένων ἔναντι τοῦ ποιμνίου των. Ἔχει δέ τεραστίαν σημασίαν ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἤδη ἐτονίσαμεν καὶ τὸ ὁποῖον τονίζεται καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος ... Πρῶτον, ἡ προσοχὴ τοῦ ποιμένος πρέπει νὰ ἐστιάζεται εἰς τὸν ἑαυτόν του καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸ ποίμνιόν του. Αὕτη ἡ τάξις καὶ ἀκολουθία θὰ φέρῃ καὶ τὴν ἀνάλογον ὠφέλειαν καὶ θετικὴν ἐπιρροήν, εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ποιμενομένων. Τοῦτο τὸ βλέπομεν εἰς κάθε ἐποχὴν καὶ εἰς κάθε κοινωνικὴν βαθμίδα. Πολλῷ δὲ μᾶλλον, εἰς τὸν ἡγιασμένον χῶρον τῆς Ἐκκλησίας. Ὅπου ὑπάρχουσι καὶ δραστηριοποιοῦνται, ποιμένες εὐλαβεῖς, οἱ ὁποῖοι αἰσθάνονται τὸ ὕψος τῆς ἱερᾶς ἀποστολῆς των καὶ ἔχουσι τὸν Θεῖον φόβον καὶ θυσιάζουσιν ἑαυτοὺς ὑπὲρ τοῦ ποιμνίου των, τότε, "τὰ πρόβατα αὐτοῖς ἀκολουθοῦσι ὅτι οἴδασι τὴν φωνὴν αὐτῶν"- κατὰ μικρὰν παραποίησιν τοῦ ἐν λόγῳ ἁγιογραφικοῦ χωρίου.

Τὸ παράδειγμα τοῦ διδασκάλου, πρῶτον, συντελεῖ εἰς τὴν ἐν Χριστῷ διαμόρφωσιν τῶν λογικῶν προβάτων. Ἀκολούθως δε, εὐκόλως θὰ ἐλέγομεν, δύναται οὗτος νὰ ἐπιβληθῇ καὶ ἐπιδράσῃ εἰς τοὺς πιστούς. "Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς· ... Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. ... Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς" (Ματθ. Ε΄ 13-16). Διὰ τῶν λόγων τούτων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, οὐδὲν ἄλλο καταδεικνύεται, εἰ μή, ἡ ἀρίστη μέθοδος διαπαιδαγωγήσεως τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, ποὺ ὁ Ἰδιος ἐνεπιστεύθη εἰς ἡμᾶς τοὺς ποιμένας. Ἐὰν ἡ κάθε ψυχή, ἔχει τοσαύτην ἀξίαν, ἧς ὁ κόσμος ὅλος οὔκ ἐπαρκεῖ, ἂς ἀναλογισθῶμεν ποῖος μισθὸς ἀναμένει τὸν ποιμένα κατὰ τὴν ὥραν τῆς θείας ἀνταποδόσεως, ὅταν μετὰ χαρᾶς θὰ παρουσιάζῃ εἰς τὸν Κριτὴν τὸ Ποίμνιόν του, λέγων, "ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός" (Ἑβρ. Β΄ 13).

Ἔστω καὶ ἂν τὸ σημερινὸν Ἀποστολικὸν ἀνάγνωσμα, ἀκούεται περισσότερον προτρεπτικὸν καὶ συμβουλευτικὸν πρὸς τοὺς ποιμένας καὶ διδασκάλους, ὅμως, καὶ διὰ τὸ ποίμνιον θὰ πρέπῃ πάντοτε νὰ ἰσχύῃ ὁ λόγος ὁ ὁποῖος ἤδη ἐγράφη, "τὰ πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ ὅτι οἴδασι τὴν φωνὴν αὐτοῦ" (Ἰωάν. Ι΄ 4).